Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο του Φίλιππο Βιόλα είναι το έκτο της σειράς "Κοινωνικές Επιστήμες" που έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο περίπου χρόνια οι εκδόσεις μας και με την οποία φιλοδοξούμε να συμβάλουμε στο διάλογο γύρω από επίκαιρα και ζωτικά ζητήματα της κοινωνίας μας. Στα πλαίσια αυτού του στόχου παρουσιάζουμε και αυτό το νέο βιβλίο της σειράς, το οποίο ήδη έχει προκαλέσει έναν αντίστοιχο γόνιμο διάλογο στην Ιταλία.
Το έργο αρχικά ήταν μια σειρά πανεπιστημιακών σημειώσεων, υπό μορφή βιβλίου, για το μάθημα της Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης "La Sapienza)" όπου διδάσκει ο συγγραφέας.
Η έκδοση αυτή, των αρχών της δεκαετίας του '80, γρήγορα εξαντλήθηκε γιατί το βιβλίο βρήκε ανταπόκριση σ' ένα κοινό πολύ ευρύτερο από το στενά πανεπιστημιακό, ένα κοινό που επιθυμούσε να συμμετάσχει στον προβληματισμό και στο διάλογο γύρω από φλέγοντα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα της εποχής. Ήταν μια εποχή που χαρακτηριζόταν από το ερμητικό κλείσιμο των χώρων πολιτικού διαλόγου μετά από την υποχώρηση των κινημάτων της προηγούμενης δεκαετίας.
Ο διάλογος γύρω από την προβληματική αυτού του βιβλίου συνεχίστηκε παρά το γεγονός ότι είχε από χρόνια εξαντληθεί και ήταν συνεπώς δυσεύρετο. Οι ενδιαφερόμενοι αναπαρήγαγαν το κείμενο με διάφορους τρόπους, διανθίζοντάς το με υπογραμμίσεις και σχόλια.
Όπως σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογό του στην ιταλική έκδοση του 1989, "ταυτόχρονα μού ασκήθηκε τόση πίεση για την επανέκδοση του κειμένου, που κατέληξα να ξεπεράσω τους δισταγμούς που είχα". Το κείμενο ξαναδουλεύτηκε σε βάθος, συστηματοποιήθηκε και αναδιαρθρώθηκε ώστε τελικά προέκυψε ένα νέο έργο, το έργο που παρουσιάζεται σήμερα στον Έλληνα αναγνώστη. Και η έκδοση του 1989 εξαντλήθηκε και το 1990 υπήρξε ανατύπωση.
Η ανταπόκριση του ιταλικού αναγνωστικού κοινού -και, ελπίζουμε, και του ελληνικού- οφείλεται και στο γεγονός ότι το κείμενο ασχολείται με ζητήματα που απασχολούν τον καθένα μας, αφού τα ζούμε καθημερινά, και μας προκαλούν δυσφορία και άγχος. Τα ζητήματα αυτά της καθημερινής ζωής των συγκεκριμένων ανθρώπων δεν παρουσιάζονται απλά, απαριθμητικά, αλλά εντάσσονται σ' ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο, και αναζητείται η ερμηνεία τους με βάση μια "υπόθεση ανάγνωσης" -όπως λέει ο συγγραφέας- της σημερινής κοινωνίας. [...] (Από το σημείωμα του έλληνα εκδότη)

Περιεχόμενα

Σημείωμα του έλληνα εκδότη
Εισαγωγή: Ορισμός της αφηρημένης κοινωνίας
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ
1ο κεφ. Το αφηρημένο άτομο
Το αφηρημένο άτομο ως καθαρή λειτουργία της καπιταλιστικής αξιοποίησης
Αφηρημένο άτομο και συγκεκριμένο πρόσωπο
Συγκεκριμένη ύπαρξη και κοινωνική αφαίρεση
Ο διαχωρισμός ανάμεσα στο πρόσωπο και τις ανθρώπινες ιδιότητες
Η αντιπαράθεση μεταξύ του ατόμου και των ιδιοτήτων του
Η ανάγκη της υπαρξιακής επανενσωμάτωσης
Από την υπαρξιακή δυσφορία στη φυγή του τεχνητού κόσμου των ναρκωτικών
2ο κεφ. Οι αφηρημένες κοινωνικές σχέσεις
Η αποϋποκειμενοποίηση των κοινωνικών σχέσεων
Η αφηρημένη κοινωνικότητα
Η απομόνωση του προσωπικού μέσα στο ατομικό
Η δυσκαμψία των βαθιών διαπροσωπικών σχέσεων
