ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΝΟΗΣΗ

Παρουσίαση

Τα ερωτήματα που πραγματεύεται ο τόμος αυτός είναι παμπάλαια: Εκφράζουν οι λέξεις την πραγματικότητα που αντιλαμβανόμαστε; Σε ποιο βαθμό τη διαμορφώνουν; Κατά πόσον (ή πόσο καλά) εκφράζουν τα αισθήματά μας; Μήπως τα διαμορφώνουν; Κατά πόσον, εντέλει, οι λέξεις εκφράζουν τη σκέψη μας και σε ποιο βαθμό η σκέψη διαμορφώνεται από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε; Μήπως η ίδια η σκέψη είναι απότοκο των λέξεων που χρησιμοποιούμε, όπως ισχυρίζονται μερικοί;
Οι "Συζητήσεις για τον Λόγο στο Αιγινήτειο" γίνονται τα πρωινά του Σαββάτου εδώ και πέντε χρόνια. Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται οι Συζητήσεις που έγιναν τη χρονιά 2010-2011 και διερεύνησαν τις σχέσεις ή την ταύτιση του Λόγου με τη Νόηση.
Στα κεφάλαια αυτού του τόμου, τίθεται το ερώτημα της ανάπτυξης του Λόγου ως αυτόνομου στοιχείου ενός ανθρώπινου μυαλού κατασκευασμένου από πολλά και λίγο-πολύ ανεξάρτητα στοιχεία σε αντίθεση με την ιδέα ενός ενιαίου μυαλού όπου όλα, όλες οι νοητικές ιδιότητες, υπάρχουν παράλληλα και αλληλένδετα. Το πώς είναι κατασκευασμένο το μυαλό μας είναι, φυσικά, κάτι που μόνο έμμεσα μπορεί να προσεγγιστεί και τα δεδομένα που προσπαθήσαμε να εξετάσουμε στον παρόντα τόμο δίνουν απαντήσεις οι οποίες αναφέρονται στις εξωτερικές εκδηλώσεις του φυσιολογικού και του παθολογικού Λόγου. Κεντρικό θέμα είναι η σύνδεσή του με τη σκέψη και τη νόηση: Σε γενικές γραμμές, εκφράζει ο Λόγος απευθείας τη σκέψη και το συναίσθημα; Κατά πόσον η γλώσσα που χρησιμοποιούμε καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε; Ο παθολογικός Λόγος σημαίνει παθολογική σκέψη; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Δημήτρης Βασιλόπουλος - Προλογικά τινά
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Κώστας Πόταγας, Ιωάννης Ευδοκιμίδης
Λόγος και Νόηση: Μια σχέση προς εξερεύνηση
1. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Θανάσης Τζαβάρας
Λόγος και Ποίηση
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ συνομιλεί με τον Θανάση Τζαβάρα
Εισαγωγικά
Συζήτηση
ΣΧΟΛΙΑ:
-Γιάννης Ζέρβας
Ο ποιητής ως κρίση και ως αντίδοτο
-Μανώλης Παπαδάκης
«Δοκίμιο πάνω στ' αξιοπρόσεχτα του λόγου και τις επιθυμίες»
Ορισμοί κι αφορισμοί
-Γιώργος Χ. Παπαδόπουλος
Ο λόγος της ποίησης
-Ανδρέας Κ. Παπανικολάου
Περί ποιητικού λόγου
2. Alan Beretta
Οι αναπάντεχες ασυμμετρίες της αφασίας Broca
-Εισαγωγή
Η γλωσσική θεωρία και η θεωρία του εγκεφάλου δεν έχουν κοινές ιδιότητες
Μία άποψη: Να τελειώνουμε με τη γλωσσική θεωρία
Ο αναγωγισμός δεν είναι η μόνη λύση
Οι «καλύτερες θεωρίες», όχι η κοινή λογική
Η «καλύτερη θεωρία» της γλώσσας
-Γλωσσική θεωρία και αφασία Broca
Αφασία Broca: Τα πυρηνικά δεδομένα
Μια ματιά στη γλωσσική θεωρία
Μια επέκταση της ιδέας της Διασταύρωσης
Η Διασταύρωση ως μια εξήγηση των προτύπων κατανόησης των αφασικών τύπου Broca [...]
