ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Παρουσίαση

Ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, η δικονομική του οργάνωση και η συνεχής αναζήτηση των ορίων του, συναρτώνται άμεσα με τα ιδιαίτερα προβλήματα που θέτει η ερμηνεία του Συντάγματος, σε σχέση με τα γενικά ζητήματα της ερμηνείας του δικαίου.
Τώρα, μάλιστα, ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας διασταυρώνεται δικονομικά και μεθοδολογικά με τον έλεγχο της τυχόν αντισυμβατότητας των νόμων με το Δίκαιο της ΕΕ και το Διεθνές Δίκαιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως με την ΕΣΔΑ και τα πρωτόκολλά της, στο πλαίσιο του πολυεπίπεδου συνταγματισμού και της πολλαπλότητας των έννομων τάξεων που διεκδικούν, η καθεμία από αυτές, με αυτοαναφορική θεμελίωση, υπεροχή και προτεραιότητα εφαρμογής στο πεδίο τους.
Τα δύο αυτά κεφάλαια, η ερμηνεία του Συντάγματος και ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, συγκροτούν τον κορμό του σύγχρονου Συνταγματικού Δικαίου. Διαμορφώνουν το πεδίο στο οποίο δοκιμάζονται η γενική θεωρία του Συνταγματικού Δικαίου, η προστασία της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και η ιστορική σύνθεση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, η εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνής προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η σχέση του εθνικού Συντάγματος με το Δίκαιο της ΕΕ, την ΕΣΔΑ και γενικότερα τη διεθνή προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο πεδίο αυτό δοκιμάζεται η διακλαδικότητα, αλλά και η ιδιαίτερη επιστημολογική ταυτότητα του Συνταγματικού Δικαίου. Επιπλέον, το πεδίο αυτό είναι το κατεξοχήν κρίσιμο πρακτικά, περιλαμβάνει το δικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας και διεξάγεται η ερμηνεία εφαρμογής του Συντάγματος και είναι αυτό που κυρίως επικοινωνεί με τα συγκριτικά δεδομένα που εμπλουτίζουν και δοκιμάζουν τον σχετικό θεωρητικό προβληματισμό.
Στο πεδίο αυτό εξελίσσεται διαρκώς η διεθνής συζήτηση και η σχετική βιβλιογραφία είναι τεράστια. Εξίσου μεγάλος είναι ο όγκος των συγκριτικών δεδομένων. Μέσα στον διεθνή χάρτη, η ελληνική περίπτωση διατηρεί πάντα τη δικονομική της ιδιορρυθμία και το συγκριτικό της ενδιαφέρον.
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους φοιτητές, που πριν τη λήψη του πτυχίου τους ασχολούνται με την εμβάθυνση στο Δημόσιο Δίκαιο, στους μεταπτυχιακούς φοιτητές, στους νομικούς της πράξης, δικαστικούς λειτουργούς και δικηγόρους, που συμπράττουν στη διαμόρφωση της πραγματικότητας του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας και της ερμηνείας του Συντάγματος. Ο τρόπος προβολής και αξιολόγησης του ισχυρισμού αντισυνταγματικότητας είναι πάντα ένα ανοικτό πρόβλημα που απαιτεί πρακτικές λύσεις, σύμφωνες με το Σύνταγμα, αλλά και τη νομολογία του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ. (Από τον εκδότη)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Προδιάθεση: Από την ερμηνεία των κειμένων στην ερμηνεία του νόμου και από την ερμηνεία του νόμου στην ερμηνεία του Συντάγματος
Κεφ.Α: Η θεμελίωση της ιδιαιτερότητας της ερμηνείας του Συντάγματος
I. Η υπεροχή και το ρυθμιστικό αντικείμενο του Συντάγματος ως βασικοί λόγοι που καθιστούν ιδιαίτερο ζήτημα την ερμηνεία του
II. Ο ερμηνευτικός μονισμός του Συντάγματος, του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της ΕΕ
III. Η ερμηνεία του Συντάγματος ως ερμηνεία του κανόνα αναγνώρισης και του κανόνα ελέγχου τυχόν ουσιαστικής αντισυνταγματικότητας
