ΤΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 1912-1924

Παρουσίαση

Για τον ελληνισμό του Πόντου γράφτηκαν πολλές μελέτες από Έλληνες και ξένους. Ιδιαίτερα για την άμυνα και την αντίσταση του τμήματος αυτού του ελληνισμού, με την έννοια που έχουν σε συνδυασμό οι δύο αυτές λέξεις (Άμυνα - Αντίσταση με αμυντική και επιθετική στρατηγική και τακτική) δε βρίσκουμε σχετική βιβλιογραφία σε ικανοποιητικά επίπεδα. Στα δάχτυλα του ενός χεριού αναφέρονται οι μονογραφίες για τα απελευθερωτικά στρατεύματα του ελληνισμού του Πόντου. Στη μελέτη αυτή, παρουσιάζονται με αδρά χαρακτηριστικά οι σπουδαιότερες εκφάνσεις του βίου του ελληνισμού του Πόντου, κυρίως στα χρόνια που ακολουθούν μετά την υποδούλωσή του στον οθωμανικό ζυγό.
Παρά τη γεωγραφική τους απομόνωση από το λοιπό κορμό του ελληνισμού, οι Έλληνες του Πόντου διατήρησαν τη σύνδεσή τους με τον εθνικό κορμό, διατήρησαν τις παραδόσεις τους, την κληρονομιά των πολιτιστικών τους αγαθών και τις αρετές και τα ελαττώματα της φυλής των Ελλήνων. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, οι πρώτοι Έλληνες που διέσχισαν το φοβερό άξενο Πόντο ήταν οι Αργοναύτες, κατά τους λεγόμενους μυκηναϊκούς χρόνους. Με το θρυλικό τους σκάφος, τη χιλιοτραγουδισμένη Αργώ, ξεκίνησαν από την Ιωλκό κοντά στο σημερινό Βόλο, διέσχισαν τα στενά του Βοσπόρου και έφτασαν στην Κολχίδα, στις πλούσιες σε μεταλλοφόρα κοιτάσματα νοτιοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας, κάτω από τον Καύκασο. Τα ως σήμερα αρχαιολογικά ευρήματα από τα παράλια του Εύξεινου Πόντου που σχετίζονται με το μυκηναϊκό κόσμο είναι πενιχρά. Το ίδιο σπάνια είναι και τα ελληνικά ευρήματα που μπορούν να αναχθούν στους επόμενους αιώνες και πιο συγκεκριμένα από το 1050 ως το 700 π.Χ. Ωστόσο ορισμένα χάλκινα αντικείμενα από την περιοχή του Καυκάσου που έχουν βρεθεί στο Αιγαίο, επιβεβαιώνουν τις επαφές των Ελλήνων με τα μέρη αυτά κατά το παραπάνω χρονικό διάστημα. Άλλωστε, αρχαίοι συγγραφείς μας πληροφορούν ότι οι Μιλήσιοι είχαν ήδη ιδρύσει γύρω στα μέσα του 8ου αι. π.Χ. τη Σινώπη και λίγο αργότερα την Τραπεζούντα στις βόρειες ακτές της Μικράς Ασίας.
Στον αποικισμό του Εύξεινου Πόντου πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι Μιλήσιοι. Ίδρυσαν τις περισσότερες αποικίες, σχεδόν μία εκατοντάδα, όπως τη Φάση (στη σημερινή πόλη Πότι) στη Γεωργία, την Απολλωνία (σημερινή Σωζόπολη) και την Οδησσό (σημερινή Βάρνα) στη Βουλγαρία, τους Τόμους (σημερινή Κωνστάντζα) και την Ιστρία, στις εκβολές του Δούναβη, στη Ρουμανία, την Τύρα στις εκβολές του Δνείστερου και την Ολβία (σημερινή Οδησσό) στην Ουκρανία, το Παντικάπαιο (σημερινό Κερτς) στην Κριμαία. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Η άμυνα του ποντιακού ελληνισμού και η αντίστασή του κατά της οθωμανικής τυραννίας 1461 - 1821 - 1924
Ι. Πρόλογος
II. Η Άμυνα του ποντιακού ελληνισμού και η αντίστασή του κατά των Οθωμανών 1461-1821
1. Γενικά
2. Ιδιαιτερότητες της Αντίστασης του ποντιακού ελληνισμού
3. Παράδοση της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας του Πόντου με συνθήκη μεταξύ του βασιλιά Δαυίδ του Κομνηνού και του ναυάρχου Μαχμούτ πασά, εκπροσώπου του σουλτάνου
4. Παγκόσμια πολεμική προσφορά του ελληνισμού του Πόντου, στους αγώνες για την ελευθερία
α. Γενικά
β. Πολεμική αρετή του ελληνισμού του Πόντου στους "υπέρ πάντων" αγώνες του έθνους (1204-1461), καθώς και κατά των ιδίων των Βυζαντινών
