ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ Ο ΕΡΩΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο "Το Πρόσωπο και ο Έρως" προέκυψε από τη βάσανο επώδυνου ερωτήματος: Γιατί οι φιλοσοφικά συνεπέστερες αναζητήσεις των υπαρξιστών κατέληγαν αιτιωδώς στον μηδενισμό; Ο μηδενισμός ήταν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδίωκαν -επιδίωκαν, κατά τεκμήριο, νόημα: την καταξίωση της ύπαρξης απέναντι στη φρίκη της α-νόητης απανθρωπίας των πολέμων και των ολοκληρωτικών ιδεολογιών. Και γιατί οι απόπειρες να συγκροτηθεί ένας «ανθρωπιστικός» ή και «χριστιανικός» υπαρξισμός στάθηκε αδύνατο να αποφύγουν αυτό ακριβώς από το οποίο προσπαθούσαν να αποδράσουν: τον υποκειμενισμό των παντοδαπών «βεβαιοτήτων». [...] (Απόσπασμα από τον πρόλογο στην όγδοη έκδοση)

«Το Πρόσωπο και ο Έρως είναι από τα σημαντικότερα ελληνικά φιλοσοφικά συγγράμματα στον 20ό αιώνα. Διερευνά το ερώτημα για τη δυνατότητα πρόσβασης του ανθρώπου στην υπερβατική Αιτιώδη Αρχή των υπαρκτών και της ύπαρξης. Ο Χρήστος Γιανναράς καταδείχνει με συνέπεια ότι η ατομοκεντρική νοησιαρχία της Δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης οδηγεί σε αξιέδοξες πολώσεις τον προβληματισμό. Δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα μόνο με την κατανόηση εννοιών η αλήθεια δεν εξαντλείται, στη γλωσσική της διατύπωση. Κερδίζεται μόνο ως εμπειρική αμεσότητα αγαπητικής σχέσης, ελευθερία αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς». (Norman Russell)
«Ο Χρήστος Γιανναράς υπήρξε, για πολλές δεκαετίες από τους πιο γόνιμους και καινοτόμους συγγραφείς στην Ελλάδα. Είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους χριστιανούς φιλοσόφους στην Ευρώπη». (Rowan Williams)
«Το Πρόσωπο και ο Έρως είναι έργο τεράστιας εμβέλειας. Ψυχωμένο με το πάθος του στοχαστή και γραμμένο με διαύγεια και αυστηρή συνέπεια. Θα παραμείνει ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της ελληνικής σκέψης στον 20ό αιώνα». (Basilio Petra)

Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Ο προσωπικός "τρόπος της υπάρξεως"
1. Ο εκστατικός χαρακτήρας του προσώπου
Το γεγονός της "σχέσης" ως αφετηριακή προϋπόθεση του οντολογικού ερωτήματος και το "πρόσωπο" ως μοναδική υπαρκτική δυνατότητα σχέσης
Η οντολογική προτεραιότητα της προσωπικής σχέσης ως προς τη συνείδηση
Ένα κενό στην κυρίως οντολογία
Η οντολογική προτεραιότητα της προσωπικής σχέσης ως προς τη συλλογιστική δυνατότητα
Η προσωπική σχέση ως οντολογική προϋπόθεση φανερώσεως του καθολικού "τρόπου της υπάρξεως"
Η προσωπική σχέση ως υπαρκτική έκ-σταση
Ο αποφατισμός στο πλαίσιο του οντολογικού προβλήματος: αποφατισμός της ουσίας και αποφατισμός του προσώπου
2. Η καθολικότητα τον πρόσωπου
Η προσωπική ετερότητα ως υπαρκτική πραγμάτωση της "φύσεως καθόλου"
Η οντολογική, σε αντιδιαστολή προς την οντική, ερμηνεία της ουσίας ή φύσεως
Η προτεραιότητα του προσώπου ως προς τη φύση ή ουσία. Το πρόβλημα της ουσίας στην οντολογία του Heidegger
Η αλήθεια ως σχέση
Τα όντα ως "πράγματα"
