ΧΙΟΣ, ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ (16ος-20ος αι.)

Παρουσίαση

Η συστηματική μελέτη της εκκλησιαστικής μαρμαρογλυπτικής και κυρίως των μαρμάρινων τέμπλων στις Κυκλάδες άρχισε το 1990 περίπου από μια ομάδα εργασίας, στην οποία εκτός από τους συγγραφείς συμμετείχε ο καθηγητής Γιώργος Λάββας και μαζί νέοι αρχιτέκτονες, απόφοιτοι του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ. Η έρευνα αυτή, που χρηματοδοτήθηκε από διάφορους φορείς, προχώρησε στον εντοπισμό ομάδων, εργαστηρίων μαρμαρογλυπτικής και καλλιτεχνών που μας οδήγησε στις αρχές της νεοελληνικής γλυπτικής κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο. Κύριος στόχος μας ήταν η αντιμετώπιση του υλικού μορφολογικά, στιλιστικά και κατασκευαστικά, η κατάταξη και ομαδοποίησή του με βάση ομοιότητες σε διάφορα επίπεδα και η προσπάθεια ανίχνευσης της δημιουργίας αυτών των έργων: ποιοι είναι οι δημιουργοί τους, ποια είναι τα πρότυπά τους, ποιοι παράγοντες τα επηρεάζουν, πώς εξελίσσονται. Από νωρίς φάνηκε ότι, ενώ για τη νεοελληνική γλυπτική του 19ου αι. η Τήνος είναι το σημαντικότερο κέντρο παραγωγής, όσο ερευνούσαμε προς τα πίσω την εκκλησιαστική μαρμαρογλυπτική, η Χίος φαινόταν να παίζει σημαντικότατο ρόλο, ιδίως στον 18ο αι. Σπουδαία στοιχεία στην κατεύθυνση αυτή μας έδωσε η έρευνα και η μελέτη των τέμπλων της Άνδρου, όπου επιγραφές, χρονολογίες, έγγραφα έδωσαν σταθερά σημεία αναφοράς για χιώτικα έργα σε άλλα νησιά και περιοχές. (...) (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Προλεγόμενα
Εισαγωγικά
Μέρος πρώτο
Χίος, Λέσβος και η εκκλησιαστική γλυπτική στο Αιγαίο (16ος-20ός αι.)
Α. Τέμπλα
Γενικά
1. Μαρμάρινα και μικτά τέμπλα
1α. Τέλη 16ου-17ος αι.: Αναζήτηση των πρώτων εργαστηρίων μαρμαρογλυπτικής (Πάρος, Άνδρος, Κέρκυρα)
1β. Α' μισό 18ου αι.: Πρώτες τεκμηριωμένες μαρτυρίες εργαστηρίων Χίου (Τήνος, Άνδρος κ.α.)
1γ. Β' μισό 18ου αι.: Εξάπλωση εργαστηρίων Χίου (Άνδρος, Τήνος, Νάξος, Λέσβος, Χίος)
Τέμπλα της ομάδας "Ξανθού" στην Άνδρο
Μπαρόκ τέμπλα Χίου σε Άνδρο και Τήνο
Το τέμπλο της Ζωοδόχου Πηγής στη Χώρα Νάξου
Μπαρόκ τέμπλα σε Λέσβο και Χίο στα τέλη του 18ου αι.
1δ. Μικτά τέμπλα 18ου αι.: Χιώτες σε Άνδρο και Λέσβο
1ε. Μικτά τέμπλα 19ου αι.: Άνδρος, Τήνος, Σύρος, Λέσβος
1στ. Μαρμάρινα τέμπλα 19ου-20ού αι.: Η σημασία της Τήνου
2. Ξυλόγλυπτα τέμπλα
2α. 17ος αι.: Μαρτυρίες για εργαστήρια στην Κρήτη
2β. Α' μισό 18ου αι.: Εξάπλωση εργαστηρίων Χίου (Χίος, Λέσβος κ.α.)
2γ. Β' μισό 18ου αι.: Σταύρος εκ Χίου
2δ. 19ος αι.: Ξυλόγλυπτα τέμπλα σε Χίο και Λέσβο
3. Μιμήσεις μαρμάρινων τέμπλων σε Χίο και Λέσβο κατά τον 19ο και 20ό αι.
Β. Άλλα εκκλησιαστικά έργα
1. Άμβωνες
2. Δεσποτικοί θρόνοι
3. Προσκυνητάρια
4. Δάπεδα
5. Εσωτερικός διάκοσμος
6. Εξωτερικός διάκοσμος
7. Κρήνες ναών
δ. Καμπαναριά
Γ. Τεχνικές και μυστικά της δουλειάς στην εκκλησιαστική γλυπτική
Δ. Εικόνες - Σχέδια
Μέρος δεύτερο
Κατάλογος έργων σε ναούς και μονές της Χίου και της Λέσβου
Χάρτες Χίου - Λέσβου
Πίνακες τυπολογιών
Κατάλογος έργων Χίου
Κατάλογος έργων Λέσβου
CD με εικονογραφικό υλικό καταλόγου
Βιβλιογραφία - συντομογραφίες
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων
Ευρετήριο τοπωνυμίων, ναών και μονών
Προέλευση εικόνων
Αγγλική περίληψη