ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗ Β' ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ (1962-1965)

Παρουσίαση

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εισαγωγή στα επίσημα κείμενα και τις ιεραποστολικές προβληματικές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Η επιλογή αυτή πηγάζει από την πεποίθηση, ότι στην αρχή της τρίτης χιλιετίας η χριστιανική θεολογία γίνεται ολοένα και περισσότερο "ιεραποστολική" και πως η ταυτότητα της Εκκλησίας ταυτίζεται με το ιεραποστολικό αίτημα της αναγγελίας του ευαγγελικού μηνύματος για την ανακεφαλαίωση και σωτηρία του κόσμου. Υπό μια τέτοια προοπτική, η μέχρι τώρα ομολογιακή -και εν πολλοίς απολογητική - κατανόηση της ιεραποστολής υποχωρεί σε μια περισσότερο οικουμενική αντίληψη της χριστιανικής μαρτυρίας.
Η έκδοση προτείνει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό την παρουσίαση των κυριοτέρων θεολογικών τάσεων στο χώρο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας γύρω από το καίριο ζήτημα της ιεραποστολής και του διαθρησκειακού διαλόγου. Η ιεραποστολή, ως αναγγελία του χριστιανικού Ευαγγελίου στα έθνη και ως έξοδος της Εκκλησίας στον κόσμο, αλλά και ως "θεολογία των θρησκειών", συνδέεται πλέον αναπόφευκτα με τη συνάντηση, το διάλογο, την κριτική τοποθέτηση του Χριστιανισμού έναντι των άλλων θρησκευμάτων. Αυτή είναι, κατά πολλούς, η κατεξοχήν πρόκληση και η επιτομή της χριστιανικής θεολογίας του 21ου αιώνα. Η μελέτη, λοιπόν, των δύο παραπάνω στοιχείων -αναγγελία, διαθρησκειακός διάλογος- έρχεται να συμβάλει στην έρευνα γύρω από το πώς η Εκκλησία, εν προκειμένω η Ρωμαιοκαθολική, αντιλαμβάνεται τον εαυτό της σε έναν κόσμο πολιτιστικά και θρησκευτικά πλουραλιστικό, με άλλα λόγια το πώς η σύγχρονη ιεραποστολική θεολογία κατανοεί την ταυτότητα και την ποιότητα της εκκλησιαστικής μαρτυρίας στο σύγχρονο κόσμο, γεγονός που ενδιαφέρει, πιστεύουμε, μια κοινωνία με πνευματικές ευαισθησίες. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα
Πρόλογος
Α' ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η εκκλησιολογία της Β' Συνόδου του Βατικανού. Ένας νέος τύπος Καθολικισμού;
Εισαγωγή
1. Η ρωμαιοκαθολική εκκλησιολογία μέχρι τη Β' Σύνοδο του Βατικανού
2. Η σύγκλιση της Β' Συνόδου του Βατικανού
Η ερμηνευτική της Συνόδου: ρήξη ή ανανέωση;
Τα κείμενα της Β' Συνόδου του Βατικανού
3. Προς τη διαμόρφωση μιας εκκλησιολογικής διδασκαλίας
Προσχέδια της Δογματικής Διάταξης περί Εκκλησίας
Η Εγκύκλιος Ecclesiam Suam
4. Η Δογματική Διάταξη Lumen Gentium
Η δομή της Διάταξης
Οι θεολογικές προϋποθέσεις του Lumen Gentium
Η Εκκλησία ως "μυστήριο" (sacramentum)
Η Εκκλησία ως "σημείο" (segnum)
Η Εκκλησία ως "κοινωνία" (communio)
Η Εκκλησία ως "όργανο" (instrumentum)
Η Εκκλησία ως το "μυστικό σώμα του Χριστού"
Η Εκκλησία ως "λαός του Θεού"
5. Ποιοί είναι μέλη της Εκκλησίας; Το αξίωμα "subsistit in"
6. Το ζήτημα των "επιμέρους" και "τοπικών" Εκκλησιών
