Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Είμαι ευτυχής για την έκδοση της "Ιστορίας της Χημείας" σε κόμικς της Τσίντσια Γκιλιάνο και του Λούκα Νοβέλλι [...]. Και οι λόγοι είναι πολλοί: κατ' αρχάς, είτε το θέλουμε είτε όχι, έχουν αλλάξει στυλ τόσο η διδασκαλία όσο και η πληροφόρηση. Χθες, η σοβαρή γνώση μεταδιδόταν μόνο με τις λέξεις. Το εγχειρίδιο και η πραγματεία αναγκάστηκαν αρχικά να συμπεριλάβουν γραφικές παραστάσεις, σκίτσα και σχήματα. Σε μια δεύτερη φάση είχαμε την εικονογράφηση: τα πορτρέτα των εφευρετών, τα εργαστήριά τους, οι επινοήσεις και τα προϊόντα τους. Διανύοντας σήμερα μια τρίτη περίοδο παρακολουθούμε την εκδίκηση των εικόνων που δεν αρκούνται πλέον να συνοδεύουν τις διατυπώσεις ή τις ανακαλύψεις: η εικονογράφηση και το κείμενο παντρεύονται και δεν χωρίζουν πια. Κατά συνέπεια ο αναγνώστης ξελογιάζεται ευκολότερα επειδή το κείμενο είναι τοποθετημένο σ' αυτό καθ' εαυτό το κέντρο της εικονογράφησης.
Κάποτε η γνώση έφτανε μόνο στους προνομιούχους, τους λόγιους. Σήμερα πια μας αφορά όλους, χωρίς διακρίσεις: το σχέδιο ευνοεί την ευαισθητοποίηση ενώ συγχρόνως οξύνει την προσοχή. Πώς μπορούμε ν' αντισταθούμε σε όσα μας προσφέρουν οι Γκιλιάνο και Νοβέλλι; Αρκεί να κοιτάξει κανείς τις αριστερές σελίδες με τις οποίες αρχίζουν τα κεφάλαια: τα λιτά, άμεσα, υποβλητικά κείμενά τους είναι αδύνατο να μην καταφέρουν να μας σαγηνεύσουν. Ο ενθουσιασμός μας έχει και άλλη αιτία: το βιβλίο μάς δείχνει μια χημεία διαφορετική από εκείνη που παραδοσιακά εμφανίζεται. Ενίοτε είχε υπερβολικά θεωρητικοποιηθεί, ή μάλλον είχαμε ξεχάσει ότι αλλάζει τον κόσμο μας, ότι απολήγει σε μια δημιουργία χωρίς όρια. Τέλος, το βιβλίο επιτυγχάνει να προβάλει τους θριάμβους της χημείας με τρόπο που η ιστορία της ανοίγεται και αγκαλιάζει την ιστορία της ανθρωπότητας.
Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που έχουν αφιερωθεί δύο σελίδες στην φωτογραφία με τη χρήση κολλώδιου: με την ορθή αλληλουχία των σκηνών παρακολουθούμε την "κινηματογράφηση" ενός εκ των θεμελιωτών της βιομηχανίας του πετρελαίου. Ομοίως, δεν παραλείπεται να τονιστεί η σημασία των τεχνητών χρωμάτων και της ανιλίνης του Πέρκιν. Από εδώ διολισθαίνει κανείς φυσιολογικά στα φάρμακα. Αυτή τη μετάβαση την εξηγεί η βαφή: ό,τι σημαδεύει το νήμα θα επηρεάσει κατ' ανάγκην τα κύτταρα.
Επιπλέον νιώθω μεγάλη ικανοποίηση από το γεγονός ότι αυτό το πρωτότυπο έργο, που την πρωτοβουλία έκδοσης του την είχε η εταιρεία Montedison, δίνει ένα σημαντικό μάθημα στους ιστορικούς. Πράγματι, κάθε πληροφορία που υπάρχει σε τούτο το βιβλίο αναδεικνύει τους επιστήμονες και τις ανακαλύψεις τους χωρίς να επιμένει ιδιαίτερα στο ζήτημα του αν ανήκουν σε τούτο ή σ' εκείνο το έθνος, σ' αυτή ή την άλλη επιχείρηση επίσης, χωρίς να αγνοεί ή να συσκοτίζει το αν προέρχονται από άλλες χώρες ή κοινωνίες και, ευτυχώς, χωρίς να εισέρχεται στις γνωστής δριμύτητας διαμάχες του ποιος το ανακάλυψε πρώτος.
Αξίζει να συγκρατήσουμε όλα αυτά τα στοιχεία γιατί θα επιτρέψουν σύντομα να γίνει η πλήρης απογραφή της δημιουργίας μιας αυθεντικής "ευρωπαϊκής χημείας", απαλλαγμένης από το σοβινισμό της.
Να, λοιπόν, ένα ωραίο εισαγωγικό βιβλίο, γραμμένο σε απλή γλώσσα, ευανάγνωστο λόγω καλλιγραφίας. Ένα βιβλίο που προτείνει μια πρακτική οπτική, την οπτική των πολλαπλασιαζόμενων σύγχρονων επιτευγμάτων. Όσα επιτεύγματα είναι λιγότερο γνωστά αποκτούν τη θέση τους, ενώ δεν μειώνεται η σπουδαιότητα των πιο σημαντικών. Είναι αδύνατο να μην προκαλέσουν ευνοϊκά σχόλια οι τόσες καινοτομίες του. (Από την εισαγωγή του Φρανσουά Νταγκονιέ)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο πρώτος χημικός είναι ένας νομάς σιδηρουργός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η θεωρία των τεσσάρων στοιχείων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Δύο χιλιάδες χρόνια αλχημείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Η φιλοσοφική λίθος και το ελιξίριο της αιώνιας νεότητας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Οι τελευταίοι αλχημιστές
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Η επανάσταση και ο πολίτης Λαβουαζιέ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. Οι «νέοι» χημικοί
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. Μία «φωτεινή» ιστορία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. Άτομα και μόρια
Περιεχόμενα δεύτερου τόμου