ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ

Παρουσίαση

Πόσο συνειδητοποιούμε τον μοναδικό πλούτο μας; Ο καθένας είναι κάτοχος ενός δείγματος του πολυπλοκότερου φυσικού αντικειμένου, του πιο εντυπωσιακού προϊόντος της Εξέλιξης - του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η κατανόησή του θα οδηγήσει και στην απομίμησή του - με φανταστικές προεκτάσεις στην όποια εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.
Όμως μόνον πολύ πρόσφατα, και μόνο μέσω εντυπωσιακής νέας τεχνολογίας, αρχίσαμε να ψηλαφούμε κάποιους ουσιαστικούς -και με αλλεπάλληλες εκπλήξεις- τρόπους οργάνωσης και λειτουργίας του. (Π.χ. προτείνεται τελευταία ότι η διάδοση των σημάτων στο νευρονικό δίκτυο είναι υγροδυναμική και όχι μόνον ηλεκτρική!) Αυτή η πορεία κατανόησης, έστω κι αν κάπως τώρα φαίνεται λιγότερο ουτοπική, θα χρειαστεί να περάσει από αμέτρητες δυσκολίες, απίθανα απαιτητική τεχνολογία και ίσως νέες φυσικές θεωρίες.
Η παρούσα μελέτη προτείνει έναν ταπεινότερο δρόμο. Όταν η επιστήμη της Θερμοδυναμικής ξεκινούσε (S. Carnot, 1824) αποδέχθηκε την άγνοια για τη φύση της θερμότητας (- ήταν τότε ένα "αβαρές ρευστό"!) και προχώρησε τολμηρά σε μια φαινομενολογία με λίγες αδρές συνιστώσες (έργο, θερμότητα, ενέργεια, εντροπία,...) και δύο βασικά αξιώματα.
Αφετηρία μας λοιπόν είναι μια μίμηση της Θερμοδυναμικής για τον σχεδιασμό μιας θεωρίας των νοητικών συστημάτων χωρίς τις δεσμεύσεις από την ελλιπέστατη σήμερα γνώση του βιολογικού εγκεφάλου. Ακολουθώντας αυτή την ιδέα οδηγηθήκαμε σε μια φαινομενολογία των νοητικών συστημάτων -ανθρώπου ή μηχανής- που όμως στο τέλος της φωτίζει κάπως το πραγματικό αντικείμενο, αυτόν τον εγκέφαλο που εξουσιάζει την πολύτιμη και μοναδική εμπειρία της ζωής. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"...για να φτάσουμε στο άγνωστο πρέπει να περάσουμε από γνωστούς δρόμους από αυτούς ασφαλέστερος είναι η λεωφόρος της Θερμοδυναμικής". (G. N. LEWIS)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΦΥΣΙΚΑ Ή, ΕΣΤΩ, ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Αναδρομή στις έννοιες της θερμοδυναμικής
Αξιωματική θεμελίωση της θερμοδυναμικής κατά Keenan-Hatsopoulos
Ο χώρος του πνεύματος και η θερμοδυναμική αναπαράστασή του
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ ΤΟ 1ο ΑΞΙΩΜΑ
Νοητικά συστήματα. Διεργασίες και ιδιότητες
Θεωρία νοητικών συστημάτων και 1ο αξίωμα
Ορισμός της ιδιότητας "πνεύμα"
Διατήρηση και μεταφορά του πνεύματος
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΕ ΕΥΣΤΑΘΕΙΑ ΚΑΙ 2ο ΑΞΙΩΜΑ
Δύο πρώτες διατυπώσεις του 2ου αξιώματος της θεωρίας νοητικών συστημάτων
Το 2ο αξίωμα βασισμένο στις έννοιες ισορροπίας και αντιστρεπτότητας
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΔΙΑΒΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΤΟ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΠΝΕΥΜΑ
Ορισμός της ιδιότητας Ψ: απληροφόρητο διαθέσιμο πνεύμα
Κριτήρια αλλαγής μιας νοητικής κατάστασης
ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΠΝΕΥΜΑ
Νοοδεξαμενές
Ορισμός της ιδιότητας Ω: διαθέσιμο πνεύμα
Κριτήρια αλλαγής μιας νοητικής κατάστασης
ΕΝΤΡΟΠΙΑ
Μικρή ιστορία του νοήματος της εντροπίας
Η έννοια της εντροπίας στα νοητικά συστήματα: ορισμός
Αναντιστρεπτότητα των νοητικών διεργασιών και συνέπειές της
Ισοζύγιο και αμείωτο της εντροπίας
Μερικά σχόλια στην έννοια της εντροπίας
ΑΡΧΕΣ ΕΥΣΤΑΘΟΥΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ
Διαλεκτική κίνησης-ισορροπίας
Καταστάσεις ευσταθούς ισορροπίας
Δύο κριτήρια ευσταθούς ισορροπίας και εφαρμογές τους
ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ
Η έννοια της γνώσης και ορισμοί της
Μια αναγκαία συνθήκη αμοιβαίας ευσταθούς ισορροπίας δύο νοητικών συστημάτων
Περιορισμοί στον ορισμό της γνώσης και σχετική γνώση
ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΓΚΟ ΣΤΟ ΝΕΦΟΣ. ΠΙΕΣΗ
Πίεση και όγκος ενός νοητικού συστήματος
Η πίεση ως τάση κατάκτησης όγκου. "Τέλεια" νοητικά συστήματα
ΑΠΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ
Από τα ενεργειακά στα πνευματικά συστήματα
Θερμοδυναμικές έννοιες κατά Keenan-Hatsopoulos
Διεργασίες λόγου
Διεργασίες πληροφορίας και διεργασίες δεδομένων (data)
Νοητικές μηχανές και η απόδοσή τους
ΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ 3ο ΑΞΙΩΜΑ
Η παραλληλία θερμοδυναμικών και νοητικών συστημάτων
Προβλήματα νοητικών διεργασιών με τη βοήθεια διαγραμμάτων
Μια τροποποίηση του 2ου αξιώματος και 3ο αξίωμα
Το νόημα της αρνητικής γνώσης
ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Το πείραμα ανανεώνει τη γνωσιοθεωρία
Στο καταφύγιο της φαινομενολογίας
Ρεαλιστική γνωσιοδυναμική και νευροβιολογία
Σημειώσεις και βιβλιογραφία
Περιλήψεις παραγράφων κατά κεφάλαιο
Κατάλογος σχημάτων
Ευρετήριο Όρων
Ευρετήριο Ονομάτων