Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Παρουσίαση

Ο συγγραφέας δεν αντιμετωπίζει τη μελέτη της φιλοσοφίας της πόλης-κράτους ως ένα ζήτημα ιστορικού ενδιαφέροντος την αντιμετωπίζει ως τη μελέτη κάποιου πράγματος μέσα στο οποίο εξακολουθούμε να κινούμαστε και να ζούμε. Όπως γράφει ο ίδιος, «η πόλη-κράτος ήταν διαφορετική από το σημερινό έθνος-κράτος, αλλά μόνο υπό την έννοια ότι ήταν μια περισσότερο ζωτική και έντονη μορφή του ίδιου πράγματος. Σ' αυτήν το άτομο μπορούσε να συνειδητοποιήσει ευκολότερα και πιο ξεκάθαρα τον εαυτό του ως τμήμα του κράτους, επειδή το μέγεθός της επέτρεπε μια τέτοια συνειδητοποίηση και το σύστημα της άμεσης διακυβέρνησης την ενθάρρυνε. Μελετώντας την, μελετούμε το ιδεώδες των σύγχρονων κρατών μας μελετούμε ένα πράγμα που ανήκει στο σήμερα εξίσου με το χθες, καθώς στα θεμελιώδη του στοιχεία είναι παντοτινό. Έχει ειπωθεί ότι όλη η ιστορία είναι σύγχρονη ιστορία. Όταν μελετούμε ιστορία, προσπαθούμε να καταλάβουμε τους εαυτούς μας και, προκειμένου να επιτύχουμε αυτό τον σκοπό, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τις απαρχές μας. Καμία ιστορία δεν είναι στην πραγματικότητα πιο σύγχρονη από αυτήν των αρχαίων Ελλήνων. Σε ένα μεγάλο βαθμό είμαστε αυτοί που είμαστε, επειδή εκείνοι ήταν αυτοί που ήταν». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος στην πρώτη έκδοση
Πρόλογος στην ανατύπωση του 1947
1. Η αρχαία ελληνική θεωρία του κράτους
2. Το αρχαίο ελληνικό κράτος
Τα γενικά χαρακτηριστικά του αρχαίου ελληνικού κράτους
Πόλεις-κράτη και φυλετικά κράτη
Το αρχαίο ελληνικό κράτος και η δουλεία
Το αρχαίο ελληνικό κράτος και οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί
Το αρχαίο ελληνικό κράτος και η εκπαίδευση
3. Η πολιτική σκέψη πριν τους Σοφιστές
Από τον Όμηρο μέχρι τον Σόλωνα
Πυθαγόρειοι και Ίωνες
Η μετάβαση από τους Φυσικούς στους Ανθρωπιστές
4. Η πολιτική θεωρία των Σοφιστών
Η ανάδυση του ηθικού και πολιτικού στοχασμού
Τα γενικά χαρακτηριστικά των Σοφιστών
Ο Πρωταγόρας και οι πρώιμοι Σοφιστές
Η αντίθεση μεταξύ φύσεως και νόμου
Ο σοφιστής Αντιφών
Η παρουσίαση των σοφιστικών θεωριών από τον Πλάτωνα
Γενική εικονοκλασία
Φυλλαδιογράφοι και Ουτοπιστές
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Δύο αποσπάσματα από την πραγματεία του σοφιστή Αντιφώντα "Περί αληθείας"
5. Ο Σωκράτης και οι ελάσσονες Σωκρατικοί
Η ζωή του Σωκράτη
Η μέθοδος και η διδασκαλία του Σωκράτη
Ο θάνατος του Σωκράτη
Ξενοφών
Ισοκράτης
Οι Κυνικοί και οι Κυρηναϊκοί
6. Ο Πλάτων και ο πλατωνικός διάλογος
Η ζωή του Πλάτωνα
Η μέθοδος των διαλόγων του Πλάτωνα
7. Οι πρώιμοι διάλογοι του Πλάτωνα
Η "Απολογία" και ο "Κρίτων"
"Χαρμίδης", "Ευθύδημος" και "Λάχης"
"Μένων", "Πρωταγόρας" και Γοργίας"
