ΠΡΟΙΚΕΣ, ΦΟΡΟΙ, ΣΤΑΦΙΔΑ ΚΑΙ ΨΩΜΙ

Παρουσίαση

Πρόθεση αυτής της εργασίας είναι να διερευνήσει την κίνηση της ελλαδικής αγροτικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της κίνησης ήσαν ο εποικισμός του πεδινού χώρου, η στροφή προς τις εμπορευματικές καλλιέργειες και κυρίως τη σταφίδα, η αποδυνάμωση της κτηνοτροφίας, η διανομή των εθνικών γαιών, η κατάργηση της δεκάτης - και τελική της κατάληξη η υπερπόντια μετανάστευση των αρχών του 20ού αιώνα. Βασική υπόθεση εργασίας που καθόρισε τόσο τα θέματα που αναπτύσσονται όσο και τις ερευνητικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για τη διερεύνησή τους είναι ότι για την κατανόηση αυτής της κίνησης απαιτείται να καταστούν διαφανείς από τη μια οι λειτουργίες και η δομή της θεμελιώδους παραγωγικής μονάδας της εποχής, της χωρικής οικογένειας, και από την άλλη οι διαδικασίες απόσπασης πλεονάσματος (υπερεργασίας), δηλαδή οι παραγωγικές σχέσεις που κυριαρχούν στον ελλαδικό χώρο εκείνης της εποχής. Η ανάλυση των παραγωγικών σχέσεων συνεπάγεται προφανώς την υιοθέτηση της μαρξιστικής μεθοδολογίας και η μελέτη της οικογένειας σε προκαπιταλιστικούς σχηματισμούς (όπως η Ελλάδα του 19ου αιώνα) παραπέμπει αυτόματα στις τεχνικές και τις έννοιες της ανθρωπολογίας. Το γεγονός, τέλος, ότι πρόκειται για τη μελέτη ενός κοινωνικού σχηματισμού του παρελθόντος απαιτεί τη διαμεσολάβηση της οικονομικής ιστορίας. Στην τομή αυτών των γνωστικών πεδίων εντάσσεται η παρούσα εργασία. Πολύ συνοπτικά, το κεντρικό ερώτημα στο οποίο θέλει να απαντήσει είναι: γιατί ο χωρικός του 19ου αιώνα μετατρέπεται σε εμπορευματοπαραγωγό και στη συνέχεια αναγκάζεται να μεταναστεύσει στην Αμερική; Η απάντηση δίνεται μέσα από τη μελέτη της αλληλεπίδρασης μιας σειράς παραγόντων: της δομής της οικογένειας, των οικονομικών της στόχων, των διαδικασιών αναπαραγωγής της μέσω του θεσμού της προίκας, των συγκρούσεων στο εσωτερικό της ιθύνουσας τάξης της ελληνικής κοινωνίας. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Προλεγόμενα
Ι. ΑΓΡΟΤΕΣ, ΓΗ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΦΟΡΟΙ
1.1 Προβλήματα πηγών, μέτρων και σταθμών
1.2 Η γη και η παραγωγή της
1.3 Η κτηνοτροφία
1.4 Η συλλεκτική οικονομία
1.5 Οι εθνικές γαίες
1.6 Οι φόροι
ΙΙ. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΓΑΜΗΛΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
II. 1 Εισαγωγικά
ΙΙ. 2 Η δομή της οικογένειας στον ελλαδικό χώρο
ΙΙ. 3 Η κατανάλωση του οίκου
ΙΙ. 4 Γαμήλιες σχέσεις, οικονομικές σχέσεις
ΙΙ. 5 Αναγκαίοι ορισμοί
ΙΙ. 6 Ορισμένα στοιχεία του θεσμού της εξαγοράς
ΙΙ. 7 Κύκλος ζωής, γαμήλιες σχέσεις: η εξαγορά και οι συνέπειές της
ΙΙ. 8 Κύκλος ζωής, γαμήλιες σχέσεις: η προίκα και οι συνέπειές της
III. Ο ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΚΧΡΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΙΚΑΣ
III. 1 Ο οικιακός τρόπος παραγωγής
ΙΙΙ. 2 Το ύψος της προίκας
ΙΙΙ. 3 Η σύζευξη οικιακού και καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής
Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία