Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΩΝ LEVINAS, DERRIDA ΚΑΙ CORBIN

Παρουσίαση

«[...] η αλήθεια και η διαύγεια [...] δε λαμβάνουν χώρα παρά ως αλήθεια του πένθους. Του πένθους του άλλου, όμως του άλλου που ομιλεί διαρκώς μέσα μου πριν από μένα, που υπογράφει στη θέση μου, το υπόγραμμα ή το επιτύμβιο όντας πάντα του άλλου και για τον άλλο, γεγονός που σημαίνει επίσης στη θέση του άλλου», J. Derrida, Memoires pour Paul le Man.
Η μελέτη αυτή ανιχνεύει τους τρόπους ενεργοποίησης των αρχών μιας οντολογίας της στοχαστικής φαντασίας στις προσεγγίσεις της λογικής της ετερότητας αφενός από δύο κατεξοχήν εκφραστές της τελευταίας στη δυτική σκέψη, τους γάλλους στοχαστές Levinas και Derrida, αφετέρου από τους ανατολικούς μυστικούς φιλοσόφους, η σκέψη των οποίων συστήνεται στην Ευρώπη μέσα από τις μελέτες και τις μεταφράσεις του γάλλου ανατολιστή Henry Corbin. Εμβαθύνοντας στη λεβινασιανή φαινομενολογία πάνω στο πρόσωπο, το ίχνος και το προ-καταγωγικό Λέγειν, επιχειρείται να δειχθεί ότι αυτή εδώ προϋποθέτει μία οριακή τροπή της στοχαστικής φαντασίας, η οποία προτείνεται να αποκαλεστεί «ηθική φαντασία». Διερευνώντας αντίστοιχα την ετερολογική σκέψη του Derrida, διαπιστώνεται ότι η υποκατάσταση της εσχάτης καταγωγής από την «αρχι-γραφή», το «αρχι-ίχνος» ή το «καταγωγικό συμπλήρωμα», προϋποθέτει επίσης μία οριακή τροπή της στοχαστικής φαντασίας, η οποία αποδίδεται με τον όρο «φαντασία του ίχνους». Αναδεικνύεται τέλος, στην οξύτητα της συμπλοκής της με τη λογική της ετερότητας, η πλήρης ενεργοποίηση των δυνατοτήτων της στοχαστικής φαντασίας, όταν αυτή εκτρέπεται οριακά σε «οραματική φαντασία», η οποία κατέχει εξέχουσα θέση στο ανατολικό φιλοσοφείν. Το εγχείρημα αποσκοπεί στο να διαυγάσει εκείνο το απόσπασμα του εύρους των δυνατοτήτων της στοχαστικής φαντασίας, το οποίο περιλαμβάνει αφενός την ενεργοποίηση μιας δυναμικής ριζικής αναβάθμισης της ηθικής υπόστασης του ανθρώπου, αφετέρου τη διάνοιξη μιας προοπτικής υπέρβασης της περατής συνθήκης του, ως αιτίας όλων των δεινών που ταλανίζουν την ύπαρξή του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Έξεργο. Ο στοχαστής - τοξευτής, ο οιωνοσκόπος
Εισαγωγή
Ι. ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΡΟΠΕΣ ΤΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
(i) Η λογική της ετερότητας στη δυτική σκέψη. Η συνομιλία των Levinas-Derrida πάνω στο ζήτημα του Άλλου
Η λογική της ετερότητας στο έργο του Levinas
Η λογική της ετερότητας στο έργο του Derrida
Η συνομιλία των Levinas-Derrida πάνω στο ζήτημα τον Άλλου
(ii) Η λογική της ετερότητας στην ανατολική σκέψη μέσα από το έργο του Corbin
(iii) Η συνομιλία των έργων των Levinas-Derrida και Corbin με τη χουσσερλιανή φαινομενολογία και τη χαϊντεγκεριανή σκέψη
Η συνομιλία του έργου του Levinas με τη χουσσερλιανή φαινομενολογία
Η συνομιλία του έργου του Levinas με τη χαϊντεγκεριανή σκέψη
Η συνομιλία του έργου του Derrida με τη χουσσερλιανή φαινομενολογία
Η συνομιλία του έργου του Derrida με τη χαϊντεγκεριανή σκέψη