3ο κεφ. Ο αφηρημένος πλούτος
Συγκεκριμένος πλούτος και αφηρημένος πλούτος
Η προσταγή του χρήματος πάνω στον κοινωνικό πλούτο
Η κοινωνική σύγκρουση μεταξύ της αξίας χρήσης και της ανταλλακτικής αξίας
4ο κεφ. Οι αφηρημένες αξίες
Το σύστημα αξιών στην αφηρημένη κοινωνία
Οι αφηρημένες αξίες ως ταξικές αξίες
Η ιεραρχία των αξιών στην αφηρημένη κοινωνία
Ατομικές επιλογές και κοινωνική αφαίρεση
Η ασάφεια των αφηρημένων αξιών
5ο κεφ. Ο αφηρημένος χρόνος
Υπαρξιακός χρόνος και αφηρημένος χρόνος
Ο χρόνος ως χρόνος ζωής
6ο κεφ. Κοινωνική αφαίρεση και καθημερινή ζωή
Καθημερινή ζωή και χρήση της εργατικής δύναμης
Η ιδιοποίηση της κοινωνικής ζωής από την πλευρά του κεφαλαίου
Ο διαχωρισμός μεταξύ εργασίας και ζωής
Καθημερινές ανάγκες και καπιταλιστική αξιοποίηση
7ο κεφ. Κοινωνική αφαίρεση και ποιότητα ζωής
μεταξύ φυσικού περιβάλλοντος και πυρηνικού κινδύνου
Καπιταλιστική οργάνωση της κοινωνίας και ποιότητα ζωής
Κοινωνική αφαίρεση και φυσικό περιβάλλον
Κοινωνική αφαίρεση και πυρηνικός κίνδυνος
8ο κεφ. Πολιτική αφαίρεση και κοινωνικά αιτήματα
Η αφαίρεση ως λειτουργία της πολιτικής
Πολιτική αφαίρεση και κοινωνικές ανάγκες
Η αφαίρεση ως σύστημα παράκαμψης των κοινωνικών αιτημάτων
Τα κοινωνικά αιτήματα ως προϊόντα της πολιτικής αφαίρεσης
9ο κεφ. Η κοινωνική αφαίρεση ως σύστημα
Η αφαίρεση ως σύστημα κοινωνικής αδιαφορίας
Η κοινωνική αφαίρεση ως σύστημα τυποποίησης
Η κοινωνική αφαίρεση ως σύστημα κυριαρχίας
Σύστημα αφαίρεσης και κοινωνικές ανάγκες
Σύστημα αφαίρεσης και κοινωνικές επιθυμίες
Σύστημα αφαίρεσης και "ορατότητα" των κοινωνικών αποστάσεων
Παράρτημα: Υλική αφαίρεση και κοινωνική αφαίρεση
ΜΕΡΟΣ 2ο: Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΑΣ
Εισαγωγή: Από το σύστημα της αφαίρεσης στη διαδικασία της απροσδιοριστίας
10ο κεφ. Η τεχνική απροσδιοριστία της εργασίας
Η τεχνικά απροσδιόριστη εργασία
Η απροσδιοριστία στην εκπαίδευση των δυνάμεων εργασίας
Εκπαιδευτικό σύστημα και παραγωγικό σύστημα στη διαδικασία απροσδιοριστίας
Η αποϋποκειμενοποίηση της εργασίας
Η αντικειμενοποίηση της εργασιακής διαδικασίας: από τη μηχανοποίηση στην αυτοματοποίηση
Παράρτημα: Τεϊλορισμός και αποϋποκειμενοποίηση της εργασίας
11ο κεφ. Η κοινωνική απροσδιοριστία της εργασίας
Η απροσδιοριστία της εργατικής δύναμης στην αγορά της εργασίας
Η ευκαμψία της εργατικής δύναμης ως υπαρξιακή απροσδιοριστία
Η απροσδιοριστία της αμοιβής
Η απροσδιοριστία της εργασιακής υποχρέωσης
Η απροσδιοριστία της σχέσης εργασίας
Η κοινωνική σημασία της "θέσης εργασίας"
Ο πειραματισμός της απροσδιοριστίας της απασχόλησης: η διπλή αγορά της εργασίας
Οι μορφές της ακανόνιστης εργασίας
Το σχίσμα ανάμεσα σε υποκείμενο και εργασιακή προσφορά
Η θεσμοποίηση της αστάθειας της σχέσης εργασίας
Η απροσδιοριστία στη διαδικασία μετασχηματισμού της εργασίας
Τεχνολογική ανανέωση και απροσδιοριστία της εργασίας
Αποσταθεροποίηση του συστήματος των επαγγελμάτων και κοινωνική αβεβαιότητα
12ο κεφ. Η άρνηση της ανθρώπινης εργασίας
Άρνηση της ανθρώπινης εργασίας και κοινωνική απροσδιοριστία
Οι μορφές της άρνησης της ανθρώπινης εργασίας
Η άρνηση της ανθρώπινης εργασίας ως σύστημα κοινωνικού αποκλεισμού
13ο κεφ. Η απροσδιοριστία της κοινωνικής ζωής [...]
ΥΛΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ Μ