ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Από την εποχή της πρώτης έκδοσης του έργου αυτού, το 2003, έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, τόσο σε νομικό όσο και σε πραγματικό επίπεδο. Τούτο κατέστησε επιτακτική την ενημέρωσή του, χωρίς πάντως να αλλάζει ο χαρακτήρας του, όπως περιγράφεται στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης, ο οποίος παρατίθεται αυτούσιος στη συνέχεια. Λυπάμαι επειδή άλλες συγγραφικές ενασχολήσεις στην ενδεκαετία που μεσολάβησε δεν μου άφησαν περιθώριο να εκπληρώσω την υπόσχεση του προλόγου εκείνου για ολοκλήρωση του έργου, με αναφορά στις σχετικές με τη δικαστική εξουσία και τη διοίκηση συνταγματικές διατάξεις. Στη συγγραφή της δεύτερης αυτής έκδοσης αποφασιστική ήταν η συνδρομή ενός από τους πιο λαμπρούς εκπροσώπους της νέας γενιάς Ελλήνων συνταγματολόγων, του λέκτορα της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Στυλιανού-Ιωάννη Γ. Κουτνατζή. Τον ευχαριστώ θερμά. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα στη δεύτερη έκδοση)

Περιεχόμενα

Πρόλογοι
Συντομογραφίες
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Πρώτο Μέρος: Το Σύνταγμα
Εισαγωγή
§1. Ο επιστημολογικός τόπος του συνταγματικού δικαίου και το
πρόβλημα της ερμηνείας του Συντάγματος
Το συνταγματικό δίκαιο ως κλάδος της νομικής επιστήμης
Το συνταγματικό δίκαιο ως κλάδος των πολιτειακών επιστημών
Κεφ.Ι: Δομικά στοιχεία του συνταγματικού φαινομένου
§2. Το συνταγματικό κράτος
Χαρακτηριστικά και τυπολογία του συνταγματικού κράτους
Η πρόκληση της «παγκοσμιοποίησης»
§3. Έννοιες και λειτουργίες του Συντάγματος
Α. Οι παραδοσιακές εννοιολογικές διακρίσεις
Τυπικό και ουσιαστικό Σύνταγμα
Γραπτό και άγραφο Σύνταγμα
Αυστηρό και ήπιο Σύνταγμα
Β. Η κανονιστική δύναμη του Συντάγματος ως κριτήριο διάκρισης
Εικονικά Συντάγματα και θνησιγενή «Συντάγματα»
Κανονιστικά Συντάγματα
Γ. Οι κύριες λειτουργίες του Συντάγματος
Η οργανωτική λειτουργία
Η εγγυητική λειτουργία
Η νομιμοποιητική λειτουργία
Η ενοποιητική λειτουργία
§4. Παραγωγή και μεταβολή του Συντάγματος
Α. Συντακτική εξουσία
Τα χαρακτηριστικά της συντακτικής εξουσίας
Προϋποθέσεις άσκησης συντακτικής εξουσίας
Ο φορέας της συντακτικής εξουσίας
Η συντακτική διαδικασία
Ουσιαστικά όρια της συντακτικής εξουσίας
Β. Αναθεωρητική λειτουργία
Γ. Λανθάνουσες συνταγματικές μεταβολές
Αλλοίωση του Συντάγματος
Συνθήκες του πολιτεύματος
Η συνταγματική πρακτική
Το «συνταγματικό έθιμο»
Η διάτρηση του Συντάγματος
Η καταστρατήγηση του Συντάγματος
Κεφ.II: Η διαδρομή του ελληνικού συνταγματισμού
§5. Οι βαθμίδες εξέλιξης των ελληνικών συνταγματικών κειμένων
Α. Η επαναστατική περίοδος και η μοναρχία του Όθωνα
Β. Η πρώτη περίοδος της «βασιλευόμενης δημοκρατίας»
Το Σύνταγμα του 1864
Η γένεση της αρχής της δεδηλωμένης
Οι απαρχές του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων
Το Σύνταγμα του 1911
Ο εθνικός διχασμός και το πολιτειακό ζήτημα
Γ. Η βραχύβια κατάργηση της βασιλείας
Δ. Η προβληματική παλινόρθωση της δυναστείας
Η μεταξική δικτατορία και η κατοχή
Ο εμφύλιος πόλεμος και η παράταση της συνταγματικής εκκρεμότητας
Το Σύνταγμα του 1952 και το παρασύνταγμα
Η βασιλική εκτροπή από τον κοινοβουλευτισμό
Ε. Η επταετής στρατιωτική δικτατορία
§6. Η μεταπολίτευση και το νέο Σύνταγμα
Α. Η περίοδος άσκησης συντακτικής εξουσίας
Β. Το Σύνταγμα του 1975
Οι καινοτομίες του νέου Συντάγματος
Η εκκαθάριση του παρασυντάγματος
Η κανονιστική ποιότητα των συνταγματικών διατάξεων
§7. Η αναθεώρηση και η καταστρατήγηση του Συντάγματος του 1975
Α. Η συνταγματική οριοθέτηση της αναθεωρητικής λειτουργίας
Τα ουσιαστικά όρια
Τα διαδικαστικά όρια
Το ενδεχόμενο δικαστικού ελέγχου της αναθεώρησης
Β. Η αναθεώρηση του 1986
Γ. Η αναθεώρηση του 2001
Το ιστορικό της αναθεώρησης
Το περιεχόμενο της αναθεώρησης
Δ. Η αναθεώρηση του 2008
Ε. Η καταστρατήγηση του Συντάγματος στην εποχή των μνημονίων
Κεφ.III: Το Σύνταγμα και η έννομη τάξη
§8. Οι εγγυήσεις τηρήσεως του Συντάγματος
Α. Ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων
Ο χαρακτήρας του ελέγχου
Αντικείμενο και κριτήριο του ελέγχου
Έκταση του ελέγχου
Όρια του ελέγχου
Οι συνέπειες της διαπίστωσης της αντισυνταγματικότητας [...]
§9. Το συνταγματικό πλαίσιο για την ένταξη της χώρας στη διεθνή κοινότητα
Δεύτερο Μέρος: Οι θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές
§10. Οι θεμελιώδεις αρχές ως συνταγματικοί κανόνες
Κεφ.Ι: Η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία
§11. Η δημοκρατική αρχή
§12. Το κοινοβουλευτικό σύστημα
§13. Η συνταγματική υποδοχή του κομματικού φαινομένου
Κεφ.ΙΙ: Η διάκριση των λειτουργιών
§14. Εννοιολογικό περιεχόμενο και συνταγματική κατοχύρωση της διάκρισης
§15. Η νομοθετική λειτουργία
§16. Η εκτελεστική λειτουργία
§17. Η δικαστική λειτουργία
Κεφ.ΙΙΙ: Το κοινωνικό κράτος δικαίου
§18. Το κράτος δικαίου ως έννοια-πλαίσιο
§19. Η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου
Τρίτο Μέρος: Τα όργανα του κράτους [...]
Κεφ.Ι: Το εκλογικό σώμα
Κεφ.ΙΙ: Η Βουλή
Κεφ.ΙΙΙ: Η κυβέρνηση
Κεφ.IV: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Αριθμητικό ευρετήριο κατ' άρθρο του Συντάγματος