ΕΠ' ΑΦΟΡΜΗ

Παρουσίαση

Η Θεσσαλονίκη είναι η μόνη περιφερειακή πόλη η οποία στον 20ό αιώνα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια λογοτεχνία που όχι μόνο ήταν διαφορετική από εκείνη του αθηναϊκού κέντρου, αλλά άνοιξε καινούριους δρόμους στα γράμματα μας διαμορφώθηκε έτσι ένα είδος παράδοσης που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά του τόπου γενικότερα, ώστε ορισμένοι μελετητές να μιλούν ακόμα και για "Σχολή της Θεσσαλονίκης". Η λογοτεχνία αυτή δημιουργήθηκε από συγγραφείς που υπήρξαν συσπειρωμένοι γύρω από κάποια πολύ σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της πόλης κι έχει δύο φάσεις: μία που ξεκίνησε αρχές της δεκαετίας του 1930 και εισήγαγε τον μοντερνισμό στα γράμματα μας με το προπολεμικό περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες (1932-1938) και το μεταπολεμικό Κοχλίας (1945-1048) και μια δεύτερη που εμφανίζεται στο τέλος της δεκαετίας του 1950 με τα περιοδικά Διαγώνιος (1958-1983) και Κριτική (1959-1961, περιοδικό κριτικής θεώρησης της λογοτεχνίας αυτό) και επανεισήγαγε στη λογοτεχνία της πόλης έναν ανανεωμένο ρεαλισμό που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του τον χαμηλόφωνο εξομολογητικό λόγο, βασισμένο πάνω στα προσωπικά βιώματα των συγγραφέων, ποιητών και πεζογράφων, χωρίς όμως να αγνοεί ό,τι θετικό έχουν συνεισφέρει τα νεοτερικά κινήματα των αρχών του περασμένου αιώνα.
Με αφορμή το γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη θα γιορτάσει το 2012 τα εκατό χρόνια της απελευθέρωσης της από τον τουρκικό ζυγό, θέλησα να συμμετάσχω κι εγώ στη γιορτή συγκεντρώνοντας στον παρόντα τόμο δεκατέσσερα μελετήματά μου που αφορούν τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης και τους συγγραφείς της. Τα μελετήματα αυτά, τα οποία βρίσκονται δημοσιευμένα σε πρακτικά συνεδρίων, ημερίδων, και σε λογοτεχνικά περιοδικά, τα έγραψα τα τελευταία χρόνια επ' αφορμή διαφόρων εκδηλώσεων: συνέδρια, ημερίδες, λογοτεχνικές εκδηλώσεις, κτλ. Πιστεύω πως όλα μαζί, συγκεντρωμένα σ' αυτό το βιβλίο, αποτελούν από τη μια μεριά ένα ακόμα λιθαράκι στην προβολή και καλύτερη κατανόηση της λογοτεχνίας της Θεσσαλονίκης κι από την άλλη, φανερώνουν το ενδιαφέρον μου για την πόλη αυτή, που από τα δεκαοκτώ μου χρόνια με "υιοθέτησε", πρώτα ως φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., ύστερα ως μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τομέα της Νεοελληνικής Φιλολογίας, και τέλος ως πεζογράφο, για να αποθέσω κι εγώ τη μικρή συμβολή μου στη λογοτεχνία της πόλης μου και του τόπου γενικότερα.
Σ.Σ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Λίγα λόγια για το βιβλίο
ΜΕΡΟΣ Ι
Ο Ψυχάρης του Κριαρά
Το διήγημα στη μεταπολεμική μας πεζογραφία. Γενική επισκόπηση
Επίγονοι του Βιζυηνού στη νεότερη μεταπολεμική πεζογραφία μας
Η σκιά του Πεντζίκη στις "Παρασκιές" του Κοχλία
Όψεις του λαϊκού μας πολιτισμού στον λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό
"Κύκλο της Διαγωνίου"
Η κριτική και οι κριτικοί του Τραμ
ΜΕΡΟΣ II
Η Θεσσαλονίκη στο πεζογραφικό έργο των: Ν. Γ.Πεντζίκη,
Γ. Ιωάννου και Αλ.Ναρ. Η πόλη ως παράγοντας διαμόρφωσης της
ταυτότητας των συγγραφέων
Ch. Wolf, Ένα πρότυπο παιδικής ηλικίας Ν. Μπακόλας, Η μεγάλη πλατεία Π. Σφυρίδης, Ψυχή μπλε και κόκκινη: μια συγκριτική προσέγγιση
Δύο εκδοχές βιωματικής πεζογραφίας:
Γα δύο φορέματα του Αλέξανδρου Κοσματόπουλου και
"Η απέραντη γαλήνη του Γιώργου Παραλή" του Περικλή Σφυρίδη
Το ταξίδι σε διηγήματα των: Γ. Ιωάννου, Π. Σφυρίδη, Τ. Καλούτσα, Β. Τσιαμπούση
Το πρότυπο του άντρα στα διηγήματα του Τάσου Καλούτσα
Η ελληνική επαρχία στο πεζογραφικό έργο του Βασίλη Τσιαμπούση
Το πεζογραφικό έργο του Μανόλη Ξεξάκη
Μια ανάμνηση του 18ου αι. σε διήγημα του Περικλή Σφυρίδη
Πρώτες δημοσιεύσεις
Ευρετήριο κύριων ονομάτων