ΜΕΤΑΞΥ ΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΦΩΝΗΣ

Παρουσίαση

Το "Μεταξύ νόησης και φωνής" εισάγει τους αναγνώστες του στη γλωσσική θεωρία. Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου απαντάει το καθένα σε μία βασική ερώτηση: τι είναι γλώσσα και τι είναι γλωσσολογία, από πού προέρχεται και πώς κατακτάται η γλώσσα, γιατί υπάρχουν τόσο πολλές διαφορετικές γλώσσες, τι είναι η γραμματική και πώςτη μελετάμε, ποιες αρχές διέπουν τη γραμματική των ανθρώπινων γλωσσών.
Διαβάζοντας θα μάθει κανείς τι πραγματικά γνωρίζουμε για τη γλώσσα, ενώ θα ζήσει τη χαρά της αποδόμησης και κατεδάφισης δημοφιλών μύθων γύρω από αυτή. Παράλληλα θα εντρυφήσει σε θέματα όπως:
- τι γνωρίζουμε για την προέλευση της γλώσσας και για τη σχέση της με τον λόγο, τον πολιτισμό και τη νόηση,
- το μέγα μυστήριο και νυν επιστημονικό πεδίο της γλωσσικής κατάκτησης (ιδίως από τα βρέφη και τα νήπια),
- τα δομικά υλικά της γλώσσας αλλά και τις αρχές με βάση τις οποίες χτίζονται οι γλωσσικές δομές,
- πώς μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί υπάρχουν τόσες γλώσσες και διάλεκτοι αλλά και γλωσσική αλλαγή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε φοιτήτριες και φοιτητές αλλά και στο ευρύτερο κοινό που επιθυμεί να εμβαθύνει στην κατανόηση της σύγχρονης γλωσσικής επιστήμης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή: Τι είναι αυτό το βιβλίο και τι επιδιώκει να επιτύχει
Τι είναι;
Τι προσπαθεί να επιτύχει;
Πώς γράφτηκε;
Κεφ.1 Πώς μελετάμε τη γλώσσα;
1.1 Η γλωσσολογία ως γνωσιακή επιστήμη
Τι (δεν) είναι η γλωσσολογία
Τι (δεν) είναι γλώσσα
Η γλώσσα ως σύστημα γραμματικών κανόνων
Η διαφορά γλώσσας και λόγου
Η γλώσσα ως νοητικό φαινόμενο. Η γλώσσα ως όργανο
1.2 Θεωρία και τυπολογία
Η αυτονομία της γλώσσας
Κουλτούρα και γλώσσα
Άλλο γλώσσα, άλλο ορολογία
Γλωσσικός ντετερμινισμός: η «υπόθεση Sapir-Whorf» και οι εκδοχές της
Όλες οι γλώσσες είναι ίσες. Ομιλούμενες και νοηματικές γλώσσες
Η αυτονομία της γραμματικής
1.3 Γλώσσα και επικοινωνία, γλώσσα και σκέψη
Διαμορφώνει η επικοινωνία τη γραμματική;
Φωνολογία· μορφολογία· σύνταξη
Είναι η γλώσσα αναπόσπαστο μέρος της νόησης;
Κεφ.2 Υπάρχει γλωσσικό ένστικτο;
2.1 Βιογλωσσολογία
Μπορούν να μιλήσουν τα ζώα;
Γλώσσα και άλλες νοητικές ικανότητες
Γλωσσικές ικανότητες - αναπτυξιακή νοητική διαταραχή
Ο «υπερμηχανικός» του Τσόμσκυ και η γλώσσα ως προϋπόθεση της αφηρημένης σκέψης
Οι «τρεις παράγοντες» στο σχέδιο της γλώσσας
2.2 Γλωσσική κατάκτηση
Η γνώση της γλώσσας δεν προέρχεται εξ ολοκλήρου από το περιβάλλον
Δυνατοί και αδύνατοι γραμματικοί κανόνες
Η κρίσιμη περίοδος
Οι «τρεις παράγοντες» ξανά
Κεφ.3 Γλωσσική ποικιλότητα
3.1 Γλωσσικά καθολικά· γεωγραφικά και «γενετικά» χαρακτηριστικά
Τι (δεν) είναι γλωσσικό καθολικό
Greenberg: Τυπολογικοί συσχετισμοί
Καθολικά δομής και καθολικά υλικού
Το «κουλέρ λοκάλ» στις γραμματικές
Ζητήματα καταγωγής
Μορφολογική τυπολογία - Τύποι γλωσσών
3.2 Τυπολογία επιφανείας και τυπολογία βάθους
Πόσο βαθιά πρέπει να σκάψουμε για να μελετήσουμε τη γλωσσική ποικιλότητα;
Τι είδους γενικεύσεις μπορούμε να κάνουμε με βάση το βάθος ανάλυσης;
Δύο παραδείγματα: σειρά όρων (επιφάνεια), τυπολογία των άρθρων (βάθος)
3.3 Τα όρια της γλωσσικής ποικιλότητας
Από το «όλα παίζουν» του Joos μέχρι τη Χαρτογραφία των Cinque και Rizzi
Και πολλές ενδιάμεσες λύσεις: ρεπερτόρια χαρακτηριστικών, πεδία κ.ά.