8. Η Πολιτεία και η θεωρία της περί δικαιοσύνης
Το σχέδιο και τα κίνητρα της "Πολιτείας"
Οι Prima facie θεωρίες περί δικαιοσύνης
Η θεωρία του Κέφαλου: Παραδοσιοκρατία (327-36 Α)
Η θεωρία του Θρασύμαχου: Ριζοσπαστισμός (336 Α-354 C)
Η θεωρία του Γλαύκωνα: Πραγματισμός (357-67 E)
Η κατασκευή του ιδεώδους κράτους
Ο οικονομικός / στρατιωτικός / φιλοσοφικός παράγοντας στο κράτος
Οι τάξεις του πλατωνικού κράτους
Πλατωνική δικαιοσύνη
9. Η Πολιτεία και η θεωρία της περί εκπαίδευσης
Η θέση της εκπαίδευσης στο κράτος του Πλάτωνα
Αρχαίες ελληνικές μέθοδοι εκπαίδευσης
Η φιλοσοφική βάση της θεωρίας του Πλάτωνα περί εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση των φυλάκων ή επικούρων
Η θέση της γυμναστικής στην εκπαίδευση
Η θέση της μουσικής στην εκπαίδευση
Οι ανώτερες σπουδές των τέλειων φυλάκων
Η ζωή του θεωρητικού στοχασμού και η ζωή της δράσης
Η κυβέρνηση του ιδεώδους κράτους
10. Η Πολιτεία και η θεωρία της περί κοινοκτημοσύνης
Κοινότητα ιδιοκτησίας
Κοινότητα των συζύγων
Η γενική θεωρία περί κοινοκτημοσύνης στην Πολιτεία
11. Ο Πλάτων και τα κράτη της αρχαίας Ελλάδας
Η "Πολιτεία" ως ιδεώδες
Οι κρίσεις για τα υπαρκτά κράτη υπό το πρίσμα του ιδεώδους
Η 1η αλλοίωση - Τιμοκρατία
Η 2η αλλοίωση - Ολιγαρχία
Η 3η αλλοίωση - Δημοκρατία
Η τελευταία αλλοίωση - Τυραννία
Η τελική ετυμηγορία περί δικαιοσύνης και αδικίας
Ο Πλάτων και η πανελλήνια ιδέα (Panhellenism)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο "Τίμαιος" και ο "Κριτίας"
12. Ο Πολιτικός
Ο ορισμός του πολιτικού ηγέτη ή απόλυτου άρχοντα
Ο μύθος του Πολιτικού
Ο τελικός ορισμός του πολιτικού ηγέτη ή απόλυτου άρχοντα
Η απολυταρχία δικαιολογείται από το επιχείρημα περί πολιτικής ευελιξίας
Η απολυταρχία δικαιολογείται από το επιχείρημα περί κοινωνικής αρμονίας
Η απολυταρχία μετριάζεται από την ιδέα της κυριαρχίας του νόμου
Η πλατωνική ταξινόμηση των κρατών
13. Οι Νόμοι και η γενική τους θεωρία περί του κράτους
Η γένεση και ο χαρακτήρας των "Νόμων"
Ο αυτοέλεγχος ως η αρχή που διέπει τους Νόμους
Ειρήνη και πόλεμος
Η φύση του νόμου
Τα διδάγματα της ιστορίας
14. Το σύστημα των κοινωνικών σχέσεων στους "Νόμους"
Γεωγραφία και πληθυσμός
Η αντιμετώπιση της περιουσίας στους "Νόμους"
Το οικονομικό σύστημα στο κράτος των "Νόμων"
Η αντιμετώπιση του γάμου και της οικογένειας στους "Νόμους"
15. Το σύστημα διακυβέρνησης στους "Νόμους"
Οι διατάξεις για τις απαρχές του κράτους
Οι μόνιμοι θεσμοί του κράτους
Ο γενικός χαρακτήρας της κυβέρνησης στους Νόμους
Η αλλαγή τόνου στο δωδέκατο βιβλίο των Νόμων
16. Οι "Νόμοι" κ' η θεωρία τους περί δικαίου
Η άποψη του Πλάτωνα για το έγκλημα και την τιμωρία
Η θρησκεία και ο θρησκευτικός διωγμός
17. Η θεωρία για την εκπαίδευση στους "Νόμους" [...]