ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΠΑΥΛΕΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Παρουσίαση

Το παρόν πόνημα αποτελεί συλλογή άρθρων αναφορικά με τα έργα του απ. Παύλου στην προσπάθεια να εξιχνιαστεί το πρόσωπό του, το πνεύμα και το μήνυμα του έργου του στο σύγχρονο κόσμο που αναζητά νόημα ζωής. Η ματιά εστιάζεται στο πώς ο απόστολος των εθνών, ο οποίος παρέμεινε μέχρι τέλους Ιουδαίος εφαρμόζοντας τα έθιμα της φυλής του, αντιλήφθηκε την καινούργια ταυτότητα που προσδίδει στον άνθρωπο η συνειδητή επιλογή να γίνει χριστιανός. Γι' αυτό και επιλογικά παρατίθεται μια σπουδή για το πώς βιβλικά αλλά και στην εκκλησιατική ιστορία κατανοούνται στον Χριστιανισμό το έθνος και η φυλή.
Τα συγκεκριμένα άρθρα δημοσιεύτηκαν σε διαφορετικά περιοδικά και σε αυτό το γεγονός οφείλεται η ανομοιομορφία μεταξύ τους. Επίσης η έντονη γραφή σε συγκεκριμένα σημεία παραγράφων αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον αναγνώστη να εντοπίσει τις κεντρικές ιδέες. Παρουσιάσεις powerpoint αναφορικά με τον απ. Παύλο και τις πορείες του μπορεί ο ενδιαφερόμενος να βρει στο http://sotdespo.blogspot.gr/.
Ο πατ. Νεκτάριος Κοντογιώργης στον οποίο είναι αφιερωμένος ο τόμος ανήκε στη συνοδεία του Πατριάρχη Αλεξανδρείας που έφυγε ξαφνικά από κοντά μας ταξιδεύοντας προς το Αγ. Όρος. Παρότι η οικογένεια του δεν διατηρούσε ιδιαίτερη σχέση με την Εκκλησία, ο ίδιος από μικρός έδειχνε σημεία που φανέρωναν την ξεχωριστή κλήση του θεού. Η αγάπη του για τον Ι. Χριστό και όχι στα λεγόμενα εκκλησιαστικά αξιώματα ήταν αυτή που τον οδήγησε στην Ιεροσύνη και μάλιστα στην Αλεξάνδρεια. Ο Θεός τον επέλεξε να διακονεί στις αιώνιες μονές. Ας είναι η μνήμη του αιώνια!
Θερμές ευχαριστίες οφείλω εκτός από την οικογένεια και ιδίως τη σύζυγο μου Ι. Γρηγοράκη, στις πάντα πρόθυμες Γραμματείς του Τομέα Βιβλικών Σπουδών του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας κυρίες Αφροδίτη Αγαπητού και Αθ. Σιλβέστρου αφού χωρίς τη βοήθειά τους σε πολλά επίπεδα αυτή η εργασία δεν θα ολοκληρωνόταν. Την φιλολογική επιμέλεια του κειμένου ανέλαβε ο πάντα ακούραστος «εραστής των γραμμάτων» Ιωάννης Λεολέης τον οποίο και ευγνωμονώ.
Η τελική δοξολογία ανήκει πρωτίστως στον τριαδικό θεό και σε δύο αγίους που λειτουργούν μεσιτικά και παρακλητικά: τον άγ. Αθανάσιο τον Αθωνίτη και τον νέο όσιο Πορφύριο Καυσοκαλυβίτη. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΕΦ.1ο Ο ΙΟΥΔΑΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΩΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ: ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
Μια κριτική παρουσίαση του έργου
i. Ο βίος του Παύλου
ii. Η θεολογία του Παύλου
ΕΠΙΜΕΤΡΟ I: Φυσική θεολογία(;)
ΕΠΙΜΕΤΡΟ II: Νέα προοπτική της Παύλειας θεολογίας
ΚΕΦ.2o Ο ΠΑΥΛΟΣ ΩΣ ΤΡΟΦΟΣ - ΜΑΝΑ (Α' ΘΕΣ. 2, 7β-8)
1. Eγενήθη νήπιος ή ήπιος;
2. Η σημασία του χαρακτηρισμού ήπιος
3. O Παύλος ως τροφός
4. Η στάση των περιοδευόντων φιλοσόφων
ΚΕΦ.3o ΤΑ "ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ" ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (ΦΙΛΙΠΠΟΙ), ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ (16, 11-40)
1. Η θέση στο Μακροκείμενο
2. Η δομή της περικοπής και οι φιλολογικές τεχνικές
3. "Μηνύματα"
α. Λυδία
β. Η παιδίσκη
γ. Οι αρχές
ΚΕΦ.4o Η ΠIΣΤΗ ΩΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Το εκ πίστεως εις πίστιν στο Ρωμ. 1,17
1. Ρωμ. 1,17
2. Ρωμ. 3 , 21-31
ΚΕΦ.5ο Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΩΣ ΥΙΩΝ ΑΒΡΑΑΜ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΙΩΝ ΘΕΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΓΑΛ. 3, 6-9 ΚΑΙ 23-29
Α. Η ενότητα 2, 15-5, 12
Β. 3, 6-9: Οι πιστοί ως υιοί Αβραάμ
Γ. 3, 23-29: Οι πιστοί υιοί Θεού
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Ι: Η λειτουργία της περικοπής Γαλ. 2,15-21
ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΙΙ: Οι ενότητες Α και Α'
ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΙΙΙ: Τα επιχειρήματα των αντιπάλων του Παύλου στην Γαλ.
