ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΕΒΡΑΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Παρουσίαση

Η ελληνική και η εβραϊκή γλώσσα έχουν αλληλοεπηρεασθεί από τα πολύ παλιά χρόνια. Η πρώτη είσοδος εβραϊκών λέξεων στην ελληνική γλώσσα έγινε πριν την κάθοδο των Δωριέων στην Ελλάδα (11ος αιώνας π.Χ.) επειδή οι κάτοικοι των ελληνικών παραλίων είχαν στενή επαφή με τους θαλασσοπόρους Φοίνικες. Η καθοριστική όμως περίοδος, αλληλοδανεισμού λέξεων αυτή τη φορά, ξεκινάει με την ελληνιστική εποχή της Παλαιστίνης και της Μέσης Ανατολής μετά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από τη μια, οι Εβδομήκοντα μεταφραστές της Βίβλου, οι Ευαγγελιστές και οι Απόστολοι, αλλά και οι περισσότεροι πρώτοι Πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας ήταν Ιουδαίοι και φυσικό ήταν να παρεμβάλουν στις μεταφράσεις, τους λόγους και τα κηρύγματά τους λέξεις εβραϊκές. Από την άλλη, η ελληνική γλώσσα και παιδεία πέτυχαν να διεισδύσουν σε τέτοιο βαθμό στον ιουδαϊσμό της εποχής που το αποτέλεσμα ήταν η είσοδος περισσότερων ελληνικών λέξεων στη θρησκευτική εβραϊκή φιλολογία από όσες εβραϊκές βρίσκει κανείς στο ελληνικό λεξικό.
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια περίπου που η ισραηλινή λογοτεχνία στην Ελλάδα ήρθε να προστεθεί δυναμικά στην ήδη γνωστή εβραϊκή λογοτεχνία -γεγονός που ωφέλησε αμοιβαία και τις δυο-, στο πίσω μέρος των μεταφρασμένων βιβλίων ακολουθούσε ένα (συχνά μακρύ) γλωσσάρι που σκοπό είχε να εξοικειώσει το αναγνωστικό κοινό με τους εβραϊκούς όρους. Έχοντας πολλές φορές διαπιστώσει αδυναμίες στον τονισμό των λέξεων, ελλείψεις στην ακριβή απόδοσή τους, αλλά και ανάγκη πιο εκτεταμένων αναφορών για κάποιες απ' αυτές, αποφάσισα να τις συγκεντρώσω εξαρχής και προσπάθησα να αποδώσω την σωστή προφορά και ερμηνεία τους. Η εκφορά τους εδώ ακολουθεί τη σύγχρονη εβραϊκή γλώσσα (μοντέρνα εβραϊκά) [...].
Γνώμονας για την επιλογή των λημμάτων ήταν οι λέξεις που συνάντησα σε πάνω από δεκαπέντε μεταφρασμένα βιβλία στα Ελληνικά. Οι περισσότερες απ' αυτές είναι βιβλικές, λέξεις με θρησκευτικό περιεχόμενο, αλλά και σεφαραδίτικες και ασκεναζίτικες λέξεις, λέξεις που αφορούν εβραϊκά γεγονότα, λέξεις από την προ κράτους Ισραήλ εποχή και λιγότερες που αφορούν το σημερινό κράτος. Με δική μου πρωτοβουλία συμπλήρωσα λέξεις που χρησιμοποιούν οι Εβραίοι της Ελλάδας, Ρωμανιώτες και Σεφαραδίτες.
Η εργασία αυτή ελπίζω να ικανοποιήσει όσους ενδιαφέρονται σχετικά, να βοηθήσει στην στενότερη προσέγγιση του ελληνικού και του εβραϊκού πολιτισμού και ταυτόχρονα να χρησιμεύσει στους μελλοντικούς μεταφραστές σαν εργαλείο για την αναζήτηση της ακριβούς ερμηνείας των όρων που συναντούν.
Το παρόν πόνημα συμπληρώνεται από την πολύ σημαντική έρευνα του Ελληνοεβραίου λόγιου, Ασέρ Ρ. Μωυσή, για την προέλευση των ονομάτων των Εβραίων της Ελλάδας, που ολοκλήρωσε το 1973. Ευχαριστώ την οικογένειά του που έδωσε την άδειά της να ενσωματωθεί στο παρόν εγχειρίδιο.
Ευχαριστίες και στους Άβη και Νταβίντ Αράρ για τις οξυδερκείς παρατηρήσεις τους, καθώς και στον Μπένη Νατάν για την βοήθειά του στην απόδοση των εβραϊκών όρων. (Από την εισαγωγή του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

Άρης Εμμανουήλ - Εισαγωγικό σημείωμα
Γλωσσάρι εβραϊκών όρων και ονομάτων
Ασέρ Ρ. Μωυσής - Η ονοματολογία των Εβραίων της Ελλάδας
Πηγές