ΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑΞΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Παρουσίαση

Η ρύθμιση του γεωγραφικού χώρου και η εξασφάλιση μιας τάξης στη χρήση του εδάφους τους αποτελεί κεντρικό στόχο των σύγχρονων κρατών. Για τον λόγο αυτό, κύριο μέλημα του συγγραφέα του ανά χείρας τόμου είναι να ενταχθεί το ιστορικό της χωροταξίας στο ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής ιστορίας των μεταπολεμικών χρόνων, μέχρι τις μέρες μας, με τη βοήθεια ιστοριογραφικής βιβλιογραφίας και αναλύσεων πολιτικών επιστημόνων, χωρίς να μετατραπεί το βιβλίο σε ένα συμβατικό επαγγελματικό εγχειρίδιο, έστω κι αν περιέχει πλήθος πληροφοριών για τη χωροταξία στην πράξη.
Το βιβλίο αποτελεί και ένα χρονικό εξελίξεων, όπως και μια ανθολογία απόψεων, αφού βασικός στόχος ήταν
να δοθεί ο λόγος σε όσους ασχολήθηκαν με τη χωροταξία στην Ελλάδα. Δεν είναι μια μελέτη για τα συστήματα σχεδιασμού άλλων χωρών, παρά το γεγονός ότι περιέχει κεφάλαια για την περιφερειακή και χωροταξική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο προβληματισμός για την προστασία του περιβάλλοντος, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή και την περιφερειακή ανάπτυξη άσκησε μεγάλη επίδραση στη χωροταξία. Εξίσου σημαντική ήταν η επιρροή του Συντάγματος του 1975 και της νομοθεσίας που ακολούθησε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αφιερώνονται ειδικά κεφάλαια στα θέματα αυτά. Το βιβλίο κλείνει με ένα συνοπτικό θεωρητικό κεφάλαιο, όπου το κράτος και η πολιτική λειτουργία αναδεικνύονται σε κρίσιμες παραμέτρους της οικοδόμησης μιας θεωρίας του σχεδιασμού κατάλληλης για την ερμηνεία της χωροταξίας στις ελληνικές συνθήκες.
«[Το βιβλίο] αποτελεί μείζονα τομή στη βιβλιογραφία, συνθέτει κριτικά τις αναζητήσεις των ακαδημαϊκών
και επαγγελματιών του χώρου όλης της μεταπολεμικής περιόδου και συνιστά πολύτιμο κεκτημένο, πλέον,
για την επόμενη γενεά των πολεοδόμων-χωροτακτών. Οποιαδήποτε συζήτηση για την ελληνική χωροταξία
στα επόμενα χρόνια δεν μπορεί να γίνει χωρίς αναφορά σε αυτό». (Δημήτρης Οικονόμου, Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος, Δημήτρης Οικονόμου
Προοίμιο
Εισαγωγή
1 Χρονικό: Από το 1942 μέχρι σήμερα
Πρόλογος
Το χρονικό
Επίλογος
2 Έννοιες: Τι θα πει «βάζουμε τάξη στον χώρο»;
Πρόλογος
Η ανάγκη εννοιολογικής σαφήνειας
Τι γράφουν τα λεξικά για την έννοια του σχεδιασμού;
Μια προσωπική εξελικτική προσέγγιση
Χωροταξία και περιφερειακή πολιτική
Πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός
Η άποψη των νομικών
Νεολογισμοί: Χωρικός και στρατηγικός σχεδιασμός
Επίλογος
3 Ανασυγκρότηση:Τα δύσκολα χρόνια (1945-1960)
Πρόλογος
Κωνσταντίνος Δοξιάδης
Μεσοπόλεμος και δεκαετία του 1940
Το θεσμικό πλαίσιο του Μεσοπολέμου
Αναπτυξιακή πολιτική
Ο διάλογος για τις αναπτυξιακές προτεραιότητες
Πενταετή αναπτυξιακά προγράμματα
Πολεοδομία - χωροταξία
Διοίκηση και πληθυσμός
Επίλογος
