ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΑΙ ΙΕΡΩΝ ΜΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Παρουσίαση

Οι μοναχοί ανά τους αιώνες διαμαρτύρονται -δίκαια τις περισσότερες φορές- ότι οι επίσκοποι δεν συμπεριφέρονται απέναντί τους ως πατέρες, αλλά ως προϊστάμενοι και μάλιστα δυναστικά ως εκ τούτου εύλογο είναι να αναζητούν ποικιλοτρόπως διεξόδους ανεξαρτησίας. Έτσι, κατά καιρούς συχνά αμφισβητείται η επισκοπική δικαιοδοσία επί των ιερών μονών και των μοναχών, οι οποίοι αναζητούν περισσότερη ανεξαρτησία έναντι των προϊσταμένων τους επισκόπων για την προαγωγή των μοναστικών ιδεωδών τους. Σπανιότερα οφείλονται σε μη ορθό εκκλησιαστικό και εκκλησιολογικό φρόνημα. Σ' αυτό συντελεί η συχνά δεσποτική και καταδυναστευτική εποπτεία των επισκόπων, μολονότι κατά το άρθρο 6 Καν.39/1972 όφειλε να είναι «πατρική και προστατευτική». Παράλληλα παρατηρείται μερικές φορές και η παραθεώρηση της σημασίας του μοναχισμού, ακόμη και η υποβάθμισή του από μερικούς επισκόπους. Ωστόσο, τα όρια των σχέσεων των δύο θεσμών είναι ήδη από αιώνες αρκούντως ξεκαθαρισμένα. Η εποπτεία του επισκόπου δεν είναι ούτε απεριόριστη ούτε ανεξέλεγκτη. Υπόκειται σε όρια και κανόνες όπως αυτοί διαγράφονται εξαντλητικά και περιοριστικά στα άρθρα 39 παρ. 2 και 6 ν. 590/1977, αλλά και στο άρθρο 6 παρ. 1 του Κανονισμού υπ' αριθ. 39/1972. Οι νομικές αυτές διατάξεις δεν εκφράζουν τίποτα άλλο, παρά το γνήσιο πνεύμα των ιερών κανόνων και της κανονικής παραδόσεως. Πέραν αυτών οι επίσκοποι δεν έχουν καμία άλλη δικαιοδοσία και τα μοναστήρια δικαιούνται να αυτοδιοικούνται, ρυθμίζοντας τα του οίκου τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Συντομογραφίες
Πρόλογος
Α. ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ
1. Η ισχύουσα νομοθεσία
2. Χαρακτήρας της εποπτείας
3. Νομικό και κανονικό έρεισμα της επισκοπικής εποπτείας
4. Η φύση της εποπτείας του επισκόπου ως λειτουργικής διακονίας
5. Η έκταση και τα όρια της εποπτείας του επισκόπου επί των Ιερών μονών
6. Η άποψη για απόλυτη διοικητική εποπτεία του επισκόπου
7. Η άποψη για απόλυτη αυτοδιοίκηση των ιερών μονών
8. Τα κανονικά όρια εποπτείας του επισκόπου
9. Υποχρέωση τηρήσεως συνταγματικών κανόνων
10. Δικαστικός έλεγχος πράξεων του επισκόπου. Σημειώσεις
Β. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
11. Κανόνες διοικήσεως της περιουσίας από το ηγουμενοσυμβούλιο
12. Διαχείριση υπό περιορισμούς
13. Δυνατοί τρόποι εκμεταλλεύσεως της μοναστηριακής περιουσίας
14. Συνετή άσκηση διαχειρίσεως
Σημειώσεις
Γ. ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
15. Η εποπτεία στο παρελθόν
16. Η εποπτεία σήμερα: Έλεγχος νομιμότητας της οικονομικής διαχείρισης
17. Διάκριση του ελέγχου νομιμότητας από τον έλεγχο σκοπιμότητας
18. Ειδικότερες ρυθμίσεις. Έγκριση προϋπολογισμού και απολογισμού
Σημειώσεις
Δ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΙΕΡΩΝ ΜΟΝΩΝ (Δεν είναι αναγκαία η έγκριση του επισκόπου)
19. Το ζήτημα
20. Η θέση της νομολογίας
21. Κριτική
22. Τα όρια της επισκοπικής εποπτείας επί των ιερών μονών και η προσφυγή στη Δικαιοσύνη
23. Η εξάρτηση του δικαιώματος των ιερών μονών για δικαστική προστασία από την έγκριση του επισκόπου είναι αντίθετη στο άρθρο 20 Σ. και 6 παρ. 1 Ε.Σ.Δ.Α.
24. Ατέλεια ιερών μονών
25. Δικαστική προστασία κληρικών και μοναχών
26. Παραίτηση κα συμβιβασμός
Σημειώσεις
Ε. ΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΜΟΝΩΝ
27. Ιστορικό παρελθόν. Κτητορικά τυπικά
28. Εσωτερικοί Κανονισμοί
Σημειώσεις
Στ. Η "ΕΓΚΡΙΣΗ" ΤΗΣ ΚΟΥΡΑΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΧΩΡΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 39 ΠΑΡ. 6 Ν. 590/1977
29. Το ζήτημα ως μέρος των συνολικών σχέσεων επισκόπου και μονών
30. Η είσοδος στο μοναχικό βίο
31. Το στάδιο της δοκιμασίας
32. Η κουρά
33. Τί ορίζουν οι Ιεροί Κανόνες
34. Τί ορίζει το πολιτειακό δίκαιο
35. Ερμηνεία του όρου "εγκρίσεως", συμφωνά με τους Ιερούς Κανόνες
36. Επίλυση διαφωνίας επισκόπου και ιεράς μονής σε περίπτωση αρνήσεως κουράς
Σημειώσεις
Ζ. ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ
37. Δικαιούνται οι ιερές μονές να ασκούν εμπορία;
Σημειώσεις
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