Η συνομιλία του έργου του Corbin με τη χουσσερλιανή φαινομενολογία και τη χαϊντεγκεριανή σκέψη
(iv) Η θεωρία της στοχαστικής φαντασίας: το άγγιγμα του προσώπου του Άλλου
(v) Οριακές τροπές της στοχαστικής φαντασίας στη λεβινασιανή και την ντερριντιανή σκέψη: η «ηθική φαντασία» και η «φαντασία του ίχνους»
(vi) Η οντολογική δυναμική της στοχαστικής φαντασίας: από τη στοχαστική εμβίωση στην οραματική εμπειρία
II. ΟΡΙΑΚΗ ΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΣΕ «ΗΘΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ» ΣΤΗ ΛΕΒΙΝΑΣΙΑΝΗ ΣΚΕΨΗ
(i) Η «επιφάνεια» του προσώπου και η ηθική φαντασία
(ii) Η έννοια του ίχνους καιη ηθική φαντασία
(iii) Το τραύμα της υπέρβασης, η υποκατάσταση του Άλλου και η ηθική φαντασία
(iv) Η "ανθρωπινότητα" του Άλλου ανθρώπου και η λογική των μορφών της στοχαστικής φαντασίας
(v) Η ετερότητα του χρόνου και η ηθική φαντασία
(vi) Η ντερριντιανή πρόσληψη της λεβινασιανής σκέψης και η στοχαστική φαντασία
III. Η ΟΡΙΑΚΗ ΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΣΕ «ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΙΧΝΟΥΣ» ΣΤΗΝ ΝΤΕΡΡΙΝΤΙΑΝΗ ΣΚΕΨΗ
(i) Το ζήτημα της φαντασίας στην ντερριντιανή σκέψη
(ii) Το πεπρωμένο της αναπαράστασης, οι «ανταποστολές» και ο "καταγωγικός" διπλασιασμός της φαντασίας του ίχνους
(iii) Η φαντασία της αρχι-γραφής και του πρωταρχικού ίχνους
(iv) Ο ερωτηματικός χαρακτήρας του ορίου και η στοχαστική φαντασία
(v) Το έργο του πένθους και η δύναμη της εικόνας στη φαντασία του ίχνους
(vi) Το πένθος της μνήμης και η φαντασία του ίχνους
(vii) Τα ερείπια της αυτοπροσωπογραφίας και η τυφλότητα της ιχνογράφησης
(viii) Το «πάρεργο» στην τέχνη καιη φαντασία του ίχνους
IV. Η ΟΡΙΑΚΗ ΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΣΕ ΟΡΑΜΑΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
(i) Η λογική του οραματικού αφηγήματος και ο φαντασικός κόσμος
(ii) Στοχαστική φαντασία και προσ-ανατολισμός: η ουράνια στόχευση ως κυρίαρχη τάση του αιθέριου σώματος
(iii) Στοχαστική φαντασία και σνμ-βολισμός: η γήινη στόχευση ως κυρίαρχη τάση των αρχετυπικών μορφών
(iv) Στοχαστική φαντασία και «πρόσωπο-με-πρόσωπο» από-ταση: η αμοιβαία στόχευση μεταξύ θεϊκού και ανθρώπινου
(v) Βαθμίδες έν-τασης της στοχαστικής ενατένισης: η αύρα των χρωματιστών φωτισμών
Το μαύρο φως και ο Ήλιος του μεσονυχτίου
Το πράσινο φως και η σμαραγδένια θέαση (visio smaragdina)
(vi) Η στοχαστική εκδίπλωση εκ-τάσεων του φαντασικού χώρου
(vii) Ο στοχαστικός χρόνος μιας μεταϊστορίας
V. ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΥΛΛΗΨΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΡΟΠΕΣ ΤΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
(i) Ετερότητα, «ηθική φαντασία» και «φαντασία του ίχνους»: συγκλίσεις - αποκλίσεις
(ii) Ετερότητα, «ηθική φαντασία» και οραματική φαντασία: συγκλίσεις - αποκλίσεις
(iii) Ετερότητα, «φαντασία του ίχνους» και οραματική φαντασία: συγκλίσεις - αποκλίσεις
(iv) Συμπεράσματα - προτάσεις για περαιτέρω έρευνα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