4 Η πρώτη σπορά και οι ρίζες: Πολεοδομία, οικονομικός προγραμματισμός, περιφερειακή ανάπτυξη
Πρόλογος
Περιφερειακή ανάπτυξη και πολιτική
Βαθμιαία ώσμωση «σχεδιασμών» ή κατακερματισμός αρμοδιοτήτων;
Οικονομική και χωρική οργάνωση
Βιομηχανία και κίνητρα
Πληθυσμός και μετανάστευση
Διοίκηση
Χωροταξία και διιστάμενες απόψεις
Δίκτυο αστικών κέντρων
Πολεοδομικές, χωροταξικές και αναπτυξιακές μελέτες
Έρευνα και εκπαίδευση Επίλογος
5 Περιβάλλον: Ευλογία και απειλή για τη χωροταξία;
Πρόλογος
Διεθνείς εξελίξεις, συμβάσεις και εκθέσεις διεθνών οργανισμών
Ευρωπαϊκή Ένωση
Θεσμικές αλλαγές στην Ελλάδα
Ο «περιβαλλοντικός» νόμος του 2020 ταράζει τα νερά
Εκτός σχεδίου δόμηση και αυθαίρετες κατασκευές
Ο άτυπος τομέας της οικονομίας και ο επιμερισμός των ευθυνών
Παγκοσμιοποίηση, διεθνές πλαίσιο και επιχειρηματική δραστηριότητα
Κλιματική αλλαγή
Επίλογος
6 Συνταγματικές περιπέτειες και νομοθεσία: Πώς θα ζήσουμε χωρίς χωροταξία;
Πρόλογος
Το Σύνταγμα του 1975
Από τον οικισμό στον εθνικό χώρο
Νομολογία του ΣτΕ
Το νομοθετικό πλαίσιο για τη χωροταξία και χωροταξικά σχέδια
Ανταγωνιστικοί σχεδιασμοί
Νομοθετικός πληθωρισμός
Επίλογος
7 Μετέωρα χωροταξικά βήματα: Οι δεκαετίες 1970 και 1980
Πρόλογος
Δεκαετία του 1970: Αυταρχικό καθεστώς, αναπτυξιακά προγράμματα, χωροταξικά σχέδια
Ριζοσπαστικές αντιδράσεις
Πρώτα μεταδικτατορικά χρόνια
Το «καρκίνωμα» της Αθήνας
Η πολιτική των «αντίπαλων πόλεων»
Χωρικός σχεδιασμός στα τέλη της δεκαετίας του 1970
Διεθνείς μεταβολές τη δεκαετία του 1980
Πολιτικές εξελίξεις μετά το 1981 και αλλαγές στις διοικητικές δομές
Αναπτυξιακά προγράμματα στα χρόνια του '80
Πολεοδομικός σχεδιασμός και η Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης
Χωροταξικά πειράματα
Χωροταξία και πανεπιστημιακή παιδεία
Επίλογος
8 Η εισβολή της Ευρώπης: Περιφερειακή πολιτική
Πρόλογος
Η γενική εικόνα
Περιφερειακή πολιτική μέχρι το 2006
Περιφερειακή πολιτική από το 2007
Επίλογος
9 Η εισβολή της Ευρώπης: Χωροταξία, χωρική διακυβέρνηση και εδαφική συνοχή
Πρόλογος
Χωροταξία
Το δίκτυο EPSON
Επιδράσεις στην Ελλάδα
Χωρική διακυβέρνηση
Το πρόγραμμα EPSON για τη χωρική διακυβέρνηση
Εδαφική συνοχή
Χωρική ατζέντα
Τομεακές πολιτικές και γεωγραφικές ζώνες με ειδικά χαρακτηριστικά
Επίλογος
10 Χωροταξική έκρηξη: Η περίοδος μετά το 1990
Πρόλογος
Η ευρύτερη συγκυρία
Χωροταξικές εξελίξεις
Χωροταξικός ζήλος μετά τον Ν. 2742/1999
Νομοθετικές καινοτομίες και νέα πεδία χωροταξικού σχεδιασμού
Ο χωροταξικός σχεδιασμός στις νομοθετικές πρωτοβουλίες του 2020
Στρατηγικές επενδύσεις, δημόσιες εκτάσεις και τουρισμός
Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια
Βιομηχανικές περιοχές και τεχνοπόλεις
Διοίκηση και αποκέντρωση
Επίλογος
11 Χωροταξικά σχέδια: Ρύθμιση των πάντων; [...]
12 Συνωστισμός σχεδίων, ενώ η κρίση μας περιμένει στη γωνία
13 Τα αδιέξοδα και οι αδυναμίες της πράξης
14 Ποιος «χωροτακτεί» τελικά;
15 Θεωρίες και ελληνική «ιδιαιτερότητα»
Παράρτημα: Οι εξελίξειςτου 2021
Βιβλιογραφία:
Ελληνική
Ξενόγλωσση