ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

Παρουσίαση

Εξ ορισμού πολιτική τέχνη το θέατρο, αφού ως δημόσια συνάντηση διαδραματίζεται στην πόλη και η πραγμάτωσή της προϋποθέτει την ανθρώπινη παρουσία, αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευαίσθητο στις διακυμάνσεις του ιστορικού χρόνου.
Το ανά χείρας βιβλίο του Τάσου Αγγελόπουλου εστιάζεται σε έναν θεατρικό θεσμό, που ιδρύεται στις δυστηνες ώρες της γερμανικής Κατοχής, μια περίοδο που θέτει σε συναγερμό τους ανθρώπους του θεάτρου και η τέχνη της σκηνής και μέσα από ποικίλες εκφάνσεις, παίρνει πολιτικές διαστάσεις.
Η θεατρική δράση από την κήρυξη του πολέμου ως την απελευθέρωση και τα αμέσως επόμενα χρόνια αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου. Όσο ενισχύεται η ενεργητική ένταξη των καλλιτεχνών στο αντιφασιστικό κίνημα, η κοινωνική συνείδηση εκφράζεται μέσα από τις έννοιες της αντίστασης, της αλληλεγγύης και της αποστολής. Τέχνη, που βασικό υλικό της είναι ο άνθρωπος στη σκηνή και στην πλατεία, η θεατρική παράσταση προσφέρει για δυο ώρες το διπλό δώρο της συνεύρεσης και της απόδρασης από την κατοχική βαρβαρότητα και το άχθος της καθημερινότητας.
Το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης σηκώνει την αυλαία του το φθινόπωρο του 1943, με στόχο να αποτελέσει ανάχωμα στις βουλγαρικές βλέψεις για εγκατάσταση κλιμακίου του Εθνικού Θεάτρου Σόφιας στην πόλη και της Βουλγαρικής Κρατικής Όπερας. Στην Απελευθέρωση μετονομάζεται σε Λαϊκό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας και έτσι αναπόφευκτο θα είναι το τέλος των εργασιών του τον χειμώνα του 1944.
Ο Τάσος Αγγελόπουλος διερευνά συστηματικά τα τελευταία χρόνια όψεις του θεάτρου υπό τον ναζιστικό ζυγό. Η αρχή της ενασχόλησής του με το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης εντοπίζεται εν σπέρματει στην καταγραφή και την κριτική αποτίμηση της θεατρικής δραστηριότητας στη μακεδονική πρωτεύουσα την περίοδο της Κατοχής· μια πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνά του, βασισμένη σε άμεσες πηγές από τον δωσιλογικό τύπο, που συμπεριλαμβάνει στις σελίδες της τον βραχύβιο κρατικό οργανισμό. Για την παρούσα έκδοση ο συγγραφέας έχει επιπλέον αξιοποιήσει πρωτογενείς πληροφορίες για τον ίδιο τον φορέα και γιατις σχέσεις του με την πολιτική εξουσία από το αρχείο του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης: εσωτερικά και εξωτερικά έγγραφα του οργανισμού, όπως ο ιδρυτικός νόμος, οι μισθολογικοί πίνακες, η αλληλογραφία, η κριτικογραφία. Το σύνολο των παραπάνω πηγών και η διασταύρωση της κατεστημένης αφήγησης με τα ίχνη των τεκμηρίων αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο επιχειρείται η σκιαγράφηση του θεσμικού πλαισίου καιη απόπειρα ανασύνθεσης των χαμένων παραστάσεων. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1. Το θεωρητικό πλαίσιο της επεξεργασίας του αρχείου
Εθνικό αφήγημα και ίδρυση των εθνικών-κρατικών θεάτρων
Η θεατρική πολιτική των Ναζί στις κατεχόμενες χώρες
Οι πολιτικές ατραποί της ίδρυσης του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης (1943)
Η Κατοχή στη Θεσσαλονίκη [1941-1944] και το θέατρο
Κεφάλαιο 2 Η ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης
Οι νόμοι που καθόριζαν τη λειτουργία του
Το κτιριακό ζήτημα
Η κατάρτιση του θιάσου
Το σχέδιο δραματολογίου από τον Λέοντα Κουκούλα
Κεφάλαιο 3 Οι παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης
Κωστή Παλαμά, Η Τρισεύγενη
Δημητρίου Βυζάντιου, Βαβυλωνία
Φρ. Σίλλερ, Λουίζα Μίλλερ
Γρηγορίου Ξενόπουλου, Ο Πειρασμός
Γκρεγκόριο κ' Μαρία Μαρτίνεθ Σιέρρα, Το τραγούδι της κούνιας
Κάρλο Γκολντόνι, Ο καλόκαρδος γρουσούζης
Φρ. Χέμπελ, Μαρία Μαγδαληνή
Δημήτρη Μπόγρη, Φουσκοθαλασσιές
Παντελή Χορν, Το φιντανάκι
Κουρτ Μπράουν, Η μεγάλη καμπή
Αλφρέ ντε Μυσέ, Ταξίδι, και Ε. Λαμπίς κ' Ε. Μαρτέν, Στάχτη στα μάτια
Σπύρου Μελά, Το άσπρο και το μαύρο
Κεφάλαιο 4 Το Λαϊκό Θέατρο Βορείου Ελλάδας
Από το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης στο Λαϊκό Θέατρο Βορείου Ελλάδας
Βασίλη Ρώτα, Ρήγας ο Βελεστινλής
Επίλογος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
1. ΜΠΟΡΝΤΕΡΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ, ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ
2. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΑ
3. ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ
ΚΡΙΤΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
Άλλα δημοσιεύματα για το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης (με χρονολογική σειρά)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