Άρα πόσο και πώς διαφέρουν οι γλώσσες;
Κεφ.4 Από τις γλωσσικές κατηγορίες στη γλωσσική δομή
4.1 Τι (δεν) είναι γραμματική
Γραμματική και δομή
Δομικότητα, αναδρομή, κεφαλές: οι συνδυαστικές αρχές της γλώσσας
Το μοντέλο Ύψιλον
Φωνολογίαι
Μορφολογία
Σύνταξη
Πότε είναι επαρκής μία γραμματική θεωρία
4.2 Η έννοια του χαρακτηριστικού
Χαρακτηριστικά: Η ύλη της γλώσσας
Δυαδικά και μοναδιαία χαρακτηριστικά
Υπάρχουν «δομές χαρακτηριστικών»
Τι είναι λοιπόν και τι κάνουν τα χαρακτηριστικά; Πόσα και ποια χαρακτηριστικά υπάρχουν; Είναι καθολικά;
4.3 Λεξικές και λειτουργικές κατηγορίες
Γλωσσικές κατηγορίες
Λεξικές κατηγορίες: ουσιαστικά, ρήματα, επίθετα
Λειτουργικές κατηγορίες
Μεικτές προβολές
Κεφ.5 Πώς χτίζεται η γλωσσική δομή
5.1 Οι βασικές λειτουργίες: Συγχώνευση και Συμφωνία στη σύνταξη
Συντακτικό και σύνταξη
Συγχώνευση και Συμφωνία
Πώς φτιάχνονται οι γλωσσικές δομές: λέξεις, φράσεις και προτάσεις
5.2 Συγχώνευση
Συγχώνευση: πώς και γιατί
Η έννοια της κεφαλής και της προβολής
Κεφαλή και συμπλήρωμα: επιλογή
Κεφαλή και χαρακτηριστής
Προσάρτημα: μία ιδιαίτερη δομική θέση
5.3 Συμφωνία
Δράση εξ αποστάσεως;
Η (θεμελιώδης) έννοια της Τυπικότητας
Ο δυναμισμός της γραμματικής: η μετακίνηση συστατικών ως Συμφωνία και Συγχώνευση
Κεφ.6 Φαινόμενα, περιγραφές, θεωρία
6.1 Φωνολογία και μορφοφωνολογία
(Απο)ηχηροποίηση: πέρα από την «ευφωνία»
Ανομοίωση: φωνολογία στα όρια
6.2 Μορφολογία
Ρηματοποιητές
Αχώριστα μόρια: συγγραφείς και συμπολεμιστές και σύνθετα
6.3 Σύνταξη
Ο περιορισμός προσώπου-πτώσης
Ο Χρόνος, η θέση του υποκειμένου και η δομή της πρότασης
Ενοποιώντας συντακτικές περιγραφές
Παραρτήματα:
Α: Το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο
Α.1 Γενικές πληροφορίες
Α.2 Τα φωνήεντα
Α.3 Τα σύμφωνα
Β: Γλωσσικές οικογένειες
Β.1 Γενικές πληροφορίες
Β.2 Φυλογενετικά δέντρα και ινδοευρωπαϊκή οικογένεια
Β.3 Άλλες οικογένειες και προβλήματα κατά την ιστορικοσυγκριτική έρευνα
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία