Τα νησιά του Αιγαίου

Παρουσίαση

Το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου ήταν ανέκαθεν μια νομική διαμάχη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ως ιστορικός, προσπαθούσα να δώσω και μια διαφορετική πτυχή του ζητήματος, όταν δίδασκα στους ανώτερους αξιωματικούς στη Σχολή Πολέμου στη Θεσσαλονίκη, όπου για πολλά χρόνια διετέλεσα τακτικός ομιλητής για τα εθνικά θέματα, όπως και στους φοιτητές μου στο Α.Π.Θ.
Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών με τη συχνή αναφορά των Τούρκων στους Βαλκανικούς Πολέμους, στη Συνθήκη του Λονδίνου και στην απόφαση των Έξι Δυνάμεων του 1914 έχουν καταστήσει απαραίτητη την ανάγκη να διευκρινιστούν ορισμένα από τα γεγονότα της περιόδου αυτής. Απαντήσεις σε καίρια ιστορικά ερωτήματα που σχετίζονται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις της περιόδου 1912-1914 δίνονται στο παρόν πόνημα.
Στόχος του βιβλίου είναι να αποδομήσει πλήρως τις τουρκικές θέσεις, όπως αυτές έχουν εκφραστεί στα πρόσφατα υπομνήματα της Τουρκίας στον Ο.Η.Ε. Ο συγγραφέας του βιβλίου έχει επιλέξει να απαντήσει σε επτά συν ένα καίρια ερωτήματα, τα οποία αποτελούν και τα βασικά σημεία τριβής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Δεν αντικρούει τις τουρκικές θέσεις με νομικά επιχειρήματα αλλά βασιζόμενος στο πλούσιο αρχειακό υλικό της εποχής, κάνοντας εκτεταμένη χρήση των βρετανικών και οθωμανικών διπλωματικών εγγράφων. Σκοπός του συγγραφέα είναι να ενισχύσει τις θέσεις της Ελλάδας μέσα από την ιστορική έρευνα και να καταδείξει μια εναλλακτική διάσταση του όλου ζητήματος.
Η επανεκλογή Ερντογάν στο προεδρικό αξίωμα σηματοδοτεί ανάμεσα στα πολλά ότι θα συνεχιστεί η πολιτική της Τουρκίας να θέτει θέμα ολικής αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, όπως έχει καταστεί σαφές με τις τρεις επιστολές του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ Φεριντούν Σινιρλιόγλου. Οι επιστολές έχουν ως κεντρικό άξονα την σύνδεση της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών με τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Η πρόθεση της τουρκικής αντιπροσωπίας ήταν εμφανής από την πρώτη επιστολή, όπου και γίνεται η άμεση σύνδεση της αποστρατιωτικοποίησης με το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Από την στιγμή που η Ελλάδα παραβιάζει, κατά τους Τούρκους, τις συμβατικές της υποχρεώσεις ως προς την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, έχει απολέσει και τα δικαιώματά της που απορρέουν από τις υπογραφείσες διεθνείς συνθήκες. [...] (Από τον πρόλογο του Βασ. Κόντη)

Περιεχόμενα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΡ. ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΝΟΓΛΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Β. ΚΟΝΤΗ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΠΟΙΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΞΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΤΟ 1913;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Ι. COMMUNICATION ROM TEWFIK PASHA. LONDON, D. DECEMBER 30, 1913. R. DECEMBER 31, 1913
II. MUNIF BEY A SAID HALIM PACHA PETERSBOURG, LE 31 DECEMBRE 1913. TELEGRAMME CHIFFRE Νo 757
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΠOIOI ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΚΑΝ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟΠΟΙΗΣΗ/ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΒΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΟI ΕΞΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ TOY 1914 ΕΠΙΔΙΚΑΣΑΝ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ Β.Α. ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΕ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ TOY Β.Α. ΑΙΓΑΙΟΥ TO 1914;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ΟΙ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ 1914 ΚΑI ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΠΟΤΕ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΤΗΝ DE JURE ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ Β.Α. ΑΙΓΑΙΟΥ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ΤΑ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΩΝ EΞΙ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΗΣ 13ΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ TOY 1914
I. Αποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Β. Ήπειρο
II. Παραχώρηση της νήσου Σάσωνος στην Αλβανία
III. Παραχώρηση της Ίμβρου, της Τενέδου και του Καστελόριζου στους Τούρκους
IV. Ουδετεροποίηση των Στενών της Κέρκυρας
Συμπέρασμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΛΟΓΟ TO AΡΘΡΟ 12 ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 13ΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ TOY 1914;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΜΑΞΙΜ ΒΕΫΓΚΑΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΝΟ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ 13 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΤΟΥ 1914;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8:
ΕΡΩΤΗΣΗ: ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ;
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ Η.Π.Α. ΣΤΗΝ ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
- RECORD OF THE THIRD MEETING OF THE COUNCIL OF FOREIGN MINISTERS, LANCASTER HOUSE, LONDON, SEPTEMER 14, 1945, 11 A.M.
- UNITED STATES DELEGATION MINUTES OF THE SIXTH MEETING OF THE COUNCIL OF FOREIGN MINISTERS, LONDON, SEPTEMBER 17, 1945 11 A.M.
- UNITED STATES DELEGATION RECORD, COUNCIL OF FOREIGN MINISTERS, SECOND SESSION, FOURTH MEETING, PARIS, APRIL 29, 1946, 4 P.M.
- UNITED STATES DELEGATION RECORD, COUNCIL OF FOREIGN MINISTERS, SECOND SESSION, TWENTY-EIGHTH MEETING, PALAIS DU LUXEMBOURG, PARIS, JUNE 27, 1946, 4 P.M.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1911-1947
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. ΕΓΓΡΑΦΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
I. SAID HALIM PACHA AUX AMBASSADEURS OTTOMANS CONSTANTINOPLE, LE 8 AVRIL 1914
II. SAID HALIM PACHA AUX REPRESENTANTS A L'ETRANGER CONSTANTINOPLE, LE 12 AVRIL 1914
B. ΕΓΓΡΑΦΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
I. SIR EDWARD GREY TO SIR F. CARTWRIGHT. FOREIGN OFFICE, DECEMBER 18, 1912
II. SIR EDWARD GREY TO SIR F. ELLIOT. FOREIGN OFFICE, JANUARY 9, 1913
III. SIR EDWARD GREY TO SIR R. ROOD. FOREIGN OFFICE, MAY 19, 1913
IV. SIR EDWARD GREY TO SIR F. CARTWRIGHT. FOREIGN OFFICE, MAY 30, 1913
V. SIR EDWARD GREY TO SIR F. ELLIOT. FOREIGN OFFICE, JUNE 4, 1913
VI. SIR EDWARD GREY TO SIR F. ELLIOT. FOREIGN OFFICE, AUGUST 6, 1913
VII. SIR EDWARD GREY TO SIR F. BERTIE. FOREIGN OFFICE, DECEMBER 12, 1913
VIII. SIR EDWARD GREY TO SIR G. BUCHANAN. FOREIGN OFFICE, APRIL 27, 1914
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΥΝΟΨΗ

Φιλολογική θεώρηση: Ιουλία Δημοπούλου