Κεφ.Β: Οι επιμέρους εκδοχές της ερμηνείας του Συντάγματος και η σχέση της με συναφείς έννοιες
I. Η διαφορά μεταξύ της αυθεντικής ερμηνείας του νόμου και της αυθεντικής ερμηνείας του Συντάγματος - Η διάκριση μεταξύ επίσημης και επιστημονικής και μεταξύ αφηρημένης και συγκεκριμένης ερμηνείας του Συντάγματος
II. Η σχέση της ερμηνείας του Συντάγματος με τη συνταγματική πρακτική και τις συνταγματικές συνθήκες
III. Η σχέση της ερμηνείας του Συντάγματος με τις άτυπες συνταγματικές μεταβολές
Κεφ.Γ: Η ερμηνεία του Συντάγματος μεταξύ ερμηνείας του νόμου και συνταγματικού πλουραλισμού
Ι. Η ερμηνεία του Συντάγματος υπό συνθήκες συνταγματικού πλουραλισμού
ΙΙ. Οι ιδιομορφίες της ερμηνείας του Συντάγματος που απορρέουν από τις ιδιομορφίες του Συντάγματος σε σχέση με τον νόμο
ΙΙΙ. Οι κλασικές μέθοδοι ερμηνείας του Δικαίου και η ερμηνεία του Συντάγματος
IV. Υφίσταται πράγματι η διάκριση πολιτικής και νομικής ερμηνείας του Συντάγματος;
V. Η σχέση της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής αντίληψης και ορολογίας ως προς την ερμηνεία του Συντάγματος
Κεφ. Δ: Η δικαστική ερμηνεία του Συντάγματος - Από τον μεθοδολογικό πλουραλισμό στις δικονομικές εγγυήσεις
I. Η ερμηνεία του Συντάγματος, η έννοια του γενικού συμφέροντος και η αρχή της αναλογικότητας
II. Ερμηνεία του Συντάγματος στο πλαίσιο του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων
III. Από τις μεθόδους ερμηνείας στους κανόνες ερμηνείας που προβλέπονται στο ίδιο το Σύνταγμα ή συνάγονται από αυτό - Η διασφάλιση της ιστορικής, θεσμικής και κανονιστικής συνοχής του Συντάγματος
IV. Υπάρχει ιεραρχική διάρθρωση των μεθόδων ερμηνείας του Συντάγματος; - Η σημασία των δικονομικών εγγυήσεων - Απόφαση, αιτιολογία, ερμηνεία
Κεφ.Ε: Το φάσμα της ερμηνείας του Συντάγματος
I. Η εξελικτική ερμηνεία και η εξέλιξη του συνταγματικού κειμένου - Η ερμηνεία του «επαυξημένου Συντάγματος»
II. Η σημασία της συζήτησης για την ερμηνεία του Συντάγματος: Η εικόνα της δίκης ως εικόνα της ερμηνείας - Ο ερμηνευτικός σχετικισμός και η ανθεκτικότητα του Συντάγματος [...]
2. ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Προδιάθεση: Η αναγωγή στο Σύνταγμα και ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων
Κεφ.Α: Μορφές μη δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας
Κεφ.Β: Η θεμελίωση του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας
Κεφ.Γ: Η βασική τυπολογία συστημάτων δικαστικού ελέγχου
Κεφ.Δ: Τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού συστήματος δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων
Κεφ.Ε: Από τη φαινομενική στην πραγματική εικόνα του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας στην Ελλάδα - Η μετατροπή του ελέγχου σε συγκεντρωτικό, κύριο, ευθύ και αφηρημένο
Κεφ.ΣΤ: Η προβολή ισχυρισμού αντισυνταγματικότητας και ο αυτεπάγγελτος έλεγχος αντισυνταγματικότητας στους επιμέρους δικαιοδοτικούς κλάδους
Κεφ.Ζ: Παράλληλος δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας
Κεφ.Η: Η οριοθέτηση του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων
Κεφ.Θ: Η διακύμανση της έντασης του δικαστικού ελέγχου
ΚεφΙ: Ο δικαστικός έλεγχος των συνταγματικών μεταβολών
Κεφ.ΙΑ: Ειδικά θέματα δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας
Κεφ.ΙΒ: Έχει νόημα η συζήτηση περί συνταγματικού δικαστηρίου στην Ελλάδα ή πρέπει να δοθεί έμφαση στις δυνατότητες του κοινού δικονομικού νομοθέτη;
Βιβλιογραφικές αναφορές
Ευρετήριο