ΣΑΠΦΩ, Η ΔΕΚΑΤΗ ΜΟΥΣΑ - ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πατριαρχικός χαρακτήρας της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας είχε ως αποτέλεσμα η ποίηση, η παιδεία, η τέχνη και ο πολιτισμός γενικότερα να κυριαρχείται από τους άνδρες ή τουλάχιστον από την ανδρική ματιά στα πράγματα. Αυτό επιβεβαιώνεται ήδη στο πεδίο της γλώσσας: η αρχαιότερη ελληνική λέξη για τον ποιητή, τον τραγουδιστή, είναι η λέξη αοιδός στο αρσενικό γένος. [. . .]Σε σχέση με την εκπαίδευση που παρεχόταν στα κορίτσια εκτός οικογένειας, πρέπει να αναφερθούμε πρώτα στους λεγόμενους θιάσους, αν και οι πληροφορίες μας είναι αποσπασματικές, μπορούμε να περιγράψουμε και να φανταστούμε τους θιάσους ως γυναικείες κοινότητες με ουσιαστικά θρησκευτικό χαρακτήρα, η παρουσία των οποίων μαρτυρείται σε διάφορες περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Οι κοπέλες, που ανήκαν σε αυτούς τους αριστοκρατικούς κύκλους, αφοσιώνονταν στη λατρεία διαφόρων θεοτήτων, ιδίως των γυναικείων, και σηματοδοτούσαν τη ζωή της κοινότητας τους ακριβώς με την πραγματοποίηση θρησκευτικών τελετών και εορτών.
Οι θίασοι ήταν, ωστόσο, και κέντρα εκπαίδευσης όπου τα κορίτσια, υπό την καθοδήγηση μιας ενήλικης γυναίκας, μάθαιναν όλα όσα θα χρειάζονταν στον έγγαμο βίο για τον οποίο προορίζονταν. Η εκπαίδευση στους θιάσους περιλάμβανε αντικείμενα όπως η μουσική, το τραγούδι, ο χορός, η εκλέπτυνση του ντυσίματος και του χτενίσματος, η κομψότητα στη συμπεριφορά και η εξάσκηση των γυναικείων εργασιών.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί η παρουσία ενός άλλου στοιχείου που χαρακτηρίζει το γυναικείο περιβάλλον του θιάσου, δηλαδή η ποιητική δραστηριότητα: αυτές οι γυναικείες κοινότητες φαίνεται ότι αποτελούσαν ένα από τα κύρια κέντρα παραγωγής και διάδοσης της γυναικείας ποίησης στην αρχαία Ελλάδα.
Από την άποψη αυτή, το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι σίγουρα αυτό του σαπφικού θιάσου. Οι κοπέλες, από την ίδια τη Λέσβο αλλά και από αλλού, έμπαιναν στο "σχολείο" της Σαπφούς πριν από τον γάμο και το εγκατέλειπαν για να παντρευτούν, ήταν επομένως ένας κύκλος που χαρακτηριζόταν από μια συνεχή ανθρώπινη κινητικότητα. Από τους σωζόμενους στίχους της ποιητικής παραγωγής της Σαπφούς είναι δυνατόν να κατανοήσουμε ότι η θίασος της ήταν ένα αριστοκρατικό και εκλεπτυσμένο περιβάλλον, στο οποίο τα κορίτσια αφοσιώνονταν κυρίως στη λατρεία της θεάς Αφροδίτης και λάμβαναν μόρφωση μαθαίνοντας να παίζουν λύρα, να πλέκουν στεφάνια, να χορεύουν με χάρη και να ντύνονται κομψά. [. . .] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Προλόγισμα: Το θηλυκό βλέμμα της ποίησης
Εισαγωγή στην αρχαία λυρική ποίηση
Βιογραφικά στοιχεία
Η αιολική διάλεκτος
Σχόλια
Βιβλιογραφία

Εισαγωγή - Μετάφραση - Σχόλια: Παπαδόπουλος Ιωάννης, Πετρίδης Ιωάννης Πρόδρομος