ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο είναι οργανωμένο σε τρία μέρη: Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται εργασίες που αναδεικνύουν ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα της επιστημονικής έρευνας και ιδιαίτερα της ποιοτικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες, όπως:
-θεωρητικά-ερευνητικά παραδείγματα στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών,
-η έννοια της θεωρίας και ο ρόλος που αυτή διαδραματίζει στη συγκρότηση των ερευνητικών μεθόδων και στον ερευνητικό σχεδιασμό,
-η έννοια της γνώσης, της επιστήμης, της μεθοδολογίας και της επιστημονικής μεθόδου,
-οι συνθήκες διεξαγωγής της έρευνας και οι διαδικασίες ανάπτυξης της επιστημονικής γνώσης,
-φιλοσοφικά (οντολογικά και επιστημολογικά), ηθικά και πολιτικά ζητήματα σχετικά με τις προϋποθέσεις διεξαγωγής της έρευνας και τις συνέπειες της χρησιμοποίησης της παραγόμενης γνώσης,
-ιστορική αναδρομή της ανάπτυξης των ποσοτικών ή/και ποιοτικών προσεγγίσεων στις κοινωνικές επιστήμες, και
-απόπειρες άρσης του διπόλου των ποιοτικών και ποσοτικών μονομερειών με την ανάπτυξη κριτικών διαλεκτικών μεθοδολογιών.
Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ορισμένες βασικές ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες, όπως είναι η βιογραφική-αφηγηματικη μέθοδος, η φαινομενολογική μέθοδος, η συμμετοχική παρατήρηση και οι βασικές παραδοχές των προσεγγίσεων αυτών, οι ιστορικές τους καταβολές, το ερευνητικό τους βεληνεκές και οι δυνατότητες καθώς και τα όρια και οι περιορισμοί τους.
Στο τρίτο μέρος παρουσιάζεται η προβληματική των μεικτών μεθόδων έρευνας ως εναλλακτική προοπτική σε σχέση με τις αδυναμίες και μονομέρειες των ποσοτικών και ποιοτικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΕΦ.1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ (Μ. Α. Πουρκός και Μ. Δαφέρμος)
-Η ανάδυση του ενδιαφέροντος για τα ζητήματα της μεθοδολογίας της κοινωνικής έρευνας
-Περί της έννοιας της μεθόδου και της μεθοδολογίας
-Η έννοια της ποιοτικής έρευνας και επιστημολογικοί προβληματισμοί για τις διαφορές της από την ποσοτική έρευνα
-Ιστορικές στιγμές ανάπτυξης της ποιοτικής έρευνας
-Τύποι ποιοτικών μεθόδων έρευνας
-Περιεχόμενο του βιβλίου
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
ΚΕΦ.2: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ: ΟΙ "ΚΡΙΣΕΙΣ" ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ "ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ" (Μ. Α. Πουρκός)
-Έννοια, λειτουργία και κριτήρια αξιολόγησης της θεωρίας
Λειτουργία και κριτήρια αξιολόγησης της θεωρίας
Η έννοια της θεωρίας
-Δυο βασικά "παραδείγματα" των Κοινωνικών Επιστημών: Το φυσιοκρατικό και το ανθρωπιστικό "παράδειγμα"
Το φυσιοκρατικό "παράδειγμα"
Θετικισμός: Η αποθέωση των γεγονότων και η θεμελιωμένη σε αυτά θεωρία
Βασικές παραδοχές του θετικισμού
Τα κοινωνικά φαινόμενα ως φυσικά γεγονότα: Η θεωρία του E. Durkheim
Η "πρώτη κρίση" στις Κοινωνικές Επιστήμες: Η κριτική του στενού εμπειρισμού και η στροφή στον θεωρητικό στοχασμό
Νεοθετικισμός
Μεταθετικισμός
Το ανθρωπιστικό "παράδειγμα"
Η θεωρία του Max Weber: Το ζήτημα της κατανόησης και η μεθοδολογία των ιδεατών τύπων
Η "δεύτερη κρίση" στις Κοινωνικές Επιστήμες: Η θεωρία σε "ανομική" κατάσταση
Η "τρίτη κρίση" στις Κοινωνικές Επιστήμες: Η απόρριψη των "μεγάλων αφηγήσεων" και η στροφή προς την ετερότητα και τις τοπικές αφηγήσεις
Η έννοια της μετανεωτερικότητας και οι συνεπαγωγές της στα ζητήματα της θεωρίας
Οι θεωρητικές προσεγγίσεις των ερμηνευτικών κοινοτήτων
Η φεμινιστική θεωρία
Η queer theory
-Βασικά επιστημονικά "παραδείγματα" και η τυπολογία των θεωριών
-Το ζήτημα της επιλογής και του μέλλοντος των θεωριών
Υπάρχουν κριτήρια που κάνουν μία θεωρία να είναι καλύτερη από κάποια άλλη;
Η προοπτική της θεωρητικής σύνθεσης: Συστηματοποίηση ή σύνθεση;
Η στρατηγική της δημιουργικής διαλεκτικής σύνθεσης
-Επίλογος: Προς μία διαλογική προοπτική
ΚΕΦ.3: Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΔΙΕΥΡΥΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ (Μ. Α. Πουρκός)
-Μύθοι του φυσιοκρατικού "παραδείγματος" και η εναλλακτική προοπτική του ανθρωπιστικού "παραδείγματος"
-Πέρα από το δίπολο των ποιοτικών και των ποσοτικών προσεγγίσεων: Η ενότητα της γνώσης στο πλαίσιο της μεθοδολογίας
Βασικά στάδια της ερευνητικής διαδικασίας
Άρρητες παραδοχές στη διαδικασία κατασκευής ποσοτικών ερευνητικών δεδομένων και η κριτική του ποσοτικού "παραδείγματος"
Η μέτρηση ως ποιοτικό και βιωματικό από τη βάση του φαινόμενο
-Οι ποσοτικές και ποιοτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διαδικασία της έρευνας των Κοινωνικών Επιστημών: Μία σύγκριση
-Μύθοι για τις σχέσεις μεταξύ των ποιοτικών και των ποσοτικών προσεγγίσεων
-Χαρακτηριστικά, αξίες και λόγοι χρήσης της ποιοτικής έρευνας
ΚΕΦ.4: ΓΝΩΣΗ, ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ (Γ. Ρουσόπουλος και Μ. Τσίγκρα)
-Γνώση και έρευνα στις νεωτερικές επιστήμες
-Το μικρο-περιβάλλον της επιστημονικής πρακτικής
Πρότερη γνώση και ερευνητικό πρόγραμμα
Έρευνα: Πεδιακή και εργαστηριακή προσέγγιση
Η παραγωγή πρωτογνώσης
Η σύνθεση νέας γνώσης [...]
ΜΕΡΟΣ 2ο: ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΜΕΝΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ-ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ, ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
ΜΕΡΟΣ 3ο: ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΙΚΤΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ [...]
Οι συγγραφείς: Θανάσης Αλεξίου, Χρήστος Βαρβαντάκης, Βασίλης Γραμματικόπουλος, Μανόλης Δαφέρμος, Θεόδωρος Ιωσηφίδης, Άννα Λυδάκη, Άγγελος Μουζακίτης, Νίκος Ναγόπουλος, Δημήτρης Σ. Πατέλης, Cheryl-Anne Poth, Μάριος Α. Πουρκός, Γιώργος Ρουσόπουλος, Δάφνη Τραγάκη, Μένη Τσίγκρα, Γιώργος Τσιώλης, Εύα Φραγκιαδάκη