ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΗΓΟΥ ΕΔΕΣ, ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΖΕΡΒΑ (ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1942-1944)

Παρουσίαση

Η ανά χείρας έκδοση σκοπόν έχει να φέρει στο φως της δημοσιότητας, για πρώτη φορά, το προσωπικό «αρχείον» του Στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα (περιόδου 1942-1944). Ο Ν. Ζέρβας (1891-1957) είναι γνωστός στο πανελλήνιο κυρίως από την αρχηγεία του στον Εθνικό Δημοκρατικό Ελληνικό Σύνδεσμο (ΕΔΕΣ) και την αντιστασιακή δράση του κατά τη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής (αλλά και Βουλγαρικής) Κατοχής της χώρας μας, στον Β' Π.Π.
Η ζωή του Στρατηγού υπήρξε πολυκύμαντη, αφ' ενός μεν διότι συνέπεσε χρονικά με την πολυτάραχη πορεία της χώρας μας, πολιτική και πολεμική, αφ' ετέρου λόγω της έντονης και δραστήριας προσωπικότητάς του, που τη διέκρινε πρωτίστως το πάθος του για τα κοινά και γενικά την πορεία της χώρας.
Κατατάχθηκε εθελοντής στο στράτευμα και συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Αποφοίτησε από τη Σχολή Υπαξιωματικών το 1914 και στη συνέχεια πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τον Α' Π.Π., επιδείξας ηρωισμό και μαχητική ικανότητα. Υπήρξε πολιτικοποιημένος, βενιζελικός και αντιβασιλικός, απετάχθη από το στράτευμα, έλαβε μέρος σε στρατιωτικά κινήματα στον Μεσοπόλεμο και τελικά συμμετείχε με άλλους στην ίδρυση του ΕΔΕΣ.
Ο ΕΔΕΣ ιδρύθηκε το 1937, ως αμιγώς πολιτική οργάνωση, με πολιτικούς στόχους την ανατροπή του Μεταξικού καθεστώτος και την εγκαθίδρυση στη Χώρα Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, κατόπιν ελεύθερου δημοψηφίσματος. Το ξέσπασμα του Β' Π.Π., η επιτυχής εκστρατεία των Ελλήνων κατά του Ιταλού εισβολέα και η μάχη των οχυρών κατά των Γερμανών, την οποία ακολούθησε η Κατοχή της χώρας, επροβλημάτισαν την ηγεσία του ΕΔΕΣ και κυρίως τον Ζέρβα. Ο προβληματισμός αυτός κατέληξε στην απόφαση, τον Σεπτέμβριο του 1941, όταν έγινε ορατό ότι ο πόλεμος και η Κατοχή θα διαρκούσαν, να μετατραπεί ο Σύνδεσμος σε αντιστασιακή οργάνωση, με σκοπό τη με κάθε μέσο καταπολέμηση των κατοχικών δυνάμεων, την απελευθέρωση του τόπου, αλλά και τη μεταπελευθερωτική πολιτική και πολιτειακή μεταρρύθμισή του, κατά τους προαναφερθέντες αρχικούς σκοπούς του ΕΔΕΣ. Έτσι, μήνες αργότερα και κατόπιν σχεδιασμού και προπαρασκευής, ο Ζέρβας «βγήκε» στο βουνό (23-7-1942) στην περιοχή της Ηπείρου.
Παράλληλα, στο βουνό είχαν αναπτυχθεί και άλλες αντάρτικες δυνάμεις, πρωτίστως αυτές του ΕΛΑΣ, υπό την καθοδήγηση του ΕΑΜ. Οι αντιστασιακές δυνάμεις ήσαν πολλές, για το μέγεθος της χώρας μας, όχι όμως υπό μίαν αρχηγία και σε συντονισμό, με διαφορετικό ιδεολογικό προσανατολισμό και διαφορετικές μεταπελευθερωτικές προσδοκίες για το μέλλον της χώρας. Κορυφαίο αντιστασιακό γεγονός υπήρξε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου (25-11-1942), σε συνεργασία ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, αλλά και Άγγλων αξιωματικών. Η συνεργασία όμως αυτή δεν είχε τη συνέχειά της, και τον επόμενο χρόνο άρχισαν οι εμφύλιες συγκρούσεις με πρωταίτιο τον ΕΛΑΣ, διότι το ΚΚΕ έβλεπε σαν εμπόδιο τον ΕΔΕΣ και άλλες αντιστασιακές οργανώσεις στις μεταπελευθερωτικές πολιτικές επιδιώξεις του.
Στην παρούσα έκδοση προηγείται των 200 εγγράφων από το αρχείο του Στρατηγού, μία εκτενής ιστοριογραφική αναφορά των γεγονότων του αντιστασιακού αγώνα, ώστε ο αναγνώστης να φρεσκάρει το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται τα έγγραφα. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ - Αναστάσιος Λιάσκος
ΠΡΟΛΟΓΟΣ - Δημ. Σκαρβέλης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ - Θεοφάνης Βλάχος, ιστορικός
ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ 1941-1945
ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1942-1944
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ
ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΓΓΡΑΦΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Επιμέλεια: Ιωάννης Β. Αθανασόπουλος, Θεοφάνης Βλάχος