ΤΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΜΕΝΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΝΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΑΣ ΙΑΚΩΒΟΥ (ΠΡΩΗΝ ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΙΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ)

Παρουσίαση

Η παρούσα εργασία ασχολείται με έναν σχετικά άγνωστο μέχρι τώρα καλλιγράφο και διακοσμητή ελληνικών χειρογράφων της λεγόμενης μεταβυζαντινής περιόδου. Πρόκειται για τον Ιάκωβο, Σιμωνοπετρίτη ιερομόναχο και κατόπιν επίσκοπο α) Σίδης και β) Γάνου και Χώρας, του οποίου η βιβλιογραφική δραστηριότητα τοποθετείται στο α' μισό του 17ου αι.
Το κείμενο του βιβλίου, μετά από τον Πρόλογο, τις Συντομογραφίες και την εκτενή Εισαγωγή, χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο δημοσιεύονται η ζωή, η εκκλησιαστική πορεία και η βιβλιογραφική παραγωγή του Ιακώβου και στο δεύτερο ο Κατάλογος των δώδεκα χειρογράφων του, τα οποία φυλάσσονται σε διάφορες βιβλιοθήκες, κυρίως μοναστηριακές, της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιπλέον, προστίθενται στο τέλος, σε Παράρτημα, οι περιγραφές δύο ακόμη χειρογράφων, που υπήρχαν παλαιότερα στο Άγιον Όρος (Μονή Σίμωνος Πέτρας), καθώς και οι εξής ενότητες: Συνοπτική καταγραφή των κυριότερων στοιχείων των χειρογράφων, Συμπεράσματα, Περίληψη στα αγγλικά, Ευρετήριο και Γλωσσάριο.
Ειδικά στο δεύτερο μέρος, το οποίο αποτελεί και τον κύριο όγκο του βιβλίου, στην περιγραφή κάθε χειρογράφου προτάσσεται, ως τίτλος, μία συνοπτική καταγραφή των βασικών παλαιογραφικών και κωδικολογικών του στοιχείων: ονομασία (μονή ή βιβλιοθήκη και αριθμός), χρονολογία (αιώνας ή συγκεκριμένο έτος), διαστάσεις φύλλων και γραμμένης επιφάνειας (σε εκατοστά του μέτρου), αριθμός φύλλων, διάταξη κειμένου (σε μία ή δύο στήλες) και έκταση (αριθμός στίχων), καθώς και το είδος του χειρογράφου (με βάση το περιεχόμενο). Στη συνέχεια εξετάζονται πιο αναλυτικά η σύνθεσή του (φύλλα, τεύχη), τα λευκά φύλλα, η γραφική ύλη, που είναι παντού το χαρτί, η χαράκωση, τα υδατόσημα, η γραφή, η στάχωση και η σημερινή διατήρηση, ενώ σε μικρές ξεχωριστές ενότητες, το περιεχόμενο (παράθεση όλων των κειμένων με τη σειρά), τα σημειώματα (βιβλιογραφικά - σύγχρονα ή νεότερα - και ενθυμήσεις), τα οποία παραθέτονται αυτούσια ως προς την ορθογραφία - κεφαλαιογραφούνται μόνο τα κύρια ονόματα και τα τοπωνύμια - και τη στίξη τους, και η εικονογράφηση-διακόσμηση (μικρογραφίες, ολοσέλιδα κοσμήματα, επίτιτλα, αρχικά γράμματα, μικρά γεωμετρικά και φυτικά σχέδια). Ακολουθούν μερικές παρατηρήσεις μας και η μέχρι τώρα σχετική βιβλιογραφία στη συντομογραφημένη της μορφή.
Το κείμενο του βιβλίου συνοδεύεται από τους έγχρωμους πίνακες, που ανέρχονται: συνολικά σε 216 (=438 εικόνες). [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
α. Βιογραφικά
β. Χειρόγραφα
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ
1. Σινά 1321
2. Βουκουρεστίου cod. gr 1096
3. Σινά 1480
4. Βατοπεδίου 869
5. Σίμωνος Πέτρας 128
6. Πετρούπολης cod.gr. 189
7. Αγίου Στεφάνου 103
8. Καρακάλου 250
9. Μεγίστης Λαύρας Η149
10. Βατοπεδίου 1048
11. Λειμώνoς 245
12. Λειμώνος 242
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
1. Σίμωνος Πέτρας 167
2. Σίμωνος Πέτρας 140
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ
α. Παλαιογραφικά - κωδικολογικά
β. Περιεχόμενο
γ. Εικονογράφηση - διακόσμηση
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
SUMMARY
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΠΙΝΑΚΕΣ