ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ

Παρουσίαση

Κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες παρατηρείται μια πρωτοφανής και συνεχώς επιταχυνόμενη ανάπτυξη των μουσείων στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, από πλευράς τόσο θεσμού όσο και κτιριακής υποδομής. Η ανάπτυξη αυτή είναι τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική.
Το φαινόμενο δεν είναι χωρίς προηγούμενο. Από τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε δημιουργήθηκε ο θεσμός του μουσείου, με τη σημερινή του έννοια, και κτίστηκαν τα πρώτα κτίρια μουσείων, μέχρι το τέλος του αιώνα, παρατηρήθηκε, τηρουμένων των αναλογιών, ανάλογη έκρηξη.
Στις σημερινές, βιομηχανικά ανεπτυγμένες και εύπορες, κοινωνίες της "ύστερης νεωτερικότητας" το μουσείο έχει γίνει ένα από τα sine qua non ιδρύματα πολιτιστικού εξοπλισμού, και μάλιστα αυτό που έχει τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, χρησιμοποιείται ως ναυαρχίδα μεταξύ των κτιρίων κύρους τόσο σε μητροπόλεις όσο και σε κωμοπόλεις ή κώμες με στοιχειώδεις φιλοδοξίες προβολής και ανάπτυξης.
Το μουσείο είναι δημοφιλέστατος τόπος επίσκεψης σχολικών τάξεων κατά το πρόγραμμα μαθημάτων, οικογενειών κατά την έξοδο του σαββατοκύριακου, και φυσικά μαζών από τουρίστες κατά την ατομική ή οργανωμένη επέλαση σε άγνωστους τόπους. Τα εγκαίνια της επανέκθεσης μιας μόνιμης συλλογής ή, ακόμη περισσότερο, μιας πανάκριβα οργανωμένης θεματικής έκθεσης γίνονται δημόσιο θέμα συζήτησης και προσελκύουν αφάνταστους αριθμούς επισκεπτών.
Το μουσείο αποτελεί το πιο περιζήτητο αντικείμενο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού για το διεθνές αρχιτεκτονικό star system, έχει αναχθεί σε αιχμή του δόρατος για πειραματισμό κάθε νέας αρχιτεκτονικής ιδέας ή τάσης, με απόσταση περισσότερο από κάθε άλλη κτιριακή κατηγορία. Έχει γίνει όργανο αστικής ανάπλασης σε υποβαθμισμένες περιοχές μεγάλων πόλεων, εργαλείο δημοτικής ή κρατικής πολιτικής για τη διαμόρφωση ή αναβάθμιση του προσώπου ολόκληρων μεγαλουπόλεων, όπως η Φρανκφούρτη, το Παρίσι ή το Βερολίνο, ή και περιφερειακών πρωτευουσών, όπως το Μπιλμπάο.
Το επαγγελματικό προφίλ του ειδικού για τα μουσεία, με δίπλωμα οργανωμένων μεταπτυχιακών σπουδών, δημιουργήθηκε μόλις πριν από περίπου τριάντα χρόνια, και ο όρος Μουσειολογία μόλις πριν από περίπου είκοσι, ακριβώς παράλληλα με την τελευταία "έκρηξη" του μουσείου. Το μουσείο μπήκε στη ζωή μας για τα καλά - πήγα να πω "όπως η τηλεόραση"...
Γιατί συμβαίνει αυτό; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΤΟ ΘΕΜΑ
Το φαινόμενο και το ερώτημα
Μέθοδος και ορολογία
ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
Κοινωνική εξέλιξη
Εξέλιξη της επιστήμης και της επιστημολογίας
Φιλοσοφία
ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Καταγωγή και προέλευση
Ο 19ος αιώνας
Ο εκθεσιακός σχεδιασμός κατά τον 19ο αιώνα
Μοντερνισμός
Ο εκθεσιακός σχεδιασμός κατά τον Μοντερνισμό
"Νέα Μουσειολογία και Μεταμοντερνισμός"
Εκθεσιακός σχεδιασμός και κτίρια μουσείων
Οι συνέπειες στον κτιριακό σχεδιασμό μουσείων
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ-ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Κριτική της κτιριολογικής οπτικής, η αρχιτεκτονική ως αναπαράσταση, αρχιτεκτονικός πολιτισμός και γλωσσολογική αναλογία
Η πολιτισμο-κεντρική οπτική:
- Επίπεδο κοινωνικής πρακτικής
- Επίπεδο ιδεολογίας, στιλ
- Ιδεολογία και στιλ του μουσείου στην νεωτερικότητα
Ένα εμβόλιμο σύγχρονο παράδειγμα
Τελικά σχόλια
Δύο (συν μία) υποθέσεις εργασίας
Επιστροφή στις αρχικές ερωτήσεις
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