ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Παρουσίαση

Στη νιότη του ο άνθρωπος παλεύει να γνωρίσει και να κυβερνήσει το σώμα του στα γεράματά του να το συντηρήσει, να το σώσει ή, τέλος, ν' απαλλαγεί από αυτό ανώδυνα.
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος προετοίμασε το λιγοσέλιδο αυτό βιβλίο όταν πια είχε συνειδητοποιήσει, και με πόση οδυνηρή καρτερία, πως δεν μπορούσε πλέον να σώσει το σώμα του και προσπαθούσε, με άκρα αξιοπρέπεια, ν' απαλλαγεί όσο πιο ανώδυνα γινόταν από αυτό.
Τότε ήταν, αρχές φθινοπώρου του 1986, που μου εμπιστεύτηκε πως είχε αποφασίσει να δημοσιεύσει τον πρώτο τόμο της "Αυτοβιογραφίας" του που μου είχε δώσει να μελετήσω πριν καιρό. "Αναφέρεται σε γεγονότα και καταστάσεις πολύ μακρινά για την εποχή μας και όλα σχεδόν τα πρόσωπα που μνημονεύω εκεί, έχουν φύγει από τον κόσμο αυτό", έτσι μου δικαιολόγησε την απόφαση του εκείνη. "Ο τόμος αυτός δεν θα ενοχλήσει κανέναν, θα περάσει ασχολίαστος" πρόσθεσε. [...] Δεν υπάρχει εδώ αποτυπωμένη η ακροτελεύτια, τραγική καμπή της εσωτερικής πορείας του Κωνσταντίνου Τσάτσου: τα βιώματα, οι σιωπηλοί διαλογισμοί των εσχάτων μηνών της ζωής του, όταν ο στοχασμός παύει πια να είναι πλήρης πράξη και αποκαλύπτει την μάταια όψη του για να επιβάλλει μια νέα συμπεριφορά: εκείνη που επισφραγίστηκε με την μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων. Εκείνος ο ευλογητός Δεκαπενταύγουστος της πλήρους θεϊκής μετοχής στο υπάρχειν του ανθρώπου κι ο κατοπινός Οκτώβριος της γαλήνιας, αβασάνιστης τελευτής και της αθόρυβης κήδευσής του φωτίζουν και το βιβλίο αυτό, το έργο του ολόκληρο και τον βίο του πλήρη, και τον νοηματίζουν δια παντός.
(Κώστας Ε. Τσιρόπουλος, από την έκδοση)