Θεματολόγιο πηγών Νεοελληνικής Ιστορίας Γ' Λυκείου

Παρουσίαση

Με την εισαγωγή των πηγών στο μάθημα της Ιστορίας δημιουργήθηκε βαθύς προβληματισμός σχετικά με τον τρόπο διδασκαλίας, τη μέθοδο αξιοποίησης των ιστορικών παραθεμάτων στις απαντήσεις και συνακόλουθα τη βαθμολόγησή τους. Ακόμα και σήμερα, πολλά χρόνια μετά, οι πηγές και η χρήση τους συνεχίζουν να αποτελούν σε μεγάλο βαθμό terra incognita. Στο εγχειρίδιο του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας οι πηγές χαρακτηρίζονται παράλληλα βοηθητικά και συμπληρωματικά κείμενα, τα οποία οι μαθητές καλούνται να σχολιάσουν και να αξιοποιήσουν για την εμπέδοοση όσων διδάχθηκαν στην τάξη και περιλαμβάνονται στην εξεταστέα ύλη. Όμως, ούτε το ίδιο εγχειρίδιο ούτε το "Βιβλίο του Καθηγητή" προσδιορίζουν κάποια συστηματική μεθοδολογία παρουσίασης και ανάλυσης των πηγών, έναν μπούσουλα με τον οποίο θα εργαστεί ο καθηγητής και τον οποίο παράλληλα θα μεταδώσει στους μαθητές του, προκειμένου να μην αισθάνονται περιδεείς και ανέτοιμοι, όταν θα αντιμετωπίσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις τις ερωτήσεις που συνδέονται με την ανάλυση ιστορικών παραθεμάτων. Διατυπώνονται γενικές οδηγίες με αόριστες διατυπώσεις που εξαρτώνται από την ερμηνεία του εκάστοτε εκπαιδευτικού· την κατάσταση επιδεινώνει και η απουσία υποδειγματικά αναλυμένων παραδειγμάτων.
Γενικά, η αντιμετώπιση και διαπραγμάτευση των πηγών αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί πονοκέφαλο για τους μαθητές και σημείο αμφιλεγόμενο τόσο για τους διδάσκοντες όσο και για τους διορθωτές των γραπτών. Κάθε χρόνο στη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας καταναλίσκεται γραπτός και προφορικός λόγος σε μια προσπάθεια να εξευρεθεί μια ασφαλής φόρμουλα, η οποία θα καλύπτει τις ανάγκες που δημιουργεί η παρουσία των ιστορικών παραθεμάτων στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Ανάλογοι προβληματισμοί ανακύπτουν και στα εξεταστικά κέντρα, όταν οι επόπτες και οι βαθμολογητές καλούνται να χαράξουν ενιαίο τρόπο αξιολόγησης των γραπτών. [...]
Οι μέθοδοι που προτείνονται για τη σωστή χρήση και αξιοποίηση του ιστορικού παραθέματος είναι η σύνθεση και η παράθεση με τη σύνθεση να κρίνεται απόλυτα προτιμητέα. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή - μεθοδολογία
Μέθοδος σύνθεσης
Μεταβατικές φράσεις σύνδεσης δεδομένων βιβλίου - πηγής
Μέθοδος παράθεσης
Επισημάνσεις στις μεθόδους σύνθεσης και παράθεσης
Ενδεικτικά σχολιασμένες πηγές με τη μέθοδο της σύνθεσης
Ενδεικτικά σχολιασμένες πηγές με τη μέθοδο της παράθεσης
Μεθοδολογία ανάλυσης πίνακα
Εκφράσεις και ορολογία για ανάλυση πίνακα - παραδείγματα
Ενδεικτική ανάλυση πίνακα με πηγή
Ανάλυση εικόνας / γελοιογραφίας / πίνακα / φωτογραφίας
Ενδεικτική ανάλυση και σχολιασμός εικόνων και γελοιογραφιών
Ενδεικτικά αναλυμένες και σχολιασμένες πηγές
Επιλογή παραθεμάτων για το 1ο κεφάλαιο. (Από την αγροτική οικονομία στην αστικοποίηση)
Επιλογή παραθεμάτων για το 2ο κεφάλαιο. (Η διαμόρφωση και λειτουργία των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα)
Επιλογή παραθεμάτων για το 3ο κεφάλαιο. (Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα, 1821-1930)
Επιλογή παραθεμάτων για το 4ο κεφάλαιο. (Το κρητικό ζήτημα από διπλωματική άποψη)
Επιλογή παραθεμάτων για το 5ο κεφάλαιο. (Παρευξείνιος Ελληνισμός)
Πολυτροπικά και συνδυαστικά κείμενα (κείμενα με πίνακες, γελοιογραφίες, φωτογραφίες)