Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ 1919-1922

Παρουσίαση

Το βιβλίο διερευνά και ερμηνεύει τα κύρια αίτια της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922. Μεταξύ άλλων, τις γενεσιουργές αιτίες του μικρασιατικού εγχειρήματος, τα κίνητρα της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και τα μείζονα σφάλματα στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή της υψηλής στρατηγικής της Ελλάδας. Τα ζητήματα αυτά εξετάζονται υπό το πρίσμα τόσο των διεθνών εξελίξεων όσο και των εσωτερικών πολιτικών αλλαγών που οδήγησαν στην αποχώρηση του Βενιζέλου και στον εσωτερικό διχασμό.
Το κεντρικό ερώτημα είναι εάν και σε ποιο βαθμό η ελληνική υψηλή στρατηγική ήταν ορθολογική στο ιστορικό και γεωπολιτικό πλαίσιο της εποχής, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της ατρατηγικής των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Σε ποιο βαθμό, για παράδειγμα, το εγχείρημα αποτελούσε μακροχρόνιο κοινωνικοπολιτικό αίτημα με αφετηρία την ελληνική επανάσταση; Ακόμη πιο σημαντικό και συναφές, σε ποιο βαθμό το εγχείρημα ήταν αναπόφευκτο υπό το πρίσμα των στρατηγικών, πολιτικών και διπλωματικών δεδομένων λόγω αποδιάρθρωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και των μεγάλων ανακατατάξεων στον μικρασιατικό χώρο;
Η ανάλυση εξετάζει και ερμηνεύει τους ιστορικούς, πολιτικούς και στρατηγικούς λόγους εκτέλεσης του μικρασιατικού εγχειρήματος και τις ανακατανομές ισχύος στο εσωτερικό και διεθνές επίπεδο που οδήγησαν στην καταστροφή. Υπό τις διεθνείς και εσωτερικές συνθήκες της εποχής το μικρασιατικό εγχείρημα ήταν, όπως φαίνεται, αναπόφευκτο. Για να επιτύχει όμως, απαιτείτο να πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις στο εσωτερικό μέτωπο, στον διπλωματικό στίβο και στο στρατιωτικό πεδίο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Ευχαριστίες
Πρόλογος του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη
Εισαγωγή
Το θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης - Θουκυδίδεια Παράδοση
Προσδιορισμός και αρχέτυπα της Θουκυδίδειας Παράδοσης
Κεντρικές υποθέσεις εργασίας
Μακροϊστορική επισκόπηση της ελληνικής υψηλής στρατηγικής, 1830 - 1918
Προσδιορισμός και διαμόρφωση της υψηλής στρατηγικής
Εννοιολογικός προσδιορισμός της υψηλής στρατηγικής
Προσδιοριστικές μεταβλητές και κριτήρια αξιολόγησης της υψηλής στρατηγικής
Κριτήρια αξιολόγησης της υψηλής στρατηγικής
Εναλλακτικές πολιτικοστρατιωτικές στρατηγικές
Πολιτικές στρατηγικές
α) Σύναψη συμμαχίας με ένα ή περισσότερα κράτη
β) Η πολιτική της ουδετερότητας
γ) Σύμπραξη με τον ή τους ισχυρούς κρατικούς δρώντες-πόλους του διεθνούς συστήματος στη βάση ενός πλαισίου πελατειακών σχέσεων
Στρατιωτικές στρατηγικές
α) Επιθετικές στρατηγικές
β) Αμυντικές στρατηγικές
Γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές παράμετροι της ελληνικής υψηλής στρατηγικής στη Μικρά Ασία
Η κατανομή ισχύος-συμφερόντων πριν από την απόφαση των δυνάμεων της Αντάντ για αποστολή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Σμύρνη
Διάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος από τους διαμορφωτές της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
Διάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος από την κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου
Διάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος από τις μετανοεμβριανές κυβερνήσεις
Εμπειρικός έλεγχος του δεύτερου αναπάντητου ιστορικού ερωτήματος
Πολιτικοί στόχοι της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
Πολιτικοί στόχοι της υψηλής στρατηγικής του Ε. Βενιζέλου
Πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας
Αναβίβαση της διεθνούς θέσεως και του ρόλου της Ελλάδας
Επιβολή της ελληνικής πολιτικής βουλήσεως στην κεμαλική κυβέρνηση
Διαμελισμός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας
Πολιτικοί στόχοι των μετανοεμβριανών κυβερνήσεων
Αναστολή των στρατιωτικών επιχειρήσεων και εκκένωση της Μικράς Ασίας ή επανέναρξη και συστηματικοποίησή τους με στόχο την επιβολή των όρων της Συνθήκης των Σεβρών στο κεμαλικό πολιτικό καθεστώς;
Επιβολή της ελληνικής πολιτικής βουλήσεως στον Κεμάλ
Η πολιτική απόφαση της μετανοεμβριανής κυβέρνησης για προέλαση της ελληνικής στρατιάς προς την Άγκυρα
Απόφαση της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης-διακήρυξη της αυτονομίας της Σμύρνης
Πολιτικές-διπλωματικές διεργασίες για αναστολή των επιθετικών επιχειρήσεων. Παγίωση των τετελεσμένων ή οριστική απεμπλοκή των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Μικρά Ασία;
Μέσα της ελληνικής υψηλής στρατηγικής της μικρασιατικής εκστρατείας
Μέσα της υψηλής στρατηγικής του Ε. Βενιζέλου
Εξισορρόπηση της ισχύος του αντιπάλου
α) Εσωτερική εξισορρόπηση
β) Εξωτερική εξισορρόπηση
Εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
α) Εφαρμογή κεραυνοβόλων στρατιωτικών ενεργειών
β) Διεξαγωγή αποφασιστικών μαχών
Ενίσχυση της διεθνούς θέσεως της Ελλάδας-διπλωματική διάσταση της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
Μέσα της υψηλής στρατηγικής των μετανοεμβριανών κυβερνήσεων
Εσωτερική εξισορρόπηση. Ποιοτική και ποσοτική εσωτερική στρατιωτική εξισορρόπηση
Εξωτερική εξισορρόπηση
Διπλωματική στρατηγική
Στρατιωτική στρατηγική (διεξαγωγή αποφασιστικών μαχών για την επίτευξη του πολιτικού στόχου)
α) Επιθετικές επιχειρήσεις του Μαρτίου του 1921
β) Επιθετικές επιχειρήσεις του Ιουνίου του 1921
γ) Επιθετικές επιχειρήσεις πέρα από τον Σαγγάριο
δ) Η υπέρβαση του κορυφαίου σημείου της άμυνας του κεμαλικού στρατού
ε) Η ελληνική υψηλή και στρατιωτική στρατηγική οδηγείται σε αδιέξοδο (κεμαλική αντεπίθεση)
Νομιμοποίηση της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
Εσωτερική νομιμοποίηση
Εσωτερική νομιμοποίηση της υψηλής στρατηγικής του Ε. Βενιζέλου
Πραγματολογική διερεύνηση του ιστορικού γρίφου περί της απόφασης του Ε. Βενιζέλου για τη διεξαγωγή εκλογών την 1η Νοεμβρίου του 1920
Εσωτερική νομιμοποίηση της υψηλής στρατηγικής των μετανοεμβριανών κυβερνήσεων
Διεθνής νομιμοποίηση της ελληνικής υψηλής στρατηγικής
Διεθνής νομιμοποίηση της υψηλής στρατηγικής του Ε. Βενιζέλου
[...]