ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παρουσίαση

Το εγχείρημα να αναδειχτούν οι μεγάλοι πολιτικοί και συνταγματικοί θεσμοί είναι αναγκαίο, σύνθετο και ελκυστικό. Αναγκαίο διότι καμία εξήγηση σε νομικό φαινόμενο δεν μπορεί να δοθεί χωρίς αναγωγή στην ιστορία των θεσμών και κανένας θεσμός δεν μπορεί να ιδωθεί χωρίς την ιστορία του. Σύνθετο διότι απαιτεί εκτεταμένη μελέτη διάσπαρτων πρωτογενών πηγών, πολλών εννόμων τάξεων και μακρού ιστορικού χρόνου. Και ελκυστικό διότι, προϊούσης της έρευνας, διαπιστώνει κανείς πόσα φαινόμενα τα οποία εκλαμβάνουμε ως αυτονόητα έχουν προκύψει από συνθέσεις και αντιθέσεις που δικαιολογούν την ιδιαίτερη θέση τους στην παγκόσμια ιστορία. Απαιτεί δε συνολικά απόσταγμα γνώσης που συγκεντρώνεται με κόπο και κεφαλαιοποιείται εξαιρετικά αργά.
Φιλοδοξία του παρόντος έργου δεν είναι να εξαντλήσει το αντικείμενο. Αυτό θα ήταν εκ των πραγμάτων ουτοπικό και θα αποπροσανατόλιζε την έρευνα, αν και επιθυμία των συγγραφέων είναι να εμπλουτιστεί περαιτέρω στο μέλλον. Σκοπός είναι, πρωτίστως, να αναδειχτούν οι ιστορικοί θεσμοί των εννόμων τάξεων που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στη διαμόρφωση του δικαίου και μέσα σε αυτές οι τρείς μεγάλοι πυλώνες δηλαδή η συνταγματική ιστορία, τα συνταγματικά κείμενα και η συνταγματική θεωρία.
Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται στο ανά χείρας έργο τέσσερις έννομες τάξεις: η Αγγλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η Γαλλία και η Γερμανία. Η επιλογή των συγγραφέων ήταν η έρευνα να αναδειχτεί ανά χώρα, αν και σε πολλά σημεία αναδεικνύεται η αλληλεπίδραση των θεσμών περισσοτέρων εννόμων τάξεων ακόμη και εκτός των τεσσάρων. Ο λόγος είναι ότι κάθε χώρα έχει τέτοιας έκτασης διαφορετικά χαρακτηριστικά, ώστε να είναι απολύτως απαραίτητο να εξηγηθούν αυτά πριν ο μελετητής προχωρήσει σε ανάλυση της ιστορίας των θεσμών της. Οι έννομες τάξεις της Γαλλίας και της Γερμανίας εξετάζονται από την άποψη της γένεσης και σταθεροποίησης του συνταγματικού κράτους και γι' αυτό η έρευνα εντοπίζεται στον 18ο και 19ο αιώνα. Έτσι στη μεν Γαλλία η έρευνα σταματά στη Γ' Γαλλική Δημοκρατία ενώ στη Γερμανία στη δημιουργία του ενωμένου γερμανικού κράτους από τον Bismarck με το Σύνταγμα της Αυτοκρατορίας του 1871. Ο 20ός αιώνας αποτελεί μια άλλη φάση που θα περάσει το συνταγματικό κράτος στην ηπειρωτική Ευρώπη και χρειάζεται αυτοτελή ανάλυση. [...] (Από τον πρόλογο των συγγραφέων)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ Α΄. Οι Αγγλοσαξονικές έννομες τάξεις
Α΄. Αγγλία και Ηνωμένο Βασίλειο
1. Πολιτική και συνταγματική ιστορία
1.1 Η αγγλική ιστορία πριν τη νορμανδική εισβολή (1066)
1.2 Η εδραίωση του κοινοβουλευτικού και αντιπροσωπευτικού συστήματος (13ος-17ος αιώνας)
1.3 Ο «μεγάλος» 17ος αιώνας των θεσμών
1.4 Η αυτοκρατορία και η Βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας-19ος αιώνας)
1.5 Ο 20ός αιώνας της θεσμικής υπαναχώρησης
1.6 Οι σταθερές στην ιστορία των αγγλικών θεσμών
2. Συνταγματικά κείμενα και συνταγματικοί θεσμοί
2.1 Χάρτα των Ελευθεριών (Carta Libertatum, 1100)
2.2 Η Μεγάλη Χάρτα των Ελευθεριών (Magna Carta Libertatum, 1215)
2.3 Αίτημα περί Δικαιωμάτων (Petition of Rights, 1628)
2.4 Εγχειρίδιο Διακυβέρνησης (Instrument of Government, 1653)
2.5 Habeas Corpus Act (1679)
2.6 Bill of Rights (1689)
2.7 Πράξη Διευθέτησης (Act of Settlement, 1701)
2.8 Συνθήκη της Ένωσης (Treaty of Union, 1707)
3. Συνταγματική θεωρία
3.1 Ο Coke και η απαρχή της περιορισμένης διακυβέρνησης
3.2 Η πολιτειολογική σκέψη των Hobbes και Lock και των Levellers τον 17ο αιώνα για τη σχέση εξουσίας και υποκειμένων
3.3 Burke, Bentham και John Stuart Mill: Κριτική και εδραίωση του φιλελευθερισμού στη Βρετανία
3.4 Blackstone, Hume, Austin και Hart: Η βρετανική εκδοχή του νομικού θετικισμού
3.5 Ο Dicey και η εδραίωση των βάσεων του βρετανικού πολιτεύματος
3.6 Ο May και η κωδικοποίηση των κοινοβουλευτικών παραδόσεων
Επίλογος
Β΄. ΗΠΑ
1. Πολιτική και συνταγματική ιστορία [...]
2. Συνταγματικά κείμενα και συνταγματικοί θεσμοί
3. Συνταγματική θεωρία
ΜΕΡΟΣ Β΄. Η γένεση του συνταγματικού κράτους στην ηπειρωτική Ευρώπη και ειδικότερα στη Γαλλία και τα γερμανικά εδάφη
Γ΄. 18ος αιώνας - Γαλλία
1. Τα ιστορικά γεγονότα
2. Τα κείμενα και οι θεσμοί
3. Η Συνταγματική θεωρία
Δ΄. 18ος αιώνας - Γερμανία
1. Τα ιστορικά γεγονότα
2. Τα συνταγματικά κείμενα
3. Η συνταγματική θεωρία
Ε΄. 19ος αιώνας - Γαλλία
1. Τα ιστορικά γεγονότα
2. Τα κείμενα και οι θησαυροί
3. Η Συνταγματική Θεωρία
ΣΤ΄. 19ος αιώνας - Γερμανία
1. Τα ιστορικά γεγονότα
2. Τα κείμενα και οι θεσμοί
3. Η Συνταγματική Θεωρία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Α. Αγγλία και Ηνωμένο Βασίλειο
Β. ΗΠΑ
Γ. Γαλλία
Δ. Γερμανία