Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΥΡΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ

Παρουσίαση

Αξίζει όσο λίγα να φωτιστεί η ζωή των ανθρώπων των Δόλων, και γενικότερα της Μεσσηνιακής Μάνης και της Καλαμάτας, πού 'ζησαν εδώ και τρεις αιώνες σ' αυτό τον τόπο -σαν να 'ναι χρέος, όχι τόσο προς αυτούς, αλλά περισσότερο προς εμάς-, για να αποκαταστήσουμε μιαν αλήθεια ανασυνθέτοντας εικόνες χαμένες για κοινωνίες και εποχές, για να μπορέσουμε, έτσι, να μετρήσουμε την πραγματική απόσταση που διανύσαμε κάτω από την πίεση του "αστικού πολιτισμού".
Μέσα από τούτη εδώ τη μικρή μελέτη στοιχειοθετείται η άποψη πως στο πλαίσιο των παραδοσιακών κοινωνιών η αξιοπρέπεια και η προσωπικότητα της γυναίκας διασφαλίζονταν από νόμους εθιμικούς, ίσως πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι στο νομικό κράτος του 21ου αιώνα.
Τα έγγραφα αποτυπώνουν συνήθειες που αφορούν στην κοινωνία της Μεσσηνιακής Μάνης διακόσια πενήντα χρόνια πριν. Αν λάβουμε υπόψη μας τους αργούς ρυθμούς μεταβολής των παραδοσιακών αυτών κοινωνιών, μπορούμε με ασφάλεια να δεχτούμε ότι η ζωή τους ξεπερνά κατά πολύ τις χρονολογίες των εγγράφων. Και οι συνήθειες αυτές θέλουν να διαφυλάττουν τη Γυναίκα κυρία του εαυτού της και των υπαρχόντων της.
Και πέρα από τα συμπεράσματα αυτά, τα περισσότερα έγγραφά μας προβάλλουν τη δεινότητα λόγου των δημιουργών τους, διασώζοντας λαϊκούς γλωσσικούς τύπους που μετατρέπουν τυπικά κείμενα συναλλαγών σε αφηγήματα με αξία λογοτεχνική.
Η αναφορά στο θεσμό της προίκας και στη γυναίκα κυρία περιουσίας της Μεσσηνιακής Μάνης στηρίχτηκε σε δεκαέξι έγγραφα συνταγμένα από το 1745 ως το 1864. Τα περισσότερα μαρτυρούν για υποθέσεις των κατοίκων κυρίως των Δολών Αβίας, χωριού της Μεσσηνιακής Μάνης, που απέχει 20 χλμ. περίπου από την Καλαμάτα, και κατοίκων των γύρω περιοχών. [...] (Αντί προλόγου)

Περιεχόμενα

Αντί προλόγου
Α'. ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ
Β'. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΥΡΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
Γ'. ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
1. Ομολογία πώλησης της οικίας του Νικολάκη Καλιακούνη
2. Περί της διαθήκης της θεια-Σταυριανής
3. Τύπος προικοσυμφώνου
4. Περί επιστροφής προικός θανούσης γυναικός
5. Προικοσύμφωνο Χριστόδουλου Κουγιάκη και Παναγιώτας Στασινού Τζανετάκη
6. Προικοσύμφωνο Δημητρίου Ηντάκη και Στεκούλας Πιεράκου
7. Διαθήκη του Παναγιώτη Μεράκη
8. Ομολογία πώλησης αγρού του Νικολή Καραμπατέα και της γυναικός του
9. Προικοσύμφωνο Στασινού Κουγέα και Άννας Γαϊτανάρου
10. Προικοσύμφωνο Χριστόδουλου Κουγέα και Στεκούλας του παπα-Σπύρου
11. Διαθήκη Χριστοδουλίνας Κούγαινας
12. Περί επιστροφής προικός
13. Αποδεικτικό έγγραφο της οικογενείας Κων. Κυριακού
14. Υποσχετικό αποδεικτικό έγγραφο του Κωνσταντίνου Κυριακού προς τη σύζυγό του Αικατερίνη Πανάγου Τζάνε
15. Γνωμοδότηση του Γεράσιμου Παπαδόπουλου περί των αξιώσεων του Αθανασίου Τζάνε επί της μητρικής περιουσίας της γυναικός του
16. Προικοσύμφωνο Αριστείδη Ρουσσάκη και Πεζεχρούλας Κούγαινας
Δ'. ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