ΚΕΦ.6ο Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ
ΣΤΑ ΔΥΟ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ (Α' ΘΕΣ. & Α' ΚΟΡ.)
1. Ο όρος Εκκλησία και η σημασία του
2. Η Εκκλησία στην Α' Θεσ. και την Α' Κορ.
ΚΕΦ.7ο ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛ. 3, 20-21
1. Το σύνταγμα "πολίτευμα εν ουρανοίς", οι αποδόσεις του στη Νέα Ελληνική και η σημασία του στο Φιλ. 3, 20
2. Το ιουδαϊκό υπόβαθρο του πολιτεύματος
3. Το ελληνικό υπόβαθρο του πολιτεύματος
4. Η σχέση της ενότητας 3, 17-4, 1 με το Συγκείμενο
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Ι: Κάτοψη των Φιλίππων
ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΙΙ: Νομίσματα των Φιλίππων
ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΙΙΙ. Το πολιτεύεσθαι στους Αποστολικούς Πατέρες
ΚΕΦ.8ο Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ. ΜΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ "ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ"
Εισαγωγικά
Ανάλυση
ΚΕΦ.9ο ΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: ΤΟ "ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ" ΤΩΝ ΚΟΛΟΣΣΩΝ
1. Η Εκκλησία των Κολοσσών και η αιτία συγγραφής της επιστολής
2. Το "κλίμα" των Κολοσσών
ΚΕΦ.10ο Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ: Ο ΣΚΟΠΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ "ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ"
1. Εισαγωγική Ευλογία (1, 3-14)
2. Ευχαριστία (1, 15-23)
3. Η Εκκλησία στο Εφ. 1, 22
4. Η ειρήνη στην κάθετη και οριζόντια διάσταση
5. "Εγώ, Παύλος ο δέσμιος" (κεφ. 3)
6. Η παραίνεση και η προτροπή για επιστράτευση
ΚΕΦ.11ο Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΩΣ ΜΑΧΑΙΡΑ ΚΑΙ Η ΕΛΠΙΔΑ ΩΣ ΑΓΚΥΡΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
1. Ο λόγος του Θεού ως μάχαιρα (4, 12-13)
2. Η ελπίδα ως "ιερή" άγκυρα (6, 19)
ΚΕΦ.12ο "ΜΙΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΤΟΥ "ώφθη αγγέλοις" (Α' ΤΙΜ. 3, 16)"
1. Ευαγγέλιο και άγγελοι στο παύλειο Corpus
2. Επιφάνεια και άγγελοι στην Α' Τιμ.
ΚΕΦ.13o ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΩΡΙΓΕΝΗ
ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΚΑΙ ΤΟΥ "ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ" ΤΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ "ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ"
1. Η Αλεξάνδρεια το πρώτο ήμισυ του 3ου αι. μ.Χ.
2. Η προσωπικότητα του Ωριγένη
3. Το "Περί Αρχών"
4. Παρατηρήσεις στο Υπόμνημα της "Προς Ρωμαίους"
ΚΕΦ.14ο ΑΡΤΕΜΙΣ ΚΑΙ ΘΕΚΛΑ. Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΘΕΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟ ΑΓΙΑ
Το φιλολογικό είδος και περιεχόμενο των ΠΘ
Άρτεμις και Θέκλα
ΚΕΦ.15ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΣ
-Μια ανάγνωση της αρεοπαγιτικής Ομιλίας επί τη βάσει του πλατωνικού διαλόγου "Ευθύφρων ή Περί Οσίου"
-Αριστοτέλης και Ιουδαίοι στη Φιλολογία και την τέχνη την περίοδο 3ος π.Χ.-1ος μ.Χ.
ΚΕΦ.16ο ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΦΥΛΕΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΠΟΨΗ
Η "εθνική" ταυτότητα στην προχριστιανική περίοδο
Οι όροι έθνος, φυλή, γένος
Η Δημιουργία
Η Βαβέλ των γλωσσών
Αβραάμ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Η συνάντηση Ελληνισμού και Ιουδαϊσμού
Η Εκκλησία των Εθνών
Χριστός ο Ναζαρηνός
Παύλος, ο απόστολος των εθνών
Η ιστορική διαδρομή μέχρι την καθιέρωση του Αυτοκεφάλου
Επίλογος
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ
Εισαγωγικά: Περί της επικαιρότητας του Διαλόγου
Ο Διάλογος ως "αρχή" του Χριστιανισμού
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ
ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΣΕΙΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