Η αλήθεια του Είναι ως εμπειρία της προσωπικής καθολικότητας
3. Η ενότητα τον πρόσωπου
Ο ενικός χαρακτήρας του προσώπου προϋπόθεση της εκστατικής ετερότητας
Η δισύνθετη φύση και η ενική προσωπική ύπαρξη
Η διάκριση ψυχής και σώματος ως σημαντική διαφοροποίηση της φυσικής ενέργειας
Η αναφορά του "κατ' εικόνα" στην ενοείδεια της ύπαρξης
Ο ειδολογικός προσδιορισμός της ενότητας του υποκειμένου και η ενική ετερότητα του προσώπου
Η διάκριση φύσεως και ενεργειών στα όρια του ενικού τρόπου της υπάρξεως
Η συλλογιστική αναγωγή στην ενεργητική Πρώτη Αιτία και η υπαρκτική εμπειρία της προσωπικής εκφοράς των φυσικών ενεργειών
Η φύση μεθεκτή μέσω των ενεργειών. Ομογενείς και ετερογενείς προς τη φύση ενέργειες
Οι συνέπειες από την αποδοχή ή την απόρριψη της διακρίσεως ουσίας και ενεργειών
Η διάκριση φύσεως και ενεργειών προϋπόθεση των δυνατοτήτων γνώσεως της ενικής προσωπικής ετερότητας
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η κοσμική διάσταση του προσώπου
1. Η προσωπική διάσταση του κόσμου
Ο "κόσμος" ως "τρόπος φανερώσεως" της φυσικής πραγματικότητας
Ο κόσμος ως νοητική σύλληψη της οντικής καθολικότητας. Υλιστική, πανθεϊστική και θεοκεντρική θεώρηση
Η επιστημονική απροσδιοριστία της κοσμικής αρμονίας
Ο προσωπικός λόγος της κοσμιότητας του κόσμου
Η ερωτική διάσταση του κοσμικού κάλλους
Η ασκητική αυθυπέρβαση προϋπόθεση για τη γνώση της αλήθειας του κοσμικού κάλλους
Η "φυσική θεωρία"
Η "λογική" σύσταση της ύλης
Η "τριαδική διακόσμηση" της κτίσης
Ο άνθρωπος "μικρόκοσμος" και "μεσιτεύων"
Η χρήση του κόσμου. Ιστορία και πολιτισμός
Οι θεολογικές προϋποθέσεις της τεχνοκρατίας
2. Η προσωπική διάσταση του χώρου: η απουσία
Ο χώρος ως συνάρτηση του γεγονότος της σχέσης
Η αντικειμενοποίηση της προσωπικής σχέσης σε τοπική από-σταση και χωρική διά-σταση
Η απουσία ως εμπειρία της αδιάστατης εγγύτητας
Ενδεχόμενες οντολογικές ερμηνείες του γεγονότος της απουσίας ως εμπειρίας μηδενισμού της οντικής φανέρωσης
Η εμπειρία της απουσίας ως αφετηρία για την κατανόηση της δυναμικής "ουτοπίας" του προσώπου
Οι προσωπικές ενέργειες "τόπος" της προσωπικής σχέσης
Ο έρως ως υπέρβαση της οντικής τοπικότητας, αδιάστατος τρόπος υπάρξεως
Ο κοσμικός έρως. Η ερωτική ενότητα του κοσμικού χώρου
Η απουσία, ο θάνατος και η τριαδική υποτύπωση του πληρώματος της ύπαρξης
Ο αδιάστατος τόπος της εκκλησιαστικής κοινωνίας
3. Η προσωπική διάσταση του χρόνου: η παρουσία
Η κατανόηση της προσωπικής έκ-στασης ως χρονικής διαδοχής
Ο χρόνος ως "μέτρο" της προσωπικής σχέσης [...]
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: Η "ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ" ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΦΑΝΕΡΩΣΗΣ
1. Ο λόγος φανέρωση του προσώπου
2. Η Εικόνα ως "σημαντική" του μη συμβατικού λόγου
3. Περί αναλογίας και ιεραρχίας
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΔΕΝ
1. Το μηδέν ως "εκτός" της προσωπικής σχέσης
2. Η προσωπική διάσταση του μηδενός
3. Η ηθική διάσταση του μηδενός
Αλφαβητικό ευρετήριο