ΣΑΤΙΡΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ

Παρουσίαση

Τα "Σατιρικά Γυμνάσματα" θα γεννηθούν στον απόηχο της συντριβής του 1897. Και όχι μόνο. Ο λόγος τους θα ενσωματώση εκείνα τα στοιχεία των πολιτικών αρχών τα οποία θα οδηγήσουν στην επανάσταση του 1909, στον Βενιζέλο και, εν τέλει, στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
Αυτή η διπλή πρόθεση ("δίψυχη" θα την έλεγε, ίσως, ο Παλαμάς) είναι η αιτία της αποτυχίας των "Σατιρικών Γυμνασμάτων" να υπάρξουν ως ποιήματα. Η πάκτωση της οργισμένης, στηλιτευτικής διάθεσης και του διδακτικού, αναμορφωτικού τρόπου θα τελεστή στο επίπεδο του προγραμματισμού και της ηθικής. Η ασφαλέστερη μέθοδος για να ακυρώσης το ποίημα. Παραφράζοντας μια ρήση του Θέμελη για το Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (ποίημα το οποίο αποτυγχάνει παρομοίως αλλά δι' ετέρου τρόπου και σε άλλα σημεία) θα έλεγα ότι ο Παλαμάς υψώθηκε για να συναντήσει τον Αρχίλοχο και τον Σόλωνα αλλά ξεστράτισε και βρήκε τους αδελφούς Σούτσους. (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

ΠΡΩΤΗ ΣΕΙΡΑ
Στόνα χέρι την απολλώνια λύρα
Άυλος, πνοή απαλή, μιαν αύρα σε είχε
Φασουλήδες, μακριά, κ' εσείς, παλιάτσοι!
Όχι λόγια χοντρά και λόγια κούφια
Πολεμάς να στυλώσης, κυβερνήτη
Ανήμπορος εγώ είμαι και με τρώει
Ανήμπορος ας είμαι κι ας με τρώει
Οι κηφήνες, οι βάτραχοι, κ' οι ακρίδες
Του τυράννου συντρίφτε τους χαλκάδες
Μια κιθάρα ορφική παρατημένη
Της φλόγιζε κ' η αγάπη την καρδιά
Του διαλέχτου ή του πλήθους, θες δε θέλεις
Η ζωή μου περνά σκυμμένη σκλάβα
Η τύχη μας αντάμωσε τους δυο
Πεθαίνω γύρω ελάτε οι κληρονόμοι
Μακάριοι που πεινάν και που διψάνε
Χαλκόπλαστος για πάντα καβαλλάρης
Μπροστά η ζωή, κι όποια ζωή το πίσω
Ο κόλακας κι ο ψεύτης χαλασμοί σου
Ποιητή, και η λυρική σου τούτη οργή
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ
Στ' ακάθαρτα κυλήστε μας του βούρκου
Πρόγονους πάρε, απόγονους, δαιμόνους
Ζαγάρια και τσακάλια και κοκόροι
Σκύλος κοκκαλογλύφτης φέρνει γύρα
Οι βωμοί συντριμμένοι, και σβυσμένα
Τα κεφάλια του Γένους και του Κράτους
Κουνιέται, πήρε δρόμο το συνάφι
Και για μούντζα ο λαός και για λιβάνι
Οι μεγάλες πατρίδες δε μετριένται
Δεν ξέρω εγώ κανένα θεό Χρέος
Είσαι; -Η Ζωή. -Δε με φελάς στο ράφι
Τα ονείρατ' απαλά, σκληρά τα έργα
Όποιος στοχαστικός, σα γιαταγάνι
Σαν πεντάμορφη, σαν την κυρά Κάλω
Στο αίμα μου κρατώ κι από μια στάλα
Καραϊσκάκης; Σκεντέρμπεης; Όχι. Ο μάγος
Γυναίκα, αν θες αντρίκεια να δουλέψης
Ονειρεύομαι, πλάθω, ζω το στίχο
Ιδεολόγοι και νιτερεσολόγοι
Της σκέψης και της πράξης πολέμαρχοι
Φιλόσοφος ο νους, νεφελοχτίστης
Κ' εγώ, προφήτη Σκάλδε, επαναστάτης
Εκείνος μέσ' στο δρόμο που γυρίζει
Τα παλάτια. Κι αυτά; -Και τι με τούτο;