ΤΟ ΗΜΕΤΕΡΟΝ ΚΑΛΛΟΣ

Παρουσίαση

Το 2018 το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών συμπληρώνει συν Θεώ πενήντα χρόνια αδιάκοπης λειτουργίας και εορτάζει το Ιωβηλαίο του με μια σπουδαία έκθεση υπό τον τίτλο: "Το ημέτερον κάλλος. Βυζαντινές Εικόνες από τη Θεσσαλονίκη". Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό γεγονός που αναδεικνύει περίτρανα την σπουδαιότητα της Θεσσαλονίκης, καθώς και την επί πολλούς αιώνες υψηλή παρουσία της σε πνευματικό, εκκλησιαστικό, πολιτικό και καλλιτεχνικό επίπεδο.
Βασικός πυρήνας της έκθεσης είναι οκτώ βυζαντινές εικόνες που φυλάσσονται στο σκευοφυλάκιο της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής των Βλατάδων. Πρόκειται για πολύ σημαντικές εικόνες που σχετίσθηκαν με την ζωή του μοναστηρίου από τις απαρχές της ιδρύσεώς του και παρέμειναν σε αυτό μέχρι σήμερα. Εικόνες λιτανευτικές, εικόνες σε προσκυνητάρια ή εικόνες τέμπλου, όλες τους αποτελούν απτά τεκμήρια της πίστεως των μοναχών, των προσκυνητών και των πιστών που τις αφιέρωσαν στην ιερά μονή μας μέσα στο διάβα των αιώνων. Κάποιες από αυτές ήταν αρχικά μικρά εικονίδια, τα οποία στην πορεία ενσωματώθηκαν σε μεγαλύτερες εικόνες, ζωγραφίσθηκαν ή επιζωγραφίσθηκαν, αποτυπώνοντας τα ίχνη διαφορετικών εργαστηρίων και ζωγράφων που εργάσθηκαν στην πόλη μας σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Στις εικόνες της Ιεράς Μονής Βλατάδων, προστέθηκαν κι άλλες έντεκα σημαντικές βυζαντινές εικόνες από τις όμορες μητροπόλεις Θεσσαλονίκης, Βεροίας Ναούσης και Καμπανίας, Κασσανδρείας, Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης καθώς και Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος καθώς και δύο εικόνες από το εξωτερικό: η εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται εδώ και πέντε αιώνες στο Freising του Μονάχου και η περίφημη ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Δημητρίου που φυλάσσεται στο Δημοτικό Μουσείο του Sassoferrato της Ιταλίας. Αυτό πού ενώνει όλες αυτές τις εικόνες είναι η κοινή τους προέλευση από την βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Και αυτό που σηματοδοτεί η παρούσα έκθεση είναι η ανάδειξη της πόλεως αυτής, που φιλοξενεί την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή των Βλατάδων, καθώς και το εορτάζον Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, ως σπουδαίου πνευματικού και καλλιτεχνικού κέντρου της βυζαντινής, και κυρίως της παλαιολόγειας περιόδου. [...] (Από ττον χαιρετισμό του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αμορίου κ. Νικηφόρου, Προέδρου του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών και Καθηγουμένου της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Βλατάδων)

Περιεχόμενα

Χαιρετισμός της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου
Χαιρετισμός του Προέδρου του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αμορίου κ. Νικηφόρου
Χαιρετισμός του Διευθυντή του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, Καθηγητή Συμεών Πασχαλίδη
Εισαγωγικό σημείωμα
Δήμητρα Γουργιώτη
Το εκθεσιακό γεγονός, Η σχεδιαστική πρόθεση της μουσειογραφικής μεταγραφής
Ευάγγελος Χρυσός
Η πνευματική φυσιογνωμία της βυζαντινής Θεσσαλονίκης κατά την εποχή των Παλαιολόγων
Γεώργιος Βελένης
Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Η πόλη και τα μνημεία της
Ευθύμιος Ν. Τσιγαρίδας
Η μνημειακή ζωγραφική στη Θεσσαλονίκη κατά τη μέση και ύστερη βυζαντινή περίοδο
Νικόλαος Σιώμκος
Βυζαντινές εικόνες της Θεσσαλονίκης (12ος-15ος αιώνας)
Κατάλογος εικόνων