ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ Θ' ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΕΞΗΣ

Παρουσίαση

Ο ανά χείρας τόμος περιλαμβάνει μελετήματα που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς σε διάφορες μονογραφίες, περιοδικές εκδόσεις, επιστημονικά συλλογικά έργα, πρακτικά θεολογικών συνεδρίων, εγκυκλοπαίδειες ή και αυτοτελώς. Η επανέκδοσή τους σ' έναν τόμο γίνεται προς χρήση των φοιτητών του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το μάθημα της "Εκκλησιαστικής Γραμματολογίας από τον Θ΄ αιώνα και εξής".
Τα μελετήματα αυτά αναδημοσιεύονται στον παρόντα τόμο στη μορφή και γλωσσική έκφραση που δημοσιεύτη-καν για πρώτη φορά, με κάποιες προσθήκες ή αλλαγές, και γι' αυτό υπάρχει μεταξύ τους κάποια γλωσσική και εκδοτική ανομοιογένεια. Στην ίδια αιτία οφείλονται και κάποιες επαναλήψεις.
Η θεολογική σκέψη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά κατέχει κεντρική θέση στην υστεροβυζαντινή εκκλησιαστική γραμματεία και για το λόγο αυτό, σε συνδυασμό με το ησυχαστικό ζήτημα, προτάσσεται. Στη συνέχεια ακολουθούν οι λοιποί, κατ' επιλογήν, βυζαντινοί συγγραφείς κατά χρονολογική σειρά και τέλος οι μελέτες διαφόρων θεολογικών θεμάτων.
Ταπεινή ευχή μας είναι το έργο αυτό να αποβεί χρήσιμο υλικό για τους φοιτητές και λοιπούς αναγνώστες. π. Ν.Χ.Ι. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΚΕΦ. 1ο: Η ΠΑΛΑΜΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
-Το Ησυχαστικό ζήτημα και η θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά
-Οι Φιλόθεος Κόκκινος, Ιωσήφ Καλόθετος, Δαβίδ Δισύπατος και Μάρκος μοναχός ο Κυρτός ως φορείς της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου Παλαμά και η διδασκαλία τους περί θείας ουσίας και ακτίστων θείων ενεργειών και εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος
Ι. Τα πρόσωπα και ο βίος τους
Φιλόθεος Κόκκινος
Ιωσήφ Καλόθετος
Δαβίδ Δισύπατος
Μάρκος μοναχός ο Κυρτός
ΙΙ. Η διδασκαλία τους
Η θεία ουσία και οι άκτιστες θείες ενέργειες
Η εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος
ΚΕΦ. 2ο: ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ Θ' ΑΙΩΝΑ
Ιωάννης Μαυρόπους
Ιωάννης Η' ο Ξιφιλίνος
Θεοφύλακτος Βουλγαρίας-Αχρίδος
Ευστράτιος Νικαίας
Ιωάννης Ι' ο Καματηρός
Νικηφόρος Βλεμμύδης
Ιερομόναχος Ιερόθεος
Θεόληπτος Φιλαδελφείας
Νείλος Καβάσιλας
Θεοφάνης Νικαίας
Θεόδωρος Μελιτηνιώτης
Ισίδωρος Α' Κωνσταντινουπόλεως
Μανουήλ Καλέκας
ΚΕΦ. 3ο: Ο ΙΩΣΗΦ ΒΡΥΕΝΝΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΑΤΙΝΟΙ
Ι. Ο βίος του
Χρόνος και τόπος γεννήσεως-παιδεία
Αποστολή και δράση στην Κρήτη
Επιστροφή στην Κωνσταντινούπολη
Αποστολή και δράση στην Κύπρο
Επάνοδος στην Κωνσταντινούπολη και συμμετοχή στις συζητήσεις για τη μέλλουσα σύγκληση ενωτικής συνόδου
Ο θάνατός του
Το συγγραφικό του έργο
ΙΙ . Η περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος διδασκαλία του
Η θέση του έναντι της προσθήκης του Filioque
Η εκ μόνου του Πατρός εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος
Η δια του Υιού πέμψη του Αγίου Πνεύματος
III. Ιωσήφ Βρυεννίου, Περί μνημoσύνου του Πάπα
Εισαγωγή
Το Κείμενο
ΚΕΦ. 4ο: ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ
Η Ενανθρώπηση του Θεού Λόγου και η σωτηρία του ανθρώπου
Η Παναγία Μητέρα του Θεού
Το πρόβλημα της συχνότητας της θείας Μεταλήψεως στον άγιο Μακάριο Κορίνθου και σε προγενέστερους συγγραφείς
Η Ιερωσύνη κατά την πατερική παράδοση
Ευχαί εις την Ελληνικήν και Σερβικήν γλώσσαν αποδιδόμεναι εις τον άγιον Γρηγόριον Νεοκαισαρείας τον Θαυματουργόν
Η άσκηση ως τήρηση των εντολών του Θεού
Προσπάθειες λειτουργικής ανανέωσης στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας
Η Βυζαντινή παιδεία στη Νίκαια μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους (1204)
Σχέσεις Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως και Ρωσίας κατά τον ΙΕ' αιώνα (Ιωσήφ Βρυέννιος - Φώτιος Κιέβου - Βησσαρίων)
Ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην κοινωνία (αναφορά στην ορθόδοξη θεώρηση της ζωής)