ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ-ΔΡΑΣΗ

Παρουσίαση

Σήμερα που η εκπαιδευτική έρευνα-δράση έχει πια διαδοθεί ευρύτατα σχεδόν σε όλον τον κόσμο, αναγνωρίζεται, νομιμοποιείται και εφαρμόζεται ολοένα και περισσότερο στο πανεπιστήμιο (στις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές), στο σχολείο (σε προγράμματα βελτίωσης του σχολείου ή επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών) και σε άτυπες μορφές εκπαίδευσης, είναι απαραίτητη και επίκαιρη η συζήτηση σχετικά με κρίσιμα θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που την αφορούν.
Το βιβλίο αυτό συμπυκνώνει και συνεχίζει τη διεθνή αυτή συζήτηση αναδεικνύοντας την πολυπαραδειγματική φύση της έρευνας-δράσης στη σύγχρονη εποχή, την ιδιότητά της δηλαδή να αντλεί από ποικίλα θεωρητικά παραδείγματα ταυτόχρονα και να νοηματοδοτεί την εκπαιδευτική έρευνα, την εκπαίδευση, το ρόλο του εκπαιδευτικού, όπως και την εκπαιδευτική θεωρία και πρακτική με ποικίλους τρόπους. Μέσα από τη συζήτηση αυτή, η συγγραφέας διερευνά τις βασικές αρχές και τα διαφοροποιητικά χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής έρευνας-δράσης, τη συνθετότητα των διαδικασιών της, τις προκλήσεις που διαμορφώνει για τους συμμετέχοντες, τις προοπτικές που ανοίγει για αυτούς αλλά και το σχολείο και την εκπαίδευση ευρύτερα, όπως και τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε οποιαδήποτε εφαρμογή της.
Ταυτόχρονα το βιβλίο καταθέτει μιαν ανοιχτή και ευέλικτη πρόταση σε όποιους ενδιαφέρονται να διενεργήσουν έρευνα-δράση στο χώρο της εκπαίδευσης (εκπαιδευτικούς, φοιτητές, σχολικούς συμβούλους, πανεπιστημιακούς ερευνητές). Προτείνει τρόπους -θεωρητικά τεκμηριωμένους- με τους οποίους μπορούν να συστηματοποιήσουν, να εμπλουτίσουν και να αξιοποιήσουν καλύτερα τις όποιες διερευνητικές τους προσπάθειες. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ-ΔΡΑΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ
Διδασκαλία και έρευνα: θεωρητικά ερείσματα και ιστορική εξέλιξη ενός παράδοξου συνδυασμού
Συνδυάζοντας διδασκαλία και έρευνα: εννοιολογικός προσδιορισμός
Σκοπός και αναγκαιότητα
Ιστορική και επιστημολογική πορεία
Συνδυάζοντας διδασκαλία και έρευνα κυρίως για προσωπικούς σκοπούς
Φιλοσοφική και παιδαγωγική θεμελίωση: η συμβολή του John Dewey
Το κίνημα της "έρευνας-δράσης στην εκπαίδευση" (action research in education) στις ΗΠΑ κατά τις δεκαετίες του 1940 και του 1950
Το κίνημα του "εκπαιδευτικού ως ερευνητή" (teacher as researcher movement) στη Μ. Βρετανία, δεκαετία 1970
Ο εκπαιδευτικός ως αναστοχαζόμενος επαγγελματίας (teacher as reflective practitioner): ΗΠΑ, δεκαετία 1980
Αυτοδιερευνητική μελέτη του εκπαιδευτικού (self-study enquiry): Μεγάλη Βρετανία και Ιρλανδία, δεκαετία 1990 κ.ε.
Συνδυάζοντας διδασκαλία και έρευνα κυρίως για πολιτικούς σκοπούς
Κριτική ή χειραφετική έρευνα-δράση: Αυστραλία, δεκαετία 1980 κ.ε.
Συμμετοχική έρευνα-δράση στην εκπαίδευση: Λατινική Αμερική, δεκαετία 1970 κ.ε.
Η Έρευνα των Εκπαιδευτικών (teacher research): ΗΠΑ, δεκαετία 1990 κ.ε.
Συνδυασμοί διδασκαλίας και έρευνας κατά τον 21ο αι.
