ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΙ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Ο τέταρτος τόμος του εγχειριδίου Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι, με τον οποίο ολοκληρώνεται η πλήρης επισκόπηση της βυζαντινής ιστοριογραφικής παράδοσης, επικεντρώνεται στην συγγραφική παραγωγή των τελευταίων αιώνων της αυτοκρατορίας. Ξεκινώντας από τους ιστορικούς της περιόδου μετά το 1204, που συχνά έχουν προσωπική εμπλοκή στα πολιτικά γεγονότα, πραγματεύεται το έργο των μεγάλων ιστορικών της Αλώσεως (Δούκα, Κριτόβουλου και Χαλκοκονδύλη), αναλύοντας τα ιδεολογικά συμφραζόμενα και τα υφολογικά χαρακτηριστικά του έργου τους. Στο δεύτερο μέρος του τόμου εξετάζονται οι χρονογραφίες και τα χρονικά της περιόδου, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς περιλαμβάνουν, πέρα από τις παραδοσιακές χρονογραφικές συνθέσεις, φιλοδυτικά κείμενα όπως το Χρονικόν του Μορέως, αλλά και τοπικά χρονικά, στα οποία είναι πιο έντονος ο προπαγανδιστικός χαρακτήρας. Κατά την περίοδο που εξετάζεται εξάλλου, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συγκλονίζεται από ισχυρότατες πολιτικές και ιδεολογικές συγκρούσεις, καθώς οδεύει προς την οριστική πτώση. Οι συγκρούσεις αυτές, όπως η ησυχαστική έρις ή η διαμάχη ενωτικών και ανθενωτικών, αποτυπώνονται ανάγλυφα στα κείμενα των ιστορικών της εποχής.
Η συνθετική και κριτική θεώρηση των πηγών της βυζαντινής Ιστοριογραφίας, μέσα από την πλαισίωση και τον σχολιασμό επιλεγμένων αποσπασμάτων από τα έργα που αναλύονται, επιτρέπει την άμεση προσέγγιση στο ύφος και τη θεματική των βυζαντινών ιστορικών, και προσφέρει μια πλήρη και ενιαία εικόνα της ιστοριογραφίας της περιόδου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Πίνακας περιεχομένων
Συντομογραφίες
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (1204) ΕΩΣ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ Β' (1282 - 1328)
Γεώργιος Ακροπολίτης. Ο υμνητής της βασιλείας του Μιχαήλ Η'
Η δοκιμασία του πυρακτωμένου σιδήρου
Περί Μιχαήλ του Παλαιολόγου, όπως υποπτευθείς κατεσχέθη
Το τέλος της επιτροπείας του βασιλόπαιδος Ιωάννου Λάσκαρη
Επιβουλή του μισθοφορικού κατά των Μουζαλώνων, και τα τότε συμβάντα
Γεώργιος Παχυμέρης. Ο ανατρεπτικός λόγος ενός λογίου ιστορικού
Η αποστασία του Αλεξίου Φιλανθρωπηνού
Όπως ο Φιλανθρωπηνός τυραννίδι επικεχείρηκεν
Ένας ευλαβής αυτοκράτορας και ο ζηλωτής πατριάρχης του
Όπως τα κατά Αθανάσιον λαληθέντα εξητάζοντο
Νικηφόρος Καλλίστου Ξανθόπουλος.Η αναβίωση της Εκκλησιαστικής Ιστορίας
Η αφιέρωση της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στον Ανδρόνικο Β'
Προσφώνημα εν είδει εγκωμίου υπέρ της βίβλου της Εκκλησιαστικής Ιστορίας
Η αυθεντικότητα του κειμένου
Οία Λιβάνιος εν τω επιταφίω Ιουλιανού καθ' ημών γράφει και αντιλογία προς αυτόν ανατρέπουσα τα ειρημένα
ΕΜΦΥΛΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΙΔΕΣ (1321 - 1328, 1341 - 1347)
Το δίπολο Νικηφόρος Γρηγοράς - Ιωάννης Καντακουζηνός
Η Ρωμαϊκή Ιστορία του Νικηφόρου Γρηγορά
Η εμπλοκή του Γρηγορά στην ησυχαστική διαμάχη
Η προς τον Βαρλαάμ Καλαβρόν έρις
Η πολιτικο-κοινωνική κρίση στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα
Περί της εν Θεσσαλονίκη γενομένης αταξίας
Ιωάννης Καντακουζηνός
Η περίοδος του δευτέρου εμφυλίου πολέμου και το κίνημα των Ζηλωτών (1341 - 1349)
Περί των κατά την Θεσσαλονίκην τελεσθέντων τοις Ζηλωταίς
Ότι εστασίασε κατά του Αποκαύκου ο εν Θεσσαλονίκη δήμος
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΝΟ ΜΙΑΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΙΑΣ
Ιωάννης Κανανός
Δήγησις περί του εν Κωνσταντινουπόλει πολέμου
Ιωάννης Αναγνώστης
Όπως ετάχθησαν τα κατά την πάλιν Θεσσαλονίκην παρά του Μουράτου
ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΕΩΣ
Το Βυζάντιο στις παραμονές της πτώσης
Μιχαήλ Δούκας
Η σύγκρουση ενωτικών και ανθενωτικών
Όπως υπεδέξατο ο βασιλεύς τον καδδηνάλιον του πάπα, και περί της αναγνώσεως του όρου της ενώσεως εν τη Μεγάλη Εκκλησία
Λουκάς Νοταράς, μεσάζων και γαμβρός του βασιλέως
Αποσφαγή του μεγάλου δουκός και των παίδων αυτού
Η κομμουνιστική ουτοπία του Μουσταφά Περκλητζία
Περί του ψευδαββά Περκλητζία όπως εάλω και εσταυρώθη
Μιχαήλ Κριτόβουλος, ο ιστορικός του Μωάμεθ Β'
Ο Κριτόβουλος και η νέα τάξη πραγμάτων
Παραίτησις και περί της αληθείας των λεγομένων
Η επανίδρυση του Πατριαρχείου
Μετάκλησις Γενναδίου και αποκατάστασις εις την πατριαρχείαν
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, ο τελευταίος ιστορικός του Βυζαντίου
Περί Ελλήνων και Ελληνισμού
Ότι πάντοθεν τη Ελλήνων αρχή εγίνοντο δυστυχήματα
Η Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως
Όπως δια σπουδής είχεν ο βασιλεύς το την πάλιν ελείν, και όπως την Κωνσταντίνου είλεν
Η υποτιθέμενη προδοσία του Γεωργίου Αμοιρούτζη
Όπως εάλω παρά Μαχουμούτεω η Τραπεζούς
ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ
ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ
Σύνοψις Χρονική
Θεόδωρος Σκουταριώτης
Ότι ευτυχώς ήνυσε την αρχήν ο Βατάτζης
Οίος ην ο Θεόδωρος Λάσκαρης τους τρόπους και την γνώμην
Η Χρονογραφία εν Συνόψει του Ιωήλ
Εκ του Χρονικού τα μετά τον Τζιμισκή άχρι Μιχαήλ ο Παφλαγών εις τον θρόνον ήλθε
Χρονική Ιστορία δια στίχων ιαμβικών του Εφραίμ
Ο Γεώργιος Ακροπολίτης, πηγή του Εφραίμ
Ότι εν πολέμοις ευτύχησεν ο Θεόδωρος Λάσκαρης
Όπως εάλω η Κωνσταντινούπολις παρά των Ρωμαίων
ΟΙ ΦΙΛΟΔΥΤΙΚΕΣ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ
Το Χρονικόν του Μορέως
Οι Φράγκοι στην Ανατολή: Λίβελλος του Χρονικού κατά των Ρωμαίων
Η παράδοση του Νικλίου: συμβιβασμός Φράγκων και Ελλήνων
Το Χρονικόν των Τόκκων
Η είσοδος του Καρόλου Τόκκου στα Ιωάννινα
Πως εσέβην ο δούκας εις τα Ιωάννινα
Πώς εκατέβην ο βασιλεύς εις το Εξαμίλι και έκαμεν τον δούκαν δεσπότην
ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΠΩΝ
Το Χρονικόν του Μιχαήλ Παναρέτου
Περί των της Τραπεζούντος βασιλέων
Το Χρονικόν των Ιωαννίνων
Η τυραννική εξουσία του Θωμά Πρελούμπου
Το Χρονικόν της Μονεμβασίας
Βραχέα Χρονικά
Χρονογραφικά λήμματα της περιόδου του δευτέρου εμφυλίου πολέμου(1341 - 1347)
Χρονικόν Νέον εν Συντόμω
[...]