ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Παρουσίαση

Το βιβλίο είναι ένα σύνθετο αντικείμενο, το οποίο οι ιστορικοί θεωρούν ως μία από τις πηγές πληροφόρησής τους. Εξίσου χρησιμοποιείται και ένας δεύτερος άξονας προσέγγισης, κυρίως στη γερμανική ιστοριογραφική παράδοση, από την πλευρά της κοινωνιολογίας της λογοτεχνίας: Η μελέτη του βιβλίου και της διάδοσής του καταλήγει στη δημιουργία κοινωνικών-πολιτιστικών τυπολογιών και στην ιστορία της ανάγνωσης. Η ιστορία του βιβλίου συνεπώς είναι κατά βάση μία ιστορία μεταξύ των πολλών ειδών άλλων ιστοριών.
Στην μετά χείρας εργασία ιστορούνται συστηματικά οι σημαντικότερες περίοδοι της εξέλιξης και διάδοσης του ελληνικού βιβλίου από την Αρχαιότητα έως και τους Νεότερους Χρόνους και τον εικοστό αιώνα. Η περίοδος της αρχαιότητας είναι η προϊστορία και η απαρχή της ιστορίας του ελληνικού βιβλίου. Το ελληνικό βιβλίο είναι προϊόν της πνευματικής παραγωγής του Μεσαιωνικού Ελληνισμού και εμφανίζεται κατά την περίοδο της "Μικρής βυζαντινής Αναγέννησης" των 10ου και 11ου αιώνων. Μετά την επικράτηση των Οθωμανών το ελληνικό βιβλίο παράγεται κυρίως σε εκδοτικούς οίκους της Ιταλίας και διαδίδεται σε όλη την Ευρώπη. Η έκδοση του ελληνικού βιβλίου σε ελληνικό έδαφος χρονολογείται κατά τα πρώτα έτη της Ελληνικής Επανάστασης. Η συστηματική διάδοση του ελληνικού βιβλίου συντελείται βαθμηδόν και κατ' ολίγον και ολοκληρώνεται στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα το ελληνικό βιβλίο εισέρχεται πλέον στην ψηφιακή εποχή του.
Η εργασία αυτή προορίζεται για διδακτικό βοήθημα του μαθήματος "Ιστορία του βιβλίου και των βιβλιοθηκών του Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης" του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και θα διανέμεται στους φοιτητές. Ευελπιστούμε ότι οι φοιτητές Βιβλιοθηκονομίας, ως μελλοντικοί πνευματικοί λειτουργοί των Βιβλιοθηκών, θα είναι καλοί αναγνώστες και βασικοί συντελεστές της διάδοσης του βιβλίου. Αυτές, άλλωστε, είναι και οι δύο επιταγές του Διαφωτισμού και της Δημοκρατίας, στις οποίες καταλήγει η μακραίωνη εξιστόρηση του βιβλίου. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΜΕΡΟΣ Α' ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
1. ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΛΙΝΔΡΟ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ
Ο κύλινδρος
Ο κώδικας
Η κατασκευή του κώδικα
Ιστορία του Σιναϊτικού Κώδικα
2. ΟΙ "ΠΙΝΑΚΕΣ" ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΗΝΑΙΟΥ
Ο Καλλίμαχος ο Κυρηναίος
Πίνακες των εν πάση παιδεία διαλαμψάντων και ων συνέγραψαν
Πίναξ των αττικών τραγικών ποιητών
Πίναξ των του Δημοκρίτου έργων
ΜΕΡΟΣ Β' ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
3. ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΟΣΜΟ
Η διακίνηση του βιβλίου στην περίοδο του πρώιμου Βυζαντίου
Οι θρησκευτικές διαμάχες
Η αναπαραγωγή και η προώθηση του βιβλίου
Η αττικίζουσα παράδοση
4. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΝ 9ο ΑΙΩΝΑ
Οι εκδόσεις νομικών έργων
Οι εκδόσεις φιλολογικών έργων
