ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Παρουσίαση

Όταν το μέγεθος των πληροφοριών είναι τεράστιο, τα ιστορικά στοιχεία αναρίθμητα και πολλές φορές αντικρουόμενα μεταξύ τους, τα πρόσωπα και οι πράξεις τους φορτισμένα από ερμηνείες ιδεολογικά ποτισμένες, ενώ ταυτόχρονα ένα πλήθος στερεοτυπικών αναπαραστάσεων, τόσο στην εκπαίδευση όσο και στα γράμματα και τις τέχνες, ορίζει τον κυρίαρχο τρόπο πρόσληψης ενός ρηξικέλευθου και πολυδιάστατου ιστορικού και κοινωνικού φαινομένου -όπως η Ελληνική Επανάσταση- τότε, για να συνθέσεις μια νέα σκηνική ιστορία και να ορίσεις το νήμα της και τους χαρακτήρες που θα το ξετυλίξουν, δεν αρκεί μόνο το πάθος ή η μέθοδος. Χρειάζεται και ένα «σημάδι». Ένα κλειδί που θα ανοίξει όλες τις πόρτες.
Μετά από έρευνα μηνών, σημειώσεις, υπογραμμίσεις, ιδέες, αναιρέσεις και συγκινήσεις και ενώ βρισκόμασταν βυθισμένοι σε έναν ανεκτίμητο θησαυρό από ιστορικές μελέτες, αναλύσεις, άρθρα και τεκμήρια, το «σημάδι» εμφανίστηκε. Ήταν μια φράση του Αλέξανδρου Υψηλάντη, «στριμωγμένη» μέσα σε κάποια από τις μυριάδες παραπονετικές επιστολές του προς τους Φιλικούς, τυπωμένη σε μια παλιά, βίπερ έκδοση των Απομνημονευμάτων του Εμμανουήλ Ξάνθου.
«Όλων αι καρδίαι καταφλέγονται, από τον προς την πατρίδα ιερόν έρωτα».
Κάτω από τα επίσημα ιστορικά αφηγήματα και παράλληλα με το πλούσιο μυστικιστικό πέπλο που καλύπτει τη δράση της Φιλικής Εταιρείας, ένα είναι σίγουρο: οι εμπνευστές αυτής της αδελφότητας δεν θα δρούσαν όπως έδρασαν αν δεν ήταν ερωτευμένοι. Ερωτευμένοι με κάτι ιερό. Αυτό ήταν το κλειδί. Και αυτή την ιστορία αποφασίσαμε ότι θα πούμε.
Η συλλογική μας μνήμη συνήθως τοποθετεί τα πρόσωπα αυτά μακριά από την ανθρώπινή τους διάσταση. Αντίθετα, οι προσωπικές αφηγήσεις της ζωής των ηρώων από τους ίδιους, όπως επιχειρήθηκαν στο κείμενο που κρατάτε στα χέρια σας, μας οδηγούν ίσως ένα βήμα πιο κοντά στο ανεξερεύνητο και πολυσύνθετο αιτιώδες σύμπαν της ανθρώπινης μοίρας. Αυτοί οι άνθρωποι δεν υπήρξαν στη ζωή τους άψυχα μνημειακά κάδρα, ούτε λέξεις-κλειδιά σε μηχανές αναζήτησης. Είχαν κίνητρα, αδυναμίες, πάθη, ανάγκες, όνειρα και ματαιώσεις. Είχαν προέλευση και απέκτησαν και προορισμό.
Αυτός ο θεατρικός εξανθρωπισμός των ιστορικών προσώπων δείχνει πιθανόν έναν δρόμο για να κατανοήσουμε πώς γεννάται μια ηρωική προσωπικότητα, πώς σμιλεύεται μέσα σε έναν άνθρωπο η τεράστια δύναμη που χρειάζεται για να εναντιωθεί στον δυνάστη του με κάθε κόστος. Ταυτόχρονα, μας βοηθάει και να αποφύγουμε κάτι αρκετά επικίνδυνο. Να πιστέψουμε ότι τις μεγάλες αλλαγές δεν τις προκαλούν οι απλοί άνθρωποι. [...] (Από το σημείωμα των συγγραφέων)