ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΜΕΓΑΘΕΜΑΤΑ

Παρουσίαση

Στο βιβλίο αυτό δεσπόζει η θεματική της Απολογίας του Σωκράτη, καθώς μέσα από τις σελίδες της αναδύεται η πάλη του δίκαιου ανθρώπου, ενάντια σε ένα άδικο κράτος "με πετρωμένα μάτια και αδύνατα μεριά". Υπογραμμίζεται με τρόπο δραματικό το χρέος του συνειδητού πολίτη, άμεμπτου στην τήρηση των νόμων των πατρίων· καταδικάζεται η αλαζονική επιδίωξη της δύναμης και ιχνογραφούνται κάποιες όψεις θετικές και αρνητικές -αυτούσιες του κράτους των Αθηνών. Στην Απολογία, μέσα από το εύρος που την συνθέτουν οι Πλατωνικοί διάλογοι, ανιχνεύεται ένα ηθικού χαρακτήρα ερώτημα σε σχέση με την ουσία της αρετής και την πολλότητα των όψεών της, σε μέθεξη όλων εκείνων των ηθικο-πολιτικών αναζητήσεων, το γνώρισμα των οποίων να αποβαίνει απορητικό. Οι συνόντες στον Σωκράτη, αφήνονται στην απορία τους· το επίμαχο ερώτημα, περί του πώς βιωτέον, μένει αναπάντητο.
Στην Πολιτεία, ο Σωκράτης επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στην έννοια προσδιορισμού της φύσης και της ουσίας της δικαιοσύνης και της αδικίας, συγκρίνοντας τα επακόλουθά τους στον ατομικό και τον συλλογικό βίο. Όμως, για τον αρχαίο Έλληνα ενέκυπτε θέμα αντιδιαστολής της ατομικής σφαίρας από τη συλλογική. Ταυτόχρονα και η προβληματική της δικαιοσύνης και της αρετής εισχωρούσε στην κοινωνικοπολιτική σφαίρα χωρίς να διαφοροποιείται ουσιαστικά στο πνεύμα της θεώρησης. Άλλωστε, όπως θα πει ο πλατωνικός Σωκράτης, οι πολιτείες δεν συγκροτούνται από ξύλα ή από πέτρες, αλλά εκ των ηθών των εν ταις πόλεσιν (544d7 κε) και διέποντα από τις ίδιες αρχές οι οποίες διέπουν και την ατομική ψυχή· με σταθμούς την ίδια την ιδέα του Αγαθού, που βαστάζει ολόκληρο το οικοδόμημα της Πολιτείας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΜΕΡΟΣ Α. ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΗ
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Απολογία Σωκράτη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Διαίρεση της Απολογίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Διάλογος με τον Κρίτωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Οι Νόμοι - Αισθητοποίηση των Νόμων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Σωκρατική Ειρωνία και Γνώση
ΜΕΡΟΣ Β. ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Πλάτωνος Φαίδων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η Συλλογιστική του Διαλόγου - Διατύπωση της κύριας θέσης (60β-70β)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Τα Εγχειρήματα για την Αθανασία
Α. Πρώτο Επιχείρημα (70c-77d)
Δεύτερο Επιχείρημα για την αθανασία (78b-84b)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Αντιρρήσεις του Σιμμία και του Κέβη (85c-88c)
Επίλυση των επιστημονικών προβλημάτων (88e-102a)
(α) Προειδοποίηση κατά του ανορθολογισμού (89a-91c)
(β) Ανασκευή της αντίρρησης του Σιμμία (91c-95a)
(γ) Συζήτηση του προβλήματος του Κέβη (95a-102a)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Τρίτη και τελευταία απόδειξη της αθανασίας (102a-107b)
Πρακτική σημασία της συζήτησης (107c-108c)
Κρίσεις γύρω από τον Φαίδωνα
Σχετικά με τις ιδέες του Πλάτωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Περί της Ψυχής
ΜΕΡΟΣ Γ. ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Οι αρετές του κράτους κ' της ψυχής κατά τον Πλάτωνα
1. Σοφία (428b-429a)
2. Ανδρεία (429a-430c)
3. Σοφρωσύνη (430d-432b)
4. Δικαιοσύνη (432b-434d)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Τα τρία μέρη της Ψυχής
1. Λογιστικόν
2. Θυμοειδές
3. Επιθυμητικόν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Δικαιοσύνη και Ευτυχία στην Πόλη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Υπεράσπιση της Δικαιοσύνης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Το Πλατωνικό Κράτος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Ισότητα και Δικαιώματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Είναι εφικτό το ιδεώδες κράτος;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Η θέση των Γυναικών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Γνώση και ον (476d-478e)
ΜΕΡΟΣ Δ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Ο Λόγος στον Αριστοτέλη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Αυθορμησία και "περιαγωγή" της Ψυχής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η Επιστήμη της Ηθικής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Κριτική Δύναμη
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Η Ψυχή και οι ιδιότητές της κατά τον Αριστοτέλη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Ορισμός της ψυχής κατά τον Αριστοτέλη κ' εξηγήσεις του Γενναδίου Σχολαρίου σχετικά με τον ορισμό αυτό
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η τριμέρεια, επταμέρεια και πολυμέρεια της ψυχής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Ψυχή και Σώμα
Θρέψη
Αίσθηση
Sensus communis (αίσθηση κοινή)
Κίνηση
Σκέψη
Φαντασία
Τελικές παρατηρήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Δύναμις και Ενέργεια - Ποιητικός και παθητικός νους
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Μετά τα Φυσικά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Η Θεολογία του Αριστοτέλη
ΜΕΡΟΣ Δ. Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟ-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Η Ηθική της Αρχαϊκής και Κλασικής Εποχής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η Ηθική της Ελληνιστικής Εποχής
α. Η ηθική του Επίκουρου
β. Η ηθική των Στωικών
γ. Η ηθική του Πλωτίνου
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