ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Παρουσίαση

Το όνομα του Διονύσου στον τίτλο αυτής της συλλογής δοκιμίων είναι μια μεταφορά για το «άλλο» του Λόγου: το στοιχείο εκείνο που παρέμεινε σταθερά αρνημένο ή απωθημένο μέσα στον πολιτισμό του Διαφωτισμού, επίφοβο για τα αστικά και πατριαρχικά του θεμέλια (ένα άλλο όνομα, του οποίου μπορεί να είναι ύλη ή φύσις). Συνδεδεμένο καταστατικά με τη γιορτή και με την εξέγερση, υπήρξε το κρυφό περιεχόμενο κάθε λαϊκής ανταρσίας, κάθε μεσσιανικής προσδοκίας και κάθε επαναστατικής εξαγγελίας μέσα στην ιστορία - και στους καιρούς μας επανήλθε δραματικά, μαζί με τις απηχήσεις ενός ορισμένου ρομαντισμού και με τις δονήσεις ενός πολύμορφου κοινωνικού κινήματος, μιας νέας απελευθερωσιακής ουτοπίας (που ήταν ακόμη μαζί μας έως χθές, παραμονές του τέλους της χιλιετίας). Στη φιλοσοφία, αυτό εμφανίζεται ως πρώτη διαφορά (ή αλλιώς «μη ταυτότητα»), στη γενετική ανθρωπολογία και στη θεωρία της γλώσσας ως παιχνίδι ή μίμηση. Στην ανάλυση της θρησκείας εκπροσωπείται απο την έκσταση και το όργιο, στην ψυχανάλυση από την αρχή της ηδονής και τον δυναμισμό της επιθυμίας (μια μεταφορά του οποίου μπορεί κάλλιστα να είναι ο ψυχιατρικός ιδεότυπος της τρέλας), ενώ στη μοντέρνα τέχνη εγείρεται ως αναζήτηση και δημιουργική αφομοίωση του απώτατα αρχαϊκού (ή εν γένει του μη δυτικού). Τα παραπάνω δοκίμια ερευνούν την ανάδυση αυτού του στοιχείου σε προνομιακές στιγμές του πολύ πρόσφατου πολιτισμού - μεταξύ των οποίων η διαλεκτική ανθρωπολογία της Σχολής της Φρανκφούρτης (σε συνομιλία με αυτήν του Georges Bataille), η παράδοξη φιλοσοφία του Jacques Derrida, η βρετανική αντιψυχιατρική, αλλά και αισθητικές ή πολιτισμικές μορφές όπως ο κινηματογράφος του Ταρκόφσκι, η αφροαμερικάνικη μουσική και η λεγόμενη ψυχεδελική κουλτούρα που επανερμήνευσε με σύγχρονους όρους ορισμένους στερεότυπους της μυστικιστικής εμπειρίας. Μέσα από κρίσιμες ερμηνευτικές μετατοπίσεις, ο συγγραφέας προσπαθεί οχι μόνο να δείξει τη νοηματική συνέχεια κάτω από τη φαινομενική πολλαπλότητα των μορφών, αλλά και να αναδείξει εκείνο που μέσα σε αυτές συνιστά το αναπαλλοτρίωτα νέο. Μια άλλη φιλοσοφική γλώσσα, την οποία θα μπορούσε να μιλήσει -αν υπάρχει ακόμη καιρός γι' αυτό- ο ανατέλλων αιώνας. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Προαναγγελίες
1. ΤΟ ΟΡΓΙΟ ΚΑΙ Η ΜΙΜΗΣΗ
Ι. Η πρόοδος ως θυσία, και οι έννοιες της μίμησης και του οργίου στη σύγχρονη θεωρία
ΙΙ. Συμπληρωματικές διευκρινήσεις πάνω στην έννοια της μίμησης
ΙΙΙ. Για τη συμβολή του παιχνιδιού στον πολιτισμό
2. ΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΤΑΞΙΔΙ
3. Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ
4. ΣΑΜΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ
5. Ο ADORNO ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ JAZZ
6. Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ: ΦΥΣΗ, ΓΡΑΦΗ, ΙΣΤΟΡΙΑ
Ι. Η φύση ως γραφή: θάνατος και παρουσία μέσα στη γλώσσα
ΙΙ. Η πολυσημία και ο Ένας Θεός
ΙΙΙ. Ελληνισμός - εβραϊσμός: ζήτημα φιλολογικό ή πολιτικό;
IV. Ο Μάρξ και τα φαντάσματα, ή ένας φιλόσοφος επιστρέφει
Απόλογος