ΕΔΟΞΕΝ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ ΤΩ ΔΗΜΩ

Παρουσίαση

«Χαρακτηριστικά και παράγοντες της αθηναϊκής δημοκρατίας»:
Η δημοκρατία είναι η μορφή του πολιτεύματος στην οποία η βούληση του συνόλου του λαού διαμορφώνει τη βούληση της κοινότητας ή της πολιτείας. Κατά τον Αριστοτέλη η δημοκρατία είναι μία από τις τρεις γνήσιες και ορθές μορφές πολιτεύματος -οι δύο άλλες είναι η βασιλεία και η αριστοκρατία. Ιστορικά η λέξη "δημοκρατία" εμφανίζεται στην αρχαία Ελλάδα για να δηλώσει αρχικά μια πολιτική αντίληψη που εκφράζεται από κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, το δημοκρατικό, και όχι ένα συγκεκριμένο τύπο κρατικής οργάνωσης. Το δημοκρατικό αυτό κόμμα αντιτίθεται στην ουσία προς το ολιγαρχικό, αριστοκρατικό κόμμα, που επιδίωκε τη συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια λίγων οικονομικά ισχυρών οικογενειών. Στο δημοκρατικό πολίτευμα ο πολίτης μετέχει στα κοινά και αποφασίζει ο ίδιος για την τύχη τη δική του και της πατρίδας του. Το σύνολο των πολιτών είναι η βάση και η ουσία της δημοκρατίας. Η δομή των πόλεων-κρατών και το ολιγάριθμο του πληθυσμού τους εξηγούν γιατί στην αρχαιότητα κατέστη δυνατή η άμεση δημοκρατία, έκφραση της οποίας ήταν η εκκλησία του δήμου, που αποτελούσε βασικό όργανο της λαϊκής διακυβέρνησης.
Η αθηναϊκή δημοκρατία δεν είναι μόνο η αρχαιότερη, αλλά και η πιο δομημένη, λειτουργική, παραγωγική και στερεή ανάμεσα στις δημοκρατίες της εποχής της, ενώ η εξέλιξη και ωρίμανσή της συνυφαίνεται άρρηκτα με την ιστορία της πιο δημιουργικής πόλης-κράτους της αρχαιότητας.
Η άμεση αθηναϊκή δημοκρατία δεν δημιουργήθηκε από κάποια μαζική κινητοποίηση των οικονομικά κατώτερων βαθμίδων του πληθυσμού. Δεν συνιστά προϊόν επανάστασης, όπως πολλές από τις σύγχρονες δημοκρατίες. Αντίθετα, υπήρξε αποτέλεσμα συγκεκριμένων αποφάσεων ορισμένων μελών των αριστοκρατικών οικογενειών. Όμως και πάλι, οι ενέργειες αυτές δεν έγιναν για να υλοποιηθεί κάποια προϋπάρχουσα (προγραμματική) θεωρία ανάδειξης και προστασίας απαράγραπτων φυσικών δικαιωμάτων του πολίτη. Συνιστούσαν προσπάθειες αντιμετώπισης συγκεκριμένων πρακτικών προβλημάτων (στρατιωτικής, οικονομικής, κοινωνικής ή πολιτικής φύσης). Παράλληλα, δεν αποκλείονται και οι περιπτώσεις όπου πρωτοβουλίες "εκδημοκρατισμού" χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα επίτευξης ίδιων στόχων από τους εμπνευστές τους, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για πολιτική εξουσία. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του Προέδρου της Βουλής
Πρόλογος του Υπουργού Πολιτισμού
Α΄ μέρος: η αθηναϊκή δημοκρατία
Χαρακτηριστικά και παράγοντες της αθηναϊκής δημοκρατίας
Η Αγορά της Αθήνας: έδρα των διοικητικών οργάνων της δημοκρατίας
Χρονολόγιο
Β΄ μέρος: η αθηναϊκή δημοκρατία μιλάει με τις επιγραφές της:
-Η γέννηση της δημοκρατίας και των ψηφισμάτων
-Όψεις της δομής και της λειτουργίας της διαμορφωμένης αθηναϊκής δημοκρατίας
Οργάνωση και αρμοδιότητες των αρχών του αθηναϊκού κράτους έως το τέλος των κλασικών χρόνων
Έκδοση και δημοσιοποίηση των ψηφισμάτων - σύντομη περιγραφή του τυπικού τους
Κλάδοι δημόσιας οργάνωσης και δραστηριοτήτων: νόμοι, δημόσια έργα, λατρεία
Αθηναϊκή δημοκρατία και εξωτερική πολιτική (αθηναϊκή ηγεμονία, συνθήκες-συμμαχίες, άμυνα, πολεμικές επιχειρήσεις, ίδρυση αποικιών-κληρουχιών)
Τιμητικά ψηφίσματα της αθηναϊκής δημοκρατίας για πολίτες της και ξένους
-Οι περιπέτειες της αθηναϊκής δημοκρατίας κατά τον 5ο αιώνα π.χ. Περίοδοι περιορισμών στοιχείων του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ποινές καταλυόντων τη δημοκρατία και τιμές των υποστηρικτών της
-Αγώνες, περιορισμοί και προσαρμοστικότητα της αθηναϊκής δημοκρατίας: από την αναμέτρηση με τη Μακεδονία έως και τα ρωμαϊκά χρόνια
-Επίμετρο: από το αρχαίο ψήφισμα στο "Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως": στην αρχαιότητα το ψήφισμα - σήμερα τι;
Παράρτημα: αποσπάσματα από αρχαίους συγγραφείς σε νεοελληνική μετάφραση
Κατάλογος εκθεμάτων
Κατάλογος εικόνων εκτός έκθεσης
Βιβλιογραφία