ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΙΟΥ

Παρουσίαση

Για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία η συναρπαστική διαδρομή του χαρτιού ανά τους αιώνες -του αφανούς αυτού τεχνήματος που άφησε ανεξίτηλα ίχνη σε όλους τους πολιτισμούς- και η εξέλιξη της χαρτοποιητικής από τις απαρχές της μέχρι τη βιομηχανική εποχή. Μια εμπεριστατωμένη μελέτη της ιστορίας του χαρτιού, το οποίο όταν συναντήθηκε με την τυπογραφία, τον 15ο αιώνα, έγιναν το δίδυμο που κυριολεκτικά μεταμόρφωσε τον κόσμο της γνώσης και της επικοινωνίας.
Πού και πότε εφευρέθηκε το χαρτί; Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του; Πώς φτιάχνεται κι από ποιες πρώτες ύλες; Πότε εφευρέθηκε η χαρτοποιητική μηχανή και πώς εξελίχθηκε; Πότε έγιναν οι πρώτες εκτυπώσεις; Τι είναι τα υδατόσημα και ποια η σημασία τους; Πώς ξεκίνησε η παραγωγή χαρτιού στην Ελλάδα; Κι ακόμα: Πότε εμφανίστηκαν οι ταπετσαρίες, τα χαρτονομίσματα και το χαρτί τουαλέτας; Ποιες άλλες ασυνήθιστες χρήσεις είχε το χαρτί ανά τους αιώνες;
Το βιβλίο αποσκοπεί στη γνωριμία με το χαρτί και απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο για τη διαδρομή του πολιτισμού αλλά και σε ειδικούς (παλαιογράφους, ιστορικούς, συντηρητές), επιστήμονες και μελετητές, επαγγελματίες, καλλιτέχνες, σπουδαστές. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πληροφορίες που θα βρείτε στο βιβλίο:
ΤΟ ΧΑΡΤΙ, ΜΙΑ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΕΦΕΥΡΕΣΗ με ηλικία περί τα δύο χιλιάδες χρόνια, άφησε ανεξίτηλα ίχνη σε όλους τους πολιτισμούς. Η χαρτοποιητική τέχνη άνθισε στην Ανατολή, απ' όπου διαδόθηκε με αργούς ρυθμούς προς τα δυτικά μέσω του αραβικού κόσμου και έφτασε στην Ευρώπη τον ύστερο Μεσαίωνα, δύο μόλις αιώνες πριν από την εποχή του Γουτεμβέργιου.
ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ της ιστορικής διαδρομής του προβιομηχανικού χαρτιού οριοθετούνται από πέντε χρονολογίες:
105 μ.Χ.: η επίσημη -αν και όχι ακριβής- χρονολογία της εφεύρεσης του χαρτιού στην Κίνα από τον αξιωματούχο Τσάι Λουν.
751 μ.Χ.: η μάχη στον ποταμό Τάλας στην Κεντρική Ασία, μεταξύ Κινέζων και Αράβων, σηματοδοτεί την έναρξη της παραγωγής χαρτιού στον κόσμο του Ισλάμ
1276 μ.Χ.: απαρχές της χαρτοποιητικής στη χριστιανική Ευρώπη (Φαμπριάνο, Ιταλία). Σύντομα εμφανίζονται στην Μπολόνια τα πρώτα υδατόσημα.
1455 μ.Χ.: εφεύρεση της τυπογραφίας στη Γερμανία και συνακόλουθη έκρηξη της παραγωγής και χρήσης χαρτιού στην Ευρώπη.
1799 μ.Χ.: το πρώτο μοντέλο χαρτοποιητικής μηχανής από τον Λουί-Νικολά Ρομπέρ στο Παρίσι εγκαινιάζει τη βιομηχανική εποχή στον κλάδο του χαρτιού.
ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΑΡΤΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ υπολογίζονται περί τις 14.000. Εκτός από την τυπογραφία και τη συσκευασία, τα χαρτονομίσματα, τις ταπετσαρίες ή το χαρτί υγείας, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για ρούχα, καπέλα, ομπρέλες, βαρέλια, ακόμα και φέρετρα, όπως επίσης και στην οικοδομική.
ΤΑ ΥΔΑΤΟΣΗΜΑ ΕΙΝΑΙ η "κρυμμένη υπογραφή" του χαρτιού και προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την προέλευσή του. Χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για αποφυγή της παραχάραξης χαρτονομισμάτων, αλλά εξελίχθηκαν σε πραγματικά έργα τέχνης. ΦΩΤΟ: Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν του Πικάσο σε υδατόσημο.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ πρώτος θα κάνει μια νύξη για την δημιουργία τυπογραφικού εργαστηρίου, ο Πούπλιος Μαρκίδης, τυπογράφος από τη Σιάτιστα που ζούσε στη Βιέννη και εξέδιδε εκεί την περίφημη Εφημερίδα. Μετά το θάνατο του στενού του φίλου Ρήγα Φεραίου ο Πούπλιος, καταζητούμενος από την αυστριακή αστυνομία, κατέφυγε στη Βενετία από όπου, το Μάιο του έτους 1800, έστειλε επιστολή προς τη Σύγκλητο της νεογέννητης Ιονίου Πολιτείας στην Κέρκυρα, στην οποία ζητάει άδεια και οικονομική βοήθεια για να ιδρύσει τυπογραφείο, αναφέροντας ως μελλοντικό του σχέδιο να επεκταθεί και σε χαρτοποιείο. Μόλις δύο δεκαετίες πριν από την έναρξη του Αγώνα Ανεξαρτησίας.
ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ AΜΕΡΙΚΗ, το αμάτλ (ένα είδος πρωτο-χαρτιού) διευκόλυνε εξαιρετικά την παραγωγή αναρίθμητων βιβλίων των Αζτέκων, των Μάγια και άλλων λαών στα πρώτα τους βήματα στη γραφή.
ΣYMΦΩNA ME ENA ΘPYΛO, TO ETOΣ 1147, ο ιππότης Ζαν Mονγκολφιέ, μετά την αιχμαλωσία του από τους Σαρακηνούς στη Δεύτερη Σταυροφορία, εξαναγκάστηκε να εργαστεί σε χαρτόμυλο της Δαμασκού και επιστρέφοντας, δέκα χρόνια μετά, ίδρυσε τον πρώτο χαρτόμυλο στη Γαλλία.
Πολλοί ερευνητές του 18ου αιώνα θα κατασκευάσουν περιορισμένες ποσότητες χαρτιού από διάφορα φυτικά υλικά -εκτός από κουρέλια- και θα συγγράψουν βιβλία επί του θέματος.
O Φλαμανδός Άλμπερτ Σέμπα (1665-1736) θα προτείνει ως πρώτη ύλη τα θαλάσσια φύκια και ο Γάλλος φυσιοδίφης Ζαν Ετιέν Γκετάρ (1715-1786) ένα είδος βρύου.
Το 1684 ο Άγγλος Έντουαρντ Λόυντ θα κατασκευάσει φύλλα από ίνες αμιάντου και γύρω στα 1730 ο Γερμανός γεωλόγος Φρανς Μπρύκμαν (1697-1753) θα τυπώσει για πρώτη φορά σε μερικά φύλλα από το ίδιο υλικό.
Το 1786 θα τυπωθεί εργασία του Γάλλου Σαρλ Μισέλ ντε Βιλέτ (1736-1793) σε χαρτί από φλοιό φλαμουριάς και άλλα φυτά, φτιαγμένο από τον χαρτοποιό Λεοριέ Ντελίλ.
ΣΗΜΕΡΑ το παλαιόχαρτο αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη πηγή για χαρτί και χαρτόνι στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, μετά τον ξυλοπολτό.