ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

Παρουσίαση

Εδώ και 17 έτη, από το εαρινό εξάμηνο του 2000 που άρχισα να διδάσκω το γνωστικό αντικείμενο «Νομική Πληροφορική», ως μάθημα επιλογής στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, βρέθηκα αρκετές φορές αντιμέτωπος με το ερώτημα:
- Τι είναι Νομική Πληροφορική;
Η απάντηση είναι απαραίτητο να αντιμετωπίσει με ειλικρίνεια ότι οι καινοφανείς κλάδοι ταλανίζονται, στα αρχικά στάδια, από μεταβολές τόσο στην ορολογία, όσο και την ουσία του υπό έρευνα αντικειμένου. Το δίκαιο συνάντησε την τεχνολογία των υπολογιστών ήδη από τη δεκαετία του 1960. Παρά την μακρά διαδρομή, επιστημολογικά, εξακολουθούν να διαπιστώνονται και αρκετές αμφισημίες, ως προς τους όρους, και κάμποσοι ενδοιασμοί ως προς το τι θα ενταχθεί στο περιεχόμενο του νέου κλάδου. Αυτές οι αμφιταλαντεύσεις έδωσαν λαβή σε κάποιους νομικούς που η πιο πρόσφατη οπτική τους επαφή με τις νέες τεχνολογίες καταγράφηκε όταν διάβηκαν τον έλεγχο στο αεροδρόμιο (θεωρία του check-in), να ισχυρίζονται ότι «κάνουν Νομική Πληροφορική» και να έχουν άποψη για το «δίκαιο και τις νέες τεχνολογίες».
Με αυτά τα δεδομένα, η παρούσα συγγραφική προσπάθεια επιχειρεί να δώσει απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα μέσω της επιστημολογικής οριοθέτησης του γνωστικού αντικειμένου Νομική Πληροφορική. Ειδικότερα, αναπτύσσονται οι δύο κυριότεροι κλάδοι:
i) Το Δίκαιο Πληροφορικής που περιγράφει τα ζητήματα του ουσιαστικού δικαίου, δηλαδή του δικαίου εκείνου που θα ρυθμίσει τη νόμιμη χρήση της πληροφορικής τεχνολογίας και τα νομικά προβλήματα που προκύπτουν και
ii) οι Εφαρμογές της Πληροφορικής για το Δίκαιο, κλάδος που εξετάζει τις δυνατότητες που μπορούν να προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών στους νομικούς της θεωρίας και της πράξης. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
0. Δίκαιο και νέες τεχνολογίες: Εισαγωγικές σκέψεις
0.1. Προβλήματα της διεπιστημονικής έρευνας
0.2. Προβλήματα ορολογίας
0.3. Η αναγκαιότητα του νέου κλάδου και η ένταξή του στη νομική επιστήμη
0.4. Η διάρθρωση της παρούσας εισαγωγικής μελέτης
0.5. Η ιστορία της Νομικής Πληροφορικής
0.5.1. Οι απαρχές των συγχρόνων συστημάτων νομικής πληροφόρησης
0.5.2. Εμπορικές βάσεις νομικών δεδομένων στις ΗΠΑ
0.5.3. Οι πρώτες προσπάθειες στην Ευρώπη
0.5.4. Οι εξελίξεις στην Ελλάδα
ΜΕΡΟΣ Α' Το ουσιαστικό δίκαιο της πληροφορικής
1. Η πληροφορία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος
1.1. Η ψηφιακή πληροφορία ως αγαθό άξιο έννομης προστασίας
1.2. Η ψηφιακή πληροφορία ως αντικείμενο συναλλαγής
2. Το δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας
2.1. Το περιεχόμενο του δικαιώματος κατά το Σύνταγμα
2.2. Ο συσχετισμός με την ΕΣΔΑ και άλλες διατάξεις
2.3. Η σημασία της Καθολικής Υπηρεσίας και η πρόσβαση στο Internet
2.4. Η ουδετερότητα του διαδικτύου και η ελεύθερη ροή δεδομένων [...]
3. Πρώτος περιορισμός: Η προστασία των προσωπικών δεδομένων
4. Δεύτερος περιορισμός: Το απόρρητο της επικοινωνίας
5. Τρίτος περιορισμός: Το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας
6. Η πληροφορία ως αγαθό άξιο ποινικής προστασίας
7. Το Internet ως χώρος ιδιαίτερων νομικών προβλημάτων
ΜΕΡΟΣ Β' Οι εφαρμογές της πληροφορικής για το Δίκαιο
8. Η νομική πληροφορία ως αντικείμενο επεξεργασίας - Νομική Πληροφορική
9. Νομικά πληροφοριακά συστήματα
Σκέψεις για το μέλλον της Νομικής Πληροφορικής
Η σημασία των νέων τεχνολογιών για το δίκαιο
Η σημασία Νομικής Πληροφορικής για τον νομικό της πράξης
Η ένταξη της Νομικής Πληροφορικής στις νομικές σχολές
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Ενδεικτική ταξινόμηση του γνωστικού αντικειμένου "Νομική Πληροφορική"
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: Ιστοσελίδες που παρέχουν νομική πληροφόρηση
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