ΗΘΙΚΗ

Παρουσίαση

Στην «Ηθική» του Σπινόζα συνδέονται συστηματικά οι διαφορετικές διαστάσεις της φιλοσοφίας, η μεταφυσική, η γνωσιολογία, η ηθική και η πολιτική. Μέσω της γεωμετρικής δομημένης επιχειρηματολογίας του έργου, υποστηρίζεται η ενότητα σώματος και πνεύματος, η ισοδυναμία του φιλοσοφικού λόγου με την πράξη, και αναπτύσσεται η δυνατότητα μετασχηματισμού του ανθρώπου και της κοινωνίας, από την κατάσταση της δουλείας στην ελευθερία. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

[...] Μια σύγχρονη, εξαιρετικά επιμελημένη μετάφραση της Ηθικής του Σπινόζα είναι προσφορά στην ελληνική γλώσσα, η οποία αξίζει να πανηγυριστεί - αν σκεφτεί κάποιος μάλιστα ότι η προηγούμενη αξιοπρεπής μετάφραση που διαθέταμε είναι του 1913 (από τον Ν. Κουντουριώτη, στην καθαρεύουσα, που επανακυκλοφορεί προσφάτως από τις εκδόσεις Δωδώνη). Όχι μόνον επειδή πρόκειται για ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας φιλοσοφικής γραμματείας, αλλά κι επειδή παραμένει ένα έργο αναπάντεχα ζωντανό, πεδίο διασταύρωσης και δοκιμασίας πολλών ερμηνευτικών εγχειρημάτων στα οποία διακυβεύονται κρίσιμοι προσανατολισμοί του παρόντος. Το πρόβλημα μιας οριστικής απόδοσης της ορολογίας του Σπινόζα απέχει πολύ από να έχει επιλυθεί, δεδομένου ότι και η στοιχειωδέστερη μετάφραση τέτοιων έργων είναι ήδη ερμηνεία. Η συμβολή των συντελεστών αυτού του τόμου, προσεκτική και θεωρητικά έντιμη, εδραιώνει ασφαλώς ένα νέο κεκτημένο επί του οποίου μπορεί να συνεχιστεί παραγωγικά η συζήτηση..." (ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 21-8-2009)

[...] Ο Σπινόζα μιλάει συχνά, πολύ συχνά για παραλήρημα (λήρος = βλακεία). Στο κέντρο των αρνητικών συλλογισμών του βρίσκονται ο προσωπικός Θεός και το ανθρωπομορφικό σύμπαν. Ουσιαστικά, πρόκειται για προφανώς απόλυτη απόρριψη της θεολογίας, του δόγματος και της υπέρβασης. Πού βρίσκεται, λοιπόν, το παραλήρημα; Οι έννοιες του καλού και του κακού (αμαρτήματος είναι απατηλές όσο και η επίκληση της βούλησης του Θεού (Θεού, τον οποίο αποκαλεί "άσυλο της άγνοιας"). Ενώ το ανθρώπινο ον θέλει να είναι "αυτοκρατορία μέσα σε μιαν αυτοκρατορία" με κατάληξη τον ανθρωποκεντρισμό και τον ανθρωπομορφισμό, η συλλογιστική του Σπινόζα αντιτάσσει τη φύση στη θέση του Θεού. Οι άνθρωποι, γράφει στην Ηθική, γεννιούνται, αγνοώντας τα πάντα για τις αιτίες των πραγμάτων . Άρα, εξ υπαρχής η ανθρώπινη σκέψη παραγνωρίζει τον εαυτό της. Η άμεση συνείδηση δεν μπορεί να κάνει τον γύρο των πραγμάτων, απεναντίας πιάνεται στα δίχτυα της ψευδαίσθησης. Αποτέλεσμα; Πρώτα και χειρότερα τα συναισθήματα τα οποία απορρίπτει ο Σπινόζα. Ο άνθρωπος παραληρεί, καθώς συλλαμβάνει την πραγματικότητα "σαν συμπεράσματα χωρίς προκείμενες"... (ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ, Lifo, 28/11/2011)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - Γεωμετρία και δύναμη: Το βλέμμα της αιωνιότητας
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Περί του Θεού
Περί της φύσης και της προέλευσης του πνεύματος
Περί της προέλευσης και της φύσης των συναισθηματικών επηρειών
Περί της ανθρώπινης δουλείας, ήτοι περί της ισχύος των συναισθηματικών επηρειών
Περί της δύναμης του νου, ήτοι περί της ανθρώπινης ελευθερίας
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