ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΩΣ ΜΟΡΦΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Το κράτος δεν συνιστά ούτε τη μοναδική, ούτε την πιο μακρόχρονη ιστορική μορφή οργάνωσης της κοινωνικής συμβίωσης των ανθρώπων και το μέλλον του δεν είναι κατ' ανάγκη ταυτισμένο με το μέλλον της ανθρωπότητας. Το τελικό ερώτημα της πολιτειολογίας είναι η αξιολόγηση της φύσης του κράτους ως ιστορικού φαινομένου και, υπό το πρίσμα αυτό, της μελλοντικής προοπτικής του. Με άλλες λέξεις, η πολιτειολογία οφείλει να αντιμετωπίσει ζητήματα όπως: Γιατί δημιουργήθηκε το κράτος; Ποια ήταν τα κυριότερα στάδια της εξέλιξής του; Γιατί επικράτησε σε ολόκληρη την υφήλιο ως μορφή οργάνωσης της κοινωνικής συμβίωσης των ανθρώπων; Ποιες είναι οι πιθανότητες επιβίωσης και/ή μετασχηματισμού του;
Αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την έρευνα της διαχρονικής εξέλιξης του κρατικού φαινομένου είναι η έρευνα της αντίστοιχης εξέλιξηςτων πολιτευμάτων. Η πολιτειολογία οφείλει συνεπώς να ερευνήσει την πραγματική φύση των πολιτευμάτων και την ανταπόκρισή τους (ή μη) προς τις διακηρυγμένες αρχές τους (π.χ. πόσο δημοκρατική είναι η αστική-αντιπροσωπευτική δημοκρατία, πόσο εξυπηρετούσαν τον στόχο της αταξικής κοινωνίας τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» κ.λπ.).
Η νέα έκδοση αποτελεί μια προσπάθεια απάντησης σε παρόμοια ερωτήματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§1. Ο επιστημολογικός τόπος της πολιτειολογίας
Το όνομα της πολιτειολογίας
Το κράτος ως αντικείμενο της πολιτειολογίας
Η πολιτειολογική μέθοδος
Ο τελικός σκοπός της πολιτειολογίας
ΜΕΡΟΣ Α'. ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
§2. Θεωρίες για τη φύση του κράτους
Το κράτος ως κοινότητα ανθρώπων
Το κράτος ως φυσικό πρόσωπο (πρόσωπα)
Το κράτος ως κοινωνική σχέση
Το κράτος ως έννομη τάξη
Το κράτος ως μηχανισμός ή όργανο
Το κράτος ως μύθος
Το κράτος ως διαδικασία
Το κράτος ως σύμβαση
Το κράτος ως θεσμός
Το κράτος ως κοινωνικός οργανισμός
§3. Η καταγωγή του κράτους
Ι. Θεωρητικές προσεγγίσεις
II. Τα ιστορικά δεδομένα
Οι ανθρώπινες κοινωνίες στον μακρό ιστορικό χρόνο
Γένη, φυλές και ηγεμονίες
Η γένεση του κράτους
Η παγκόσμια εξάπλωση του κρατικού φαινομένου
III. Η αυτοτελής συγκρότηση πρώιμων κρατών
IV. Ο ρόλος της οργανωμένης βίας
§4. Ο πληθυσμός του κράτους
Λαός, πληθυσμός και κοινωνία
Έθνος και εθνότητα
Ο δεσμός της ιθαγένειας
Η ταξική διαίρεση του πληθυσμού
§5. Ο χώρος του κράτους
Η ιστορική εξέλιξη της σχέσης του κράτους με τον χώρο και το πρόβλημα του ιμπεριαλισμού
Ο χώρος ως επικράτεια
§6. Η εξουσία του κράτους
Ι. Η ιδιαίτερη φύση της κρατικής εξουσίας
II. Οι πηγές της εξουσίας
α. Ιδεολογική εξουσία
Έλλογη, παραδοσιακή και χαρισματική νομιμοποίηση
Η σχέση κράτους και θρησκείας
β. Οικονομική εξουσία
Φόροι και δημόσια αγαθά
Κράτος και νόμισμα
Το δημόσιο χρέος και το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας
Διαφάνεια και διαφθορά
γ. Στρατιωτική ή καταναγκαστική εξουσία
Το μονοπώλιο της βίας
Πόλεμος και πολιτική
Η απώλεια της ικανότητας επιβολής
III. Η κρατική κυριαρχία
α. Οι ιστορικές καταβολές της έννοιας
Τα διακριτικά γνωρίσματα της κυριαρχίας
Λεβιάθαν
Ο μύθος της «βεστφαλιανής κυριαρχίας»
β. Η μετάλλαξη της κυριαρχίας σε συνταγματική αρχή
γ. Η κυριαρχία ως θεωρητικό πρόβλημα διαρκείας
Κυρίαρχα και μη κυρίαρχα κράτη
Η «Φάρμα των ζώων»
Tamen coactus voluit
Η κυριαρχία εντός του κράτους
δ. Η κυριαρχία ως γνώρισμα του σύγχρονου κράτους
IV. Ενώσεις και σύνδεσμοι κρατών
§7. Η θέσμιση του κράτους
Ι. Η έννοια και η λειτουργικότητα των θεσμών
II. Η εξουσία ως αντικείμενο ρύθμισης των πολιτικών θεσμών
α. Η ανάδειξη των προσώπων της εξουσίας
Ορισμός
Κληρονομική διαδοχή
Εκλογή
Κλήρωση
Εξαγορά
Διαγωνισμός
Αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες
Επευφημία
β. Ο τερματισμός της άσκησης της εξουσίας
γ. Η κατανομή της εξουσίας
δ. Τα όρια της εξουσίας
ε. Η ευθύνη για τον τρόπο άσκησης της εξουσίας
III. Η παθολογία των θεσμών
IV. Η τυποποιημένη μεταβολή των θεσμών
Η εμφάνιση και η εξέλιξη της έννοιας της επανάστασης
Μορφές θεσμικών μεταβολών
Η κανονιστική δύναμη του πραγματικού
ΜΕΡΟΣ Β'. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
§8. Κριτήρια διάκρισης κρατών και πολιτευμάτων [...]
§9. Το πρώιμο κράτος και ο «ασιατικός» τρόπος παραγωγής
§10. Το δουλοκτητικό κράτος της αρχαιότητας
§11. Το φεουδαρχικό κράτος του μεσαίωνα
§12. Η Αναγέννηση και το απολυταρχικό κράτος
§13. Οι απαρχές του συνταγματισμού
§14. Όψεις συνταγματισμού στην ηπειρωτική Ευρώπη από τους ναπολεόντειους ως τους παγκόσμιους πολέμους
§15. Η παγκόσμια εξάπλωση του συνταγματισμού
§16. Το συνταγματικό κράτος στην αρχή της νέας χιλιετίας
§17. Το κράτος έκτακτης ανάγκης
§18. Το κράτος του υπαρκτού σοσιαλισμού
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
§19. Τάσεις μετεξέλιξης και υπέρβασης του κράτους
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΕΣ:
1. Ποσοτικά μεγέθη των κρατών του 21ου αι.
2. Παράμετροι κανονιστικής ποιότητας των συνταγμάτων στα κράτη-μέλη του ΟΗΕ
ΣΧΗΜΑΤΑ:
1. Η έκταση του κρατικού φαινομένου το έτος 1492 μ.Χ.
2. Θεσμικές λογικές έναντι λογικών σκοπιμότητας
3. Η δυναμική των θεσμών
4. Τυπολογία του κράτους
5. Συνταγματική τυπολογία