ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ: ΕΝΑΣ ΣΟΦΙΣΤΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΕΠΟΧΩΝ

Παρουσίαση

Ο Αίλιος Αριστείδης, επιφανής ρήτορας των αυτοκρατορικών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.), με τη ζωή και το έργο του αντιπροσωπεύει ένα ιστορικό μεταίχμιο. Εκ πρώτης όψεως συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τα κύρια γνωρίσματα των αριστοκρατών της εποχής του: σημαντική περιουσία, ρωμαϊκά πολιτικά δικαιώματα, ανώτερη (ελληνική) παιδεία. Όμως, τα χρόνια προβλήματα υγείας τον οδηγούν, μέσω μιας αυξανόμενης εσωστρέφειας, στην αγωνιώδη αναζήτηση της ίασης, η οποία επιτυγχάνεται, έστω και προσωρινά, με τη συνδρομή του θεϊκού στοιχείου (Ασκληπιός). Η στροφή στον χώρο της θρησκείας καθορίζει την προσωπική ταυτότητά του και ο βίος του μετατρέπεται σε μια ακολουθία θαυμαστών συμβάντων (όνειρα, οράματα, επιφάνειες, προφητείες κ.α.). Γι' αυτό ο σοφιστής μπορεί να θεωρηθεί προάγγελος της Ύστερης Αρχαιότητας, μιας ιστορικής περιόδου κατά την οποία ο άνθρωπος θέτει ως πρωταρχικό μέλημα τη σχέση με τη θεότητα, διαμορφώνοντας ανάλογα τον τρόπο σκέψης και ζωής του (προσήλωση σε μια υπέρτατη δύναμη, ασκητικές τάσεις με στόχο τη σωματική και ψυχική κάθαρση, ένταξη σε διακριτές θρησκευτικές κοινότητες). (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Πίνακας συντομογραφιών
Εισαγωγή
ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗ: ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
Εισαγωγή: η εποχή του Αίλιου Αριστείδη (ιστορικό πλαίσιο)
Αίλιος Αριστείδης: ένας εκκεντρικός αριστοκράτης
Η οικουμενική αυτοκρατορία των Ρωμαίων (Orbis Romanus)
Οι μετακινήσεις του Αίλιου Αριστείδη στη Ρωμαϊκή Οικουμένη
Αυτοκράτορας, ο "πανόπτης θεός"
Συνεκτικοί δεσμοί των ελληνικών πόλεων: ελευθερία, ομόνοια, Μηδικά
ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ (ΚΑΤΑΓΩΓΗ-ΠΑΙΔΕΙΑ): Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΎΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Εισαγωγή: το Πανελλήνιο και η έμφαση στην ελληνική καταγωγή
Το γνώρισμα της (ελληνικής) καταγωγής στο έργο του σοφιστή
Ελληνική Παιδεία και Δεύτερη Σοφιστική
Ο Αίλιος Αριστείδης ως παιδευτικό πρότυπο
Η διαμάχη ρητορικής-φιλοσοφίας
Η θεοποίηση της παιδείας
ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΝΤΩΝΙΝΩΝ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Εισαγωγή: η θρησκευτική ταυτότητα των σοφιστών
Η αναβίωση των ιερών και πανηγύρεων κατά την αυτοκρατορική εποχή - οι μαρτυρίες του Αίλιου Αριστείδη
Η μετάβαση στον εσωτερικό (θρησκευτικό-πνευματικό) βίο
Στοιχεία θρησκευτικού μονοθεϊσμού (ο Σωτήρ Ασκληπιός)
Ιεροί Λόγοι
Θεία-συμβολικά ονόματα
Ασκητικός βίος
Κοινότητες θρησκευτικού χαρακτήρα
Επίλογος
Βιβλιογραφία