Τα κλασικά κείμενα
Τα λογοτεχνικά έργα
Η ποίηση
Η χρονογραφία
Η φιλοσοφία
5. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ 10ου ΑΙΩΝΑ
Τα έργα νομικής φιλολογίας
Η φιλολογία
Τα κλασικά κείμενα
Η βυζαντινή λογοτεχνία
Η ιστοριογραφία
Η χρονογραφία
6. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΥΣ ΜΕΣΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ (11ος-13ος αιώνες)
Οι θεολογικές έριδες Ανατολής-Δύσεως και το βιβλίο
Τα έργα των συγγραφέων της "Μικρής" Αναγέννησης
Τα επιστημονικά έργα των Βυζαντινών και η δυτική Αναγέννηση
Εργαστήρια αντιγραφής χειρογράφων
ΜΕΡΟΣ Γ' Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
7. Η ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ
Οι προϋποθέσεις της εφεύρεσης της τυπογραφίας
Το χαρτί
Το μελάνι
Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση στην Ευρώπη
Ο Johannes Gutenberg και η εφεύρεση της τυπογραφίας
Η τεχνολογία της εκτύπωσης στην εποχή του Γουτεμβεργίου
8. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΟΥΣ 15ο ΚΑΙ 16ο ΑΙΩΝΕΣ
Ο σχεδιασμός της σελίδας τίτλου και του κολοφώνα
Η οργάνωση της σελίδας
Πρωτογράμματα και επίτιτλα
Διακοσμήσεις παρασελίδιες
Η εικονογράφηση
Η χρήση της ερυθροτυπίας
Τα ελληνικά τυπογραφεία στη Βενετία
ΜΕΡΟΣ Δ' ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ
9. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΥΣ 17ο ΚΑΙ 18ο ΑΙΩΝΕΣ
Το ελληνικό τυπογραφείο στη Μόσχα
Ελληνικά βιβλία και περιοδικά στη Βενετία του 18ου αιώνα
Εκδόσεις ελληνικών λεξικών
Το ελληνικό έντυπο βιβλίο στη Ρουμανία
Η έντυπη ελληνική χαρτογραφία
Λεξικά και μεταφράσεις
10. ΟΙ ΕΘΝΕΓΕΡΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
11. ΟΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
12. ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
13. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ
Η εισαγωγή της τυπογραφίας στην Ελλάδα
Η τυπογραφία στην Ελλάδα μέχρι το 1821
Ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία
Η τυπογραφία στην Ελλάδα μετά το 1821
Ιστοριογραφικά έργα περί της ελληνικής τυπογραφίας
Ιστορικές μαρτυρίες από βιβλιοπωλικούς καταλόγους
Νεοελληνικές μεταφράσεις έργων της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Σχολικές, θεατρικές, λογοτεχνικές και εκλαϊκευτικές μεταφράσεις
Μαρτυρίες από τυπογραφικές συμβάσεις
Εφαρμογές στη μικρό- και μακροτυπογραφία
Αθηναϊκοί εκδοτικοί οίκοι
14. ΤΟ ΝΕΟΤΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
Η πνευματική παραγωγή του Νέου Ελληνισμού (18ος-19ος αιώνες)
Η διάδοση του ελληνικού βιβλίου πριν και μετά την εθνική Παλιγγενεσία
Ο Ρήγας Βελεστινλής και οι διαφωτιστικές εκδόσεις του
Το συγγραφικό και διαφωτιστικό έργο του
Οι παράγοντες του έργου
Οι στόχοι του έργου
Οι ιδεολογικές βάσεις του έργου
Ο Αδαμάντιος Κοραής, οι διαφωτιστικές ιδέες του και οι εκδόσεις του
Αγγελίες ελληνικών εκδόσεων
Οι πρώτοι Έλληνες βιβλιογράφοι
Η σύνταξη της επίσημης ελληνικής βιβλιογραφίας
Η ανάπτυξη των νεοελληνικών σπουδών
Το ελληνικό βιβλίο στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