ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

Παρουσίαση

Είναι σχεδόν κοινότοπο να πει κανείς ότι κάθε ιστοριογραφικό έργο παράγεται μέσα στις εννοιολογικές συντεταγμένες του πνευματικού ορίζοντα της εποχής του και ότι καταγράφει ανησυχίες και ερωτήματα ακόμη και της βραχείας, πολιτικής συγκυρίας στην οποία εντάσσεται. Για τη βραχεία συγκυρία -την πρώτη περίοδο της μεταπολίτευσης με τον έντονο προβληματισμό της για την ανάπτυξη της Ελλάδας- κατά την οποία διαμορφώθηκαν τα βασικά ζητούμενα της έρευνάς μου, έχω μιλήσει ήδη στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης. Όσον άφορα στους πνευματικούς ορίζοντες, οι Απαρχές της εκβιομηχάνισης γράφτηκαν στη Γαλλία, την εποχή πού κυριαρχούσε στο στερέωμα η γαλλική ιστοριογραφία - ο παραμερισμός της οποίας σήμερα καθιστά κατά τη γνώμη μου φτωχότερες τις ιστορικές σπουδές-, και ειδικότερα η οικονομική και κοινωνική ιστοριογραφία, πού επιδίωκε να εντάσσει σχεδόν αξεδιάλυτα το οικονομικό μέσα στο κοινωνικό. Μέσα σε εκείνο το κλίμα προσπάθησα να κατανοήσω την εμφάνιση ενός νέου φαινομένου στην Ελλάδα, της εκβιομηχάνισης, χρησιμοποιώντας έννοιες πού συμπυκνώνουν σύνθετες διεργασίες και αποδίδουν τα μακροσκοπικά, "δομικά" χαρακτηριστικά της κοινωνίας: συσσώρευση του κεφαλαίου, σχηματισμός του εργατικού δυναμικού, κατανομές τού πληθυσμού-άστικοποίηση κ.ο.κ.
Εξαιρετικά πλούσια σε διεθνές επίπεδο, η ιστοριογραφία της εκβιομηχάνισης είχε τότε ξεφύγει από την προσκόλληση στο αγγλικό πρότυπο και συζητούσε τούς πολλαπλούς δρόμους, τρόπους και χρόνους πρόσβασης στη βιομηχανική εποχή. Στην προσπάθεια ωστόσο να δαμαστεί η μεγάλη ποικιλία των ιστορικών εμπειριών, η ιστοριογραφία αυτή χρησιμοποιούσε την έννοια των "προϋποθέσεων", η οποία ήταν κατά κάποιο τρόπο κληρονομιά της προηγούμενης δεκαετίας, του 1960, όταν η ενασχόληση με το πρόβλημα της ανάπτυξης τού λεγόμενου τότε Τρίτου Κόσμου ενεργοποιούσε το ενδιαφέρον για συγκρίσεις και κωδικοποιήσεις των ιστορικών διεργασιών. Έτσι οι ερευνητικοί προσανατολισμοί μου αλλά και η τελική αφήγηση οργανώθηκαν με βάση τον "καταστατικό χάρτη" των ευνοϊκών συνθηκών ή αναγκαίων προϋποθέσεων. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ (1830-1870)
Α΄. Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΜΕΝΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (1833-1845)
Β΄. Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ "ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ" ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
Γ΄. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΠΟΛΟΙ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Η ΠΑΤΡΑ, Η ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΚΑΙ Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η "ΑΠΟΓΕΙΩΣΗ" ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ (1868/69-1874/75)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Α΄. ΟΙ ΕΥΝΟΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΓΕΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Β΄. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΑ 1875. ΟΙ ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (1874/75-1887/89)
Α΄. 1880: Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗΣ
Β΄. Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΥΡΙΩΝ
Γ΄. ΟΙ ΑΔΡΑΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ
Δ΄. ΜΙΑ "ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΙΚΗ" ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ε΄. Η "ΑΝΟΔΟΣ" ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΣΤ΄. ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: ΜΙΑ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Ζ΄. ΒΑΜΒΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: ΔΙΕΞΟΔΟΙ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΑ 1900: ΜΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΡΟΩΡΑ ΓΕΡΑΣΜΕΝΗ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