ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΥ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ

Παρουσίαση

Την αρχήν και πρόοδον της τυπογραφίας εν Ελλάδι από των σκοτεινών ετών της δουλείας μέχρι της επαναστάσεως του 1821 πραγματεύεται ο Παύλος λάμπρος εις σειράν δημοσιευμάτων εις τα περιοδικά Χρυσαλλίς και Πανδώρα των ετών 1866-1867, συνοπτικώτερον δε εις τον Παρνασσόν και την Εστίαν της εποχής εκείνης.
Ο Παύλος Λάμπρος, εκ των επιφανεστέρων λογίων του ιθ' αιώνος, διεκρίνετο δια την άκραν αυτού φιλομάθειαν και εργατικότητα, διεκρίθη δε ιδιαιτέρως διά τας λίαν αξιόλογους αυτού ερεύνας εις την νομισματολογίαν. Συνέγραψε σημαντικά έργα αναφερόμενα εις την νομισματικήν, αλλά και πραγματείας αναφερομένας εις την νεωτέραν ελληνικήν φιλολογίαν και ιστορίαν.
Είχεν αρχίσει την συγγραφήν μελέτης περί της τυπογραφίας εν Ελλάδι, της οποίας το πρώτον μόνον μέρος εδημοσιεύθη. Ο Παύλος Λάμπρος απέθανεν εν Αθήναις τω 1881.
Ότε επραγματοποιήθη εις την Ευρώπην η σπουδαιοτάτη ανακάλυψις της τυπογραφίας, το Βυζαντινόν κράτος, καταπονηθέν εκ της φραγκικής κατακτήσεως εδέχετο ήδη το θανάσιμον πλήγμα υπό των οθωμανικών ορδών. Η πλήρης κατάκτησις της Ελλάδος δεν εβράδυνε να πραγματοποιηθή και ήδη βαθύ σκότος εκάλυπτε την χώραν, ότε η Δυτική Ευρώπη εφωτίζετο υπό των ακτίνων της αναγεννήσεως της τέχνης και του πολιτισμού.
Το έθνος ημών εν πικρά δουλεία διατελούν δεν ηδυνήθη να επωφεληθή της εφευρέσεως του τόπου εν τη κυρίως Ελλάδι. Αι πρώται όμως ελληνικαί εκδόσεις επραγματοποιήθησαν εν Ιταλία, όπου είχον μεταβή Έλληνες λόγιοι φεύγοντες το δόλιον ήμαρ. Το πρώτον ελληνικόν βιβλίον ετυπώθη εν Μεδιολάνοις τω 1476, ήτο δε τούτο η Γραμματική του Λασκάρεως. Δεν εβράδυναν να ιδρυθώσι και ελληνικά τυπογραφεία εις τινας πόλεις της Ιταλίας και δη και εν Ρώμη, Ενετία, Φλωρεντία, αίτινες απέβησαν σπουδαία κέντρα καλλιεργείας των ελληνικών γραμμάτων και του κλασσικού πολιτισμού.
Πρώτος εισήγαγε την τυπογραφίαν εις την Ελλάδα ο σοφός και προοδευτικός Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρης, όστις απέστειλεν επί τούτω εις Αγγλίαν τον ιερομόναχον Νικόδημον Μεταξάν, εκ Κεφαλληνίας ορμώμενον, ίνα εκμάθη την τυπογραφικήν τέχνην. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Παναγιώτης Φ. Χριστόπουλος, Εισαγωγή
Η τυπογραφική πρωτοπορία της Κίνας και της άλλης Άπω Ανατολής
Η ευρωπαϊκή τυπογραφική επανάσταση
Η αυγή της ελληνικής τυπογραφίας
Η μαχόμενη τυπογραφία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας
Η εθνική (κρατική) τυπογραφία
Η δραστηριοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας
Η συμβολή του Παύλου Λάμπρου στην ιστορία της ελληνικής τυπογραφίας
Παύλου Λάμπρου, Περί της αρχής και προόδου της τυπογραφίας εν Ελλάδι
Παράρτημα
Γεώργιος Λαγανάς, Η ζωή και το έργο του Παύλου Λάμπρου
Γεώργιος Λαγανάς, Εργογραφία Παύλου Λάμπρου
Ελληνική Βιβλιογραφία 1821-1832 (επιμέλεια Γεώργιος Λαγανάς)