Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική

Παρουσίαση

Η «πολιτική θεολογία» είναι μια διαδεδομένη αλλά αμφίσημη έννοια που χρησιμοποιείται με διαφορετικό περιεχόμενο αφενός σε θύραθεν συμφραζόμενα, κυρίως στο πεδίο της πολιτικής και της συνταγματικής θεωρίας, αφετέρου σε εκκλησιολογικά και ευρύτερα θεολογικά συμφραζόμενα. Στην πρώτη της όψη η πολιτική θεολογία αναφέρεται στις θεολογικές βάσεις της πολιτικής θεωρίας και φιλοσοφίας, ιδίως της πολιτειολογίας/θεωρίας του κράτους. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη της πολιτικής θεολογίας ή μάλλον η άλλη χρήση του ίδιου όρου για να αποδώσει όχι την ενασχόληση με εκκοσμικευμένες θεολογικές έννοιες που έχουν καταστεί πολιτικές και πολιτειακές, αλλά με τα πολιτικά συμφραζόμενα, τα πολιτικά διλήμματα και τις πολιτικές στοχεύσεις του θεολογικού, πιο συχνά του εκκλησιαστικού λόγου. Εδώ μας ενδιαφέρει πρωτίστως η πρώτη όψη.
Η «συνταγματική ηθική» δεν αναφέρεται σε μια ηθική ή πολύ περισσότερο ηθικολογική προσέγγιση του Συντάγματος, αλλά στο ηθικό περιεχόμενο του «θετού» Συντάγματος, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί ιστορικά ως βασική κατάκτηση της νεωτερικής εποχής και αγωνίζεται να λειτουργήσει απέναντι στις προκλήσεις της μετανεωτερικής εποχής. Κατάκτηση που είναι συνώνυμη με το τρίπτυχο δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου. Υπό την έννοια αυτή η «συνταγματική ηθική» με το θετικιστικό και αξιακό της περιεχόμενο ανυψώνει το Σύνταγμα σε συνταγματικό πολιτισμό. Το περιεχόμενο της «συνταγματικής ηθικής» αναδεικνύεται σε πολλά κρίσιμα ζητήματα στο πεδίο των θεμελιωδών δικαιωμάτων μέσα από την αντιδιαστολή με τη χριστιανική ηθική.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται μελέτες και δοκίμια που έχουν ως κοινό πεδίο τις δυο αυτές έννοιες και τη συσχέτιση ή την αντίστιξή τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι δύο όψεις της πολιτικής θεολογίας
Βίβλος και Σύνταγμα: Σκέψεις για την πολιτική θεολογία
Το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα και το θρησκευτικό φαινόμενο
Υπάρχει "συνταγματική ηθική";
Ηθική της πολιτικής, ηθικής των θεσμών, ηθική της Ιστορίας: από τις νεωτερικές βεβαιότητες στις μετανεωτερικές ανατροπές
Η πολιτική θεολογία και η σχέση χριστιανικής και συνταγματικής ηθικής
Χριστιανική και συνταγματική αντίληψη ως προς της Βιοηθική
Η τριγωνική σχέση Θεολογίας, Ιατρικής και έννομης τάξης απέναντι στις προκλήσεις της πανδημίας
Η κοινωνία ως κοινό πεδίο Εκκλησίας και πολιτικής
Θεολογία, Ιστορία, Βιολογία
Τα κείμενα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου του 2016 υπό το φως του πολέμου στην Ουκρανία - Υπάρχει μια επαρκής και ενιαία ορθόδοξη αντίληψη για τον πόλεμο;
Η εποχή Βαρθολομαίου και το κεκτημένο του ουκρανικού αυτοκεφάλου
Η υπεράσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων και οι άρχοντες του Οικουμενικού Θρόνου ως συγκυρηναίοι
Η ευχαριστιακή εκκλησιολογία του Ιωάννη Ζηζιούλα και οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας
Η οικολογική θεολογία και οι δυο όψεις της πολιτικής θεολογίας
Για την πολιτική θεολογία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Δαμασκηνός Παπανδρέου: από τη θεολογία της δράσης στη θεολογία της σιωπής
Μικρό δοκίμιο για την συγχώρεση
Μικρό δοκίμιο για την πρόσληψη της ανάστασης
ΕΠΙΜΕΤΡΟ - Για τις σχέσεις κράτους και εκκλησίας
Ένα έμμεσο της Πατριαρχικής Βαρθολομαίου του Α': Η ανάδειξη της κανονικής και νομικής θέσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το άρθρο 3 του ελληνικού Συντάγματος
Το συνταγματικό πλαίσιο των σχέσεων Κράτους και Εκκλησίας μετά την αναθεώρηση του 2019