III. Η αντίσταση του ελληνισμού του Πόντου, ως δείγμα ύψιστου πατριωτισμού και ευθύνης, για την επιβίωση του ελληνικού έθνους
1. Γενικά
2. Κατάκτηση της ενδοχώρας
3. Η φυγή του λαού - θεσμικές αλλαγές της οθωμανικής διοίκησης
4. Δημιουργία συνθηκών ελεύθερης Ελλάδος από το στρατηγό Φωκά - Συνέχεια της αντίστασης και μετά την κατάλυση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας
5. Σχέση του ποντιακού ελληνισμού με κατοίκους της Μάνης, καθώς και των κατοίκων της Κορσικής, πατρίδας του Ναπολέοντα Βοναπάρτη
IV. Η έννοια της Αντίστασης και της Άμυνας (Jus Resistenciae). Η θεωρία των αντιποίνων
V. Η έννοια της "Ρωμανίας", από την εποχή της συγκρότησής της, μέχρι την εποχή μας
1. Γενικά
2. Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος και του ελληνισμού στη δύση
VI. Αντίσταση του ελληνισμού του Πόντου και τα ακριτικά έπη - δημιουργία παραδόσεων και διατήρηση άσβεστης της φλόγας του ελληνισμού
VII. Νομική σχέση των Ελλήνων του Πόντου με την τουρκική εξουσία
1. Κοινοτική αυτοδιοίκηση
2. Πολιτική εξουσία
3. Θρησκευτική δικαιοδοσία και πολιτική υποτέλεια
4. Η ανοχή του μουσουλμανικού ιερατείου προς τους οπαδούς της χριστιανικής λατρείας
5. Εμπορική και οικονομική κίνηση και ο ρόλος της για τη διατήρηση του γένους των Ελλήνων
VIII. Εκκλησία
1. Η Εκκλησία στην εποχή της δουλείας στην Κωνσταντινούπολη, τη δύση και τον Πόντο
2. Δυτική Εκκλησία
IX. Παθητική και ενεργητική αντίσταση του ελληνισμού του Πόντου
1. Ενεργητική - επιθετική αντίσταση
2. Παθητική αντίσταση του ελληνισμού του Πόντου
3. Κρυπτοχριστιανοί στον Πόντο - εξισλαμισμοί - απώλεια της γλώσσας (τουρκόφωνοι Έλληνες)
Χ. Ελεύθεροι - δουλωμένοι Έλληνες στον Πόντο. Εκδικητές (αρματολοί - κλέφτες). Δημιουργία από πολύ νωρίς ενόπλων ομάδων αντίστασης. (Αρματολοί - κλέφτες, εσχιάδες). Διάσημοι εκδικητές
1. Γενικά
2. Θέση εκτός νόμου του γένους των Ελλήνων με σουλτανικό φιρμάνι και η ομαδική εξόντωση 4.000 Ελλήνων της περιοχής Πάφρας με πανούργα μέθοδο
XI. Αντίσταση των τέκνων του ελληνισμού του Πόντου της διασποράς
1. Γενικά
2. Δημιουργία πνεύματος φιλελληνισμού στη δύση
XII. Συμμετοχή των παιδιών του ελληνισμού του Πόντου στους αγώνες του έθνους, ιδιαίτερα στην επανάσταση του 1821
1. Γενικά
2. Ίδρυση μυστικών εταιρειών στην Ελλάδα και το εξωτερικό
3. Ο ρόλος των Αδελφών Υψηλάντη στην επανάσταση του 1821
4. Ο Ιερός Λόχος και η συμβολή των νεοελλήνων φοιτητών στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδος
Συμμετοχή στον Ιερό Λόχο νέων του ποντιακού ελληνισμού και θεώρηση του Ιερού Λόχου εκ μέρους του σουλτάνου, ως ποντιακού στρατιωτικού σώματος
5. Συμμετοχή προσωπικοτήτων του ποντιακού ελληνισμού, στον πόλεμο της ανεξαρτησίας του 1821
6. Συμμετοχή των ιεραρχών, των προχούντων του Πόντου και των Δερβίσηδων στη Φιλική Εταιρεία του 1821
7. Σχετικά με τους Έλληνες της πόλης Νέζιν της Ρωσίας και η συμβολή τους στην επανάσταση του 1821
XIII. Μακεδονία - Μακεδονικό πρόβλημα και η ιδιαίτερη σχέση του ποντιακού ελληνισμού με τη Μακεδονία
1. Γενικά
2. Μακεδονία - Μακεδονικό πρόβλημα. Σχέσεις αρχαίων Μακεδόνων και αρχαίων Ελλήνων του Πόντου με την επιγραφή "Κοινόν Πόντου Καππαδοκίας - Μακεδονίας"
3. Προσφυγή και εγκατάσταση Ελλήνων του Πόντου στη Μακεδονία και Θράκη, αμέσως με την κατάλυση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας το 1461
4. Συμμετοχή προσωπικοτήτων του ποντιακού ελληνισμού στο μακεδονικό αγώνα 1903-1908 [...]