ΣΧΟΛΙΑ:
-Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Μερικές ακόμη αναπάντεχες ασυμμετρίες στον παιδικό και στον αφασικό λόγο: Η συμβολή της Γλωσσικής Θεωρίας
-Διονύσης Γούτσος
Κι αν η «καλύτερη» θεωρία δεν είναι καλή;
Τα προβλήματα της γενετικής θεωρίας
3. Διονύσης Γούτσος, Κώστας Πόταγας, Αθηνά Λέκκα, Γιώργος Δριτσάκης, Δημήτρης Κασελίμης, Ιωάννης Ευδοκιμίδης
Σώματα κειμένων και αφασία: Από τη γλωσσική ικανότητα στη χρήση
Αφασία και ηλεκτρονικά σώματα κειμένων
Σώμα Κειμένων Αφασικού Λόγου
Προς ένα πολυτροπικό σώμα κειμένων
Εφαρμογές
Ποσοτικές/Ποιοτικές αναλύσεις
ΣΧΟΛΙΑ:
-Σταματία Κουτσουλέλου
Σώματα κειμένων και εμπειρική γλωσσική ανάλυση
-Δέσποινα Παπαδοπούλου
Σώματα Κειμένων Αφασικού Λόγου: Θεωρητικές και μεθοδολογικές παρατηρήσεις
4. Κική Νικηφορίδου
Οι αισθητηριο-κινητικές βάσεις της αφηρημένης σκέψης: Γλωσσολογικές και νευροψυχολογικές προσεγγίσεις στην εννοιακή μεταφορά
Η πλευρά της γλώσσας
Μεταφορά και χειρονομία
Η πλευρά της νευροψυχολογίας
Προοπτικές και συμπεράσματα
ΣΧΟΛΙΑ:
-Ιωάννης Ευδοκιμίδης
Κάποια (τρία) νευρο-κυριολεκτικο-μεταφορικά ερωτήματα
-Μαρία Θεοδωροπούλου
Μεταφορά: Ένας ευλύγιστος νοητικός μηχανισμός;
-Ελίζα Νικολοπούλου
Μεταφορά και ελεύθερος συνειρμός
5. Τι είναι και πού είναι η περιοχή Broca;
-Μιχάλης Πετρίδης
Η περιοχή του Broca στον εγκέφαλο του ανθρώπου και στον εγκέφαλο του πιθήκου
Η μορφολογία της κάτω μετωπιαίας περιοχής του φλοιού στον ανθρώπινο εγκέφαλο
Κυτταροαρχιτεκτονική οργάνωση της κάτω πλάγιας περιοχής του μετωπιαίου φλοιού στον εγκέφαλο του ανθρώπου και στον εγκέφαλο του μακάκου πιθήκου
Οι συνδέσεις των κυτταροαρχιτεκτονικών πεδίων 44 και 45 με άλλες περιοχές του φλοιού
Η σημασία συγκριτικών μελετών των συνδέσεων και της κυτταροαρχιτεκτονικής των πεδίων 44 και 45 και μια υπόθεση για τον πρωταρχικό τους λειτουργικό ρόλο
-Luciano Fadiga
Από τις πράξεις των χεριών στην ομιλία: Δεδομένα και εικασίες
Η περιοχή του εγκεφάλου του πιθήκου που αντιστοιχεί στην ανθρώπινη περιοχή Broca
Το ανθρώπινο σύστημα κατοπτρικών νευρώνων: Εγκεφαλική απεικόνιση
Από τις δράσεις του χεριού στις «δράσεις της ομιλίας»
Εμπλέκεται η περιοχή του Broca στην αντίληψη της ομιλίας;
6. Εύα Κεχαγιά
Οι υποκείμενες λεξικές αναπαραστάσεις μιλούν για τις γλωσσικές επιδόσεις: Στοιχεία από νευρογλωσσικές μελέτες
Πειράματα 1, 2
Διερευνώντας τις υποκείμενες νοητικές αναπαραστάσεις σε άτομα με αφασία λόγω εγκεφαλικού και σε άτομα με Πρωτογενή Γλωσσική Διαταραχή
Πείραμα 1
Μεθοδολογία
Η διαδικασία
Ερεθίσματα
Αποτελέσματα και συζήτηση
Πληθυσμός
ΣΧΟΛΙΑ:
-Χριστίνα Μανουηλίδου
Λέξεις στο Μυαλό - Λέξεις στον Εγκέφαλο: Από τη νοητική αναπαράσταση, στο εγκεφαλικό υπόστρωμα
-Αγγελική Ράλλη
Το λεξικό στη σύγχρονη γλωσσολογική έρευνα
7. Γλώσσα και Μάθηση: Ο διάλογος Piaget - Chomsky
-Γεράσιμος Κουζέλης
Η γνώση: Φύση ή κατασκευή;
-Όλγα Πανοπούλου-Μαράτου
Η άποψη του Piaget για τη γλώσσα και για τη σχέση της με τη σκέψη [...]