Το εκπαιδευτικό τοπίο που σταδιακά διαμορφώνεται
Η ευρεία παγκόσμια διάδοση της τεχνικής έρευνας-δράσης / των τεχνοκρατικών συνδυασμών διδασκαλίας και έρευνας
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ-ΔΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 21ο αι.
Έρευνα-δράση: μια πολυπαραδειγματική προσέγγιση υπό διαρκή διαμόρφωση
Εισαγωγή
Θεωρητικά "παραδείγματα" που θεμελιώνουν την έρευνα-δράση: αδρός εννοιολογικός προσδιορισμός τους
Ο πραγματισμός
Το ερμηνευτικό παράδειγμα
Η κριτική προσέγγιση στη θεωρία, την πράξη και την έρευνα
Το εννοιολογικό ζεύγος "νεωτερικότητα-μετανεωτερικότητα"
Τα χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής έρευνας-δράσης: (ανα)νοηματοδοτήσεις μέσα από επιδράσεις των θεωρητικών "παραδειγμάτων", συνθέσεις και αντιθέσεις
Η σύνδεση θεωρίας και πράξης, έρευνας και δράσης
Η επιστημολογία της πρακτικής
Η έμφαση στην ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευτικών μέσα από ένα πλέγμα ποικίλων συνεργασιών
Η σημασία του αυτο- και αναστοχασμού
Η αναπτυξιακή φύση των διαδικασιών της έρευνας-δράσης για τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς
Η δημοκρατική και κοινωνικά δίκαιη προοπτική της έρευνας-δράσης
Η κοινή δέσμευση των συμμετεχόντων σε ένα εκπαιδευτικό όραμα και η συνακόλουθη στόχευση σε δημοκρατική κοινωνικά αλλαγή
Η ευελιξία των διαδικασιών της έρευνας-δράσης ως απότοκο της έμφασης στον διαμορφωτικό ρόλο του εκπαιδευτικού πλαισίου
Η ισχυρή συμβολή της μετανεωτερικότητας στη διαμορφούμενη πολυσυλλεκτική φυσιογνωμία της έρευνας-δράσης: προοπτικές και κίνδυνοι
Τα νεωτερικά χαρακτηριστικά της έρευνας-δράσης και η μετανεωτερική στροφή της στα τέλη του 20ού αι.
Η μετανεωτερική φύση της έρευνας-δράσης
Προοπτικές που ανοίγει η μετανεωτερική σκέψη στην έρευνα-δράση
Αδιέξοδα που δημιουργεί η μετανεωτερική σκέψη στην έρευνα-δράση
Αναζητώντας ισορροπίες ανάμεσα στη νεωτερική και μετανεωτερική σκέψη
Κριτήρια ποιότητας της εκπαιδευτικής έρευνας-δράσης: ένα πλαίσιο για προβληματισμό και συζήτηση
Η σημασία συγκρότησης ενός τέτοιου πλαισίου και οι όροι συζήτησής του
Κριτήρια ποιότητας
Ευρύτερες προϋποθέσεις για την εξασφάλιση ποιότητας σε μια έρευνα-δράση
ΔΙΕΝΕΡΓΩΝΤΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ-ΔΡΑΣΗ
Η μεθοδολογία της έρευνας-δράσης
Βασικές μεθοδολογικές αρχές
Ρόλοι συμμετεχόντων στην εκπαιδευτική έρευνα-δράση
Εκπαιδευτικοί-ερευνητές
Ο επαγγελματίας ερευνητής/διευκολυντήςτης έρευνας-δράσης (facilitator)
Ο κριτικός φίλος
Άλλοι κοινωνικοί εταίροι (κυρίως μαθητές, γονείς)
Διαδικασίες έρευνας-δράσης
Αφετηρία
Σχεδιασμός: στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα,
σχέδιο δράσης και έρευνας
Υλοποίηση της δράσης/παρέμβασης και συλλογή ερευνητικών δεδομένων
Αξιοποίηση των ερευνητικών δεδομένων
Όροι και βασικές αρχές της ανάλυσης
Στρατηγικές ανάλυσης των δεδομένων
Αναστοχασμός και επανασχεδιασμός
Συγγραφή αναφοράς
[...]