Οι έννοιες "επιμέρους" και "τοπική" Εκκλησία στα συνοδικά κείμενα
Η ερμηνεία των όρων στη μετασυνοδική περίοδο
Συμπεράσματα Α'Κεφαλαίου
Β' ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ευαγγέλιο και κόσμος. Η θεολογία της ιεραποστολής στη Β' Σύνοδο του Βατικανού
1. Εισαγωγή. Η έννοια της ιεραποστολής στη ρωμαιοκαθολική θεολογία
Οι όροι "ιεραποστολή" και "ευαγγελισμός"
Ιεραποστολή και "νέος ευαγγελισμός"
Το σύνθημα του "νέου ευαγγελισμού" μετά το '89
2. Η ιεραποστολική πραγματικότητα προ της Β' Συνόδου του Βατικανού
3. Το συνοδικό Διάταγμα Ad Gentes
Η έννοια της ιεραποστολής στο Lumen Gentium
Το νόημα της ιεραποστολής στο Ad Gentes
Θεολογικές και εκκλησιολογικές προϋποθέσεις της ιεραποστολής
4. Επιδιώξεις της ιεραποστολικής δράσης
Σωτηριολογία
Ενότητα και ανακεφαλαίωση
Προαγωγή της Βασιλείας του Θεού
Ίδρυση της Εκκλησίας (Plantatio Ecclesiae)
Η έννοια της πολιτιστικής προσαρμογής (inculturation)
Προέλευση και ένταξη του όρου στην εκκλησιαστική διδασκαλία
Θεολογικές προϋποθέσεις της πολιτιστικής προσαρμογής
Τρόποι και μέσα της πολιτιστικής προσαρμογής
Παράρτημα: Η περιγραφή της ιεραποστολής στον Κώδικα Κανονικού Δικαίου της Καθολικής Εκκλησίας
Γ' ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ο κόσμος των θρησκειών - διαθρησκειακός διάλογος. Ερμηνευτικά παραδείγματα
Εισαγωγή
1. Η κατανόηση των θρησκειών στο προσυνοδικό magisterium
Προσυνοδικές θεολογικές τάσεις
Η θέση του Jean Danielou: αναμονή και στέψη
Η θέση του Karl Rahner: οι "ανώνυμοι χριστιανοί"
Η θέση του Yves Congar: η υποκειμενική σωτηριολογία
Henri de Lubac: Ο Χριστιανισμός κοινός προορισμός της ανθρωπότητας
2. Η διδασκαλία της Β' Συνόδου του Βατικανού για τις μη χριστιανικές θρησκείες
Η Διακήρυξη Nostra Aetate
Η κατανόηση των θρησκειών στο Lumen Gentium
Η κατανόηση των θρησκειών στο Ad Gentes
Η κατανόηση των θρησκειών στο Dignitatis Humanae
Το Διάταγμα Apostolicam Actuositatem
3. Η δυνατότητα σωτηρίας εκτός των ορίων της Εκκλησίας
Το αποκλειστικό παράδειγμα: το αξίωμα extra ecclesiam nulla salus
Το περιεκτικό παράδειγμα
Το παράδειγμα του θρησκευτικού πλουραλισμού
Το πλουραλιστικό παράδειγμα του Paul Knitter
Η πλουραλιστική θεωρία του John Hick
Ο θρησκευτικός πλουραλισμός του Raimon Panikkar
4. Μετασυνοδικές θεολογικές τάσεις στο διαθρησκειακό διάλογο
Η "κριτική οικουμενική" πρόταση του Hans Kung
Jacques Dupuis. Η φανέρωση του Θεού στις μη χριστιανικές θρησκείες
5. Οι μετασυνοδικές τάσεις του εκκλησιαστικού magisterium
Το κείμενο Διάλογος και Ιεραποστολή
Το κείμενο Διάλογος και Αναγγελία
Η Διακήρυξη Dominus Iesus
Το κύρος και η επιδίωξη της Διακήρυξης
Το περιεχόμενο και η θεολογία της Διακήρυξης
Οι κριτικές στη Διακήρυξη
Επισημάνσεις στη θεολογία του Jacques Dupuis
Συμπεράσματα Γ' Κεφαλαίου
Παράρτημα: Υποδοχή και αντιδράσεις στη Διακήρυξη Dominus Iesus στο χώρο της ινδικής θεολογίας
Επίλογος
Ευρετήριο ονομάτων
Συντομογραφίες
Βιβλιογραφία