Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Παρουσίαση

Το ενδιαφέρον για τα πολιτεύματα των ελληνίδων Πόλεων της Αρχαίας Ελλάδος παρέμεινε αμείωτο καθ' όλο το μήκος των Νεωτέρων Χρόνων, αλλ' ιδίως από τον δέκατον όγδοον αιώνα και μετά από τότε, δηλαδή, που τα προηγμένα τμήματα του κόσμου, με έναυσμα τις φιλελεύθερες Επαναστάσεις της Αμερικής και της Γαλλίας, αναζητούν ολοένα και νέους τρόπους συμβιώσεως και διακυβερνήσεως υπό τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες του ιστορικού βίου.
Ο εορτασμός, σε διεθνή κλίμακα, των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ετών της Δημοκρατίας των Αθηναίων, προσέδωσε στο θέμα αυτό ανανεωμένο ενδιαφέρον. Στον εορτασμό αυτόν, η Ακαδημία Αθηνών έλαβε ενεργό μέρος. Και ο παρών τόμος μπορεί να θεωρείται ως ένα αφιέρωμα στην μεγάλη αυτή ιστορική επέτειο.
Εκείνο που υπεκίνησε και υποκινεί, σε παγκόσμια κλίμακα, την ιδιαίτερη προσοχή των ιστορικών είναι, φυσικά, η ταυτόχρονη ανάδυση, στην Ελλάδα των Πόλεων, μιας νέας διαστάσεως του ανθρώπου: της πολιτικής, και ενός απαράμιλλου, ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, ηθικού, πνευματικού και καλλιτεχνικού πολιτισμού. Και είναι λογικό να σκεφθεί κανείς, ότι, όσο πιο έντονα η σύγχρονη ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται την χρησιμότητα και το κύρος των πολιτισμικών αξιών, τόσο πιο πολύ θα μεγαλώνει στο μέλλον το ενδιαφέρον γι' αυτούς τους από κάθε άποψη αξιοθαύμαστους πρωταγωνιστές του πολιτισμού και της προόδου.
Είναι πολύ εύλογο το ενδιαφέρον αυτό να επικεντρώνεται στην Πόλη που αναμφισβήτητα κατέχει την πρώτη θέση στον αγωνιστικό στίβο, την Πόλη των Αθηνών κατά την περίοδο, ιδιαίτερα, κατά την οποία οι δημοκρατικοί θεσμοί συνέπεσαν εκεί με την πολιτισμική ακμή, δηλαδή κατά τον πέμπτο και τον τέταρτο αιώνα π.Χ. Μαζί με την αναγνώριση, όμως, αυτή αρχίζουν και τα προβλήματα. Τίθεται αμέσως από την αρχή το ερώτημα: Είμαστε άραγε σε θέση, εμείς οι άνθρωποι του τέλους του Εικοστού Αιώνα, να κατανοήσουμε την πρακτική σημασία κάθε ιδέας ή θεσμού που περιλαμβάνει το πολίτευμα και ο τρόπος ζωής των Αθηναίων αυτής της περιόδου; Τα στοιχεία που διαθέτουμε είναι αρκετά επεξεργασμένα από την επιστήμη ώστε να μας υποβοηθούν σ' αυτήν την προσπάθεια;
Υπάρχει ασφαλώς ένα γενικότερο πρόβλημα κατανοήσεως της Ιστορίας. Η προσπέλαση και η ουσιαστική κατανόηση κάθε εποχής της Ιστορίας είναι εγχείρημα εξαιρετικά δυσχερές. Όσον, άλλωστε, ένας πολιτισμός του παρελθόντος τοποθετείται πιο ψηλά, άλλο τόσο μεγαλώνουν οι απαιτήσεις για την καταγραφή των επιτευγμάτων και την ερμηνεία της ιδιοσυστασίας του. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Γ.Κ. ΒΛΑΧΟΣ: Πρόλογος
ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ: Η Κοινότητα των Αθηναίων και η Αθηναϊκή Δημοκρατία
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΤΑΤΑΣ: Η Αθηναϊκή Κοινωνία από τον Σόλωνα Στον Κλεισθένη ή Η Πορεία προς την Πολιτική Δημοκρατία
ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: Το Πολίτευμα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας
Γ. Κ. ΒΛΑΧΟΣ: Η Δημοκρατία των Αθηναίων Κράτος Δικαίου και Δικαιοσύνης. Η Μαρτυρία του Δημοσθένους
Γ. Κ. ΒΛΑΧΟΣ: Η Δημοκρατία και οι Διεθνείς Σχέσεις στην Πολιτική του Δημοσθένους
ΠΑΝ. Δ. ΔΗΜΑΚΗΣ: Εκδηλώσεις Δημοκρατικού Πνεύματος στους Θεσμούς του Αττικού Ιδιωτικού Δικαίου
Α. ΠΑΠΑΡΙΖΟΣ: Λόγος και η Θρησκεία ως Πολιτική Κοσμογονία στη Δημοκρατία των Αθηναίων
ΣΟΦΙΑ ΑΔΑΜ - ΜΑΓΝΗΣΑΛΗ: Η Πολιτική Παιδεία στην Κλασσική Αθήνα